Σοκ προκαλούν τα στοιχεία έρευνας για την Ελλάδα, καθώς σημαντική είναι η αύξηση του ποσοστού των ατόμων που αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού μέσα στην κρίση.
Μελέτη της διαΝΕΟσις για την εισοδηματική ανισότητα που υπογράφει ο καθηγητής στο Montpellier Business School, Μάνθος Ντελής, δείχνει ότι η μεσαία τάξη αντιμετωπίζει αυξημένο κίνδυνο φτωχοποίησης.
Όπως αναφέρεται στη μελέτη, στην Ελλάδα η εισοδηματική ανισότητα σταδιακά μειωνόταν από το σχετικά υψηλό επίπεδο πριν από το 1980, με την τάση απομείωσης ουσιαστικά να διακόπτει η κρίση, καθώς από το 2009 η εισοδηματική ανισότητα αυξάνεται.
Ωστόσο η παρατηρούμενη αύξηση είναι μικρότερη του αναμενόμενου (με βάση τη σημαντική μείωση του κατά κεφαλήν εισοδήματος), γεγονός που παρουσιάζει ενδιαφέρον λόγω του μεγέθους της κρίσης και μας οδηγεί στο να εξετάσουμε πιο συστηματικά την ελληνική περίπτωση.
Το Διάγραμμα 3 απεικονίζει το ποσοστό ατόμων σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού κατά την περίοδο 2007-2016. Η αύξηση του ποσοστού είναι της τάξης των 8 ποσοστιαίων μονάδων, η οποία πρακτικά σημαίνει αυξημένο κίνδυνο φτωχοποίησης ή αποκλεισμού ενός πολύ σημαντικού πληθυσμιακού ποσοστού (περίπου 700.000 ατόμων), το οποίο στην περίοδο πριν την κρίση λογιζόταν ως μεσαία τάξη. Μάλιστα, όπως φαίνεται στο ίδιο διάγραμμα, η αύξηση αυτή είναι εφάμιλλη για άνδρες και γυναίκες.
Ακόμα πιο εντυπωσιακά είναι τα συμπεράσματα που προκύπτουν όταν εξετάζουμε το ποσοστό ατόμων σε κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού ανά ηλικιακή ομάδα.
Όπως φαίνεται στο Διάγραμμα 4 η μόνη ηλικιακή ομάδα για την οποία δεν παρατηρείται αύξηση είναι αυτή των 55 ετών και άνω, που κυρίως περιλαμβάνει συνταξιούχους. Αντίθετα, αυξάνεται τόσο ο κίνδυνος παιδικής φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού, όσο και ο αντίστοιχος κίνδυνος για τις παραγωγικές ηλικίες. Ιδιαίτερη μνεία οφείλουμε στην τεράστια αύξηση του κινδύνου για τους νέους 16-24 ετών.
Οι δείκτες αυτοί είναι πλήρως εναρμονισμένοι με τη μεγάλη αύξηση στην ανεργία και ιδιαίτερα στην ανεργία των νέων. Το Διάγραμμα 5 δείχνει αφενός τη μεγάλη απόκλιση στην εργασία των νέων στην Ελλάδα σε σχέση με τις χώρες του ΟΟΣΑ και αφετέρου τη σημαντική μείωση στην Ελλάδα στο ποσοστό εργασίας στις ηλικίες 15-24.
Τέλος, σημειώνεται ότι παρ’ όλο που στο παρόν κείμενο δεν εκπονείται συστηματική μελέτη αιτίου-αιτιατού, συμπεραίνεται με αρκετή επιστημονική τεκμηρίωση ότι η κρίση οδήγησε σε σημαντική αύξηση του κινδύνου φτωχοποίησης ή αποκλεισμού μέρους της μεσαίας τάξης.
Ο βασικός λόγος αυτής της εξέλιξης είναι η αύξηση της ανεργίας ειδικά στις νεότερες ηλικίες και πάντως όχι σε ηλικίες μεγαλύτερες των 55 ετών.