Στο τραπέζι φαίνεται ότι μπαίνει το νέο πτωχευτικό δίκαιο.
Η κυβέρνηση σχεδιάζει να ακολουθήσει την αμερικανική συνταγή στο νέο θεσμικό πλαίσιο που επεξεργάζεται και προτίθεται να ολοκληρώσει προκειμένου να τεθεί σε ισχύ έως το ερχόμενο καλοκαίρι, σύμφωνα με δημοσίευμα των ΝΕΩΝ.
Το σχέδιο βασίζεται σε Ευρωπαϊκή Οδηγία που ψηφίστηκε τον περασμένο Ιούνιο για την αφερεγγυότητα των φυσικών προσώπων και θα προβλέπει την πτώχευση και των νοικοκυριών.
Μέχρι σήμερα στη χώρα δεν υπάρχει ενιαίο πτωχευτικό δίκαιο για τα φυσικά πρόσωπα και νοικοκυριά όπως σε άλλες χώρες της ΕΕ και τις ΗΠΑ εκτός από τις διατάξεις για την προστασία της πρώτης κατοικίας που το επόμενο διάστημα θα καταργηθούν.
Το νέο πλαίσιο θα αντικαταστήσει το νόμο Κατσέλη θα έχει μόνιμο και ολιστικό χαρακτήρα και θα δίνει την ευκαιρία για μια «νέα αρχή» σε οφειλέτες φυσικά πρόσωπα ωστόσο θα είναι αυστηρότερο από τις ρυθμίσεις που ισχύουν και με συντομότερες διαδικασίες.
Η δημιουργία του ενιαίου πλαισίου αφερεγγυότητας αποτελεί κομβικό σημείο για την επόμενη αξιολόγηση των Θεσμών στο πλαίσιο της μεταμνημονιακής εποπτείας, καθώς και κρίσιμο παράγοντα για την επιτάχυνση της μείωσης των κόκκινων δανείων.
Ο χρονικός ορίζοντας μέσα στον οποίο η κυβέρνηση θα πρέπει να έχει έτοιμο τον νέο νόμο εξαντλείται στο πρώτο τετράμηνο του 2020, και συγκεκριμένα στις 30 Απριλίου οπότε εκπνέει η παράταση που δόθηκε στον νόμο 4605/2019 για την προστασία της πρώτης κατοικίας.
Στόχος είναι, το ιδιωτικό χρέος που σήμερα ρυθμίζεται μέσω διάσπαρτων ρυθμίσεων που «τρέχουν» παράλληλα (π.χ. πάγια ρύθμιση των 12 δόσεων για χρέη προς την εφορία, ρύθμιση 100 δόσεων για χρέη προς εφορία, ασφαλιστικά ταμεία και δήμους, εξωδικαστικός μηχανισμός, νόμος Κατσέλη, κρατική επιδότηση της δόσης κόκκινων στεγαστικών δανείων κ.λπ.), να ρυθμίζεται από έναν και μόνο νόμο που θα δίνει άμεση λύση στην υπερχρέωση (με δεύτερη ευκαιρία για εξυγίανση ή με πτώχευση) και θα αποκλείει την είσοδο στους στρατηγικούς κακοπληρωτές.
Το νέο πλαίσιο αφερεγγυότητας θα πιάνει στην «τσιμπίδα» του, αλλά και θα βάζει, υπό προϋποθέσεις, κάτω από την «ομπρέλα» του όλους τους έχοντες χρέος. Φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις με οφειλές σε τράπεζες, Δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία και οργανισμούς κοινής ωφέλειας, όλοι οι οφειλέτες με χρέος προς πάσα κατεύθυνση θα είναι υποχρεωμένοι να ρυθμίζουν και να αποπληρώνουν τις οφειλές τους, ανάλογα με την οικονομική τους δυνατότητα.
Η διευθέτηση των οφειλών τους θα γίνεται αντικειμενικά και με διαφάνεια μέσω μίας ενιαίας ηλεκτρονικής πλατφόρμας, η προστασία προς τους οικονομικά αδύναμους θα παρέχεται με αυστηρά κριτήρια, ενώ τα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης θα ασκούνται χωρίς χρονοτριβές. Στόχος του νέου πλαισίου θα είναι η προώθηση της διαμεσολάβησης και η αποσυμφόρηση των δικαστηρίων.
Έρχεται νέος Τειρεσίας για όλα τα χρέη
Τη δημιουργία ενός φορέα που θα είναι ο νέος Τειρεσίας εξετάζει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης και αναμένεται σε συνεργασία και με τις τράπεζες να ξεκινήσει να υλοποιεί εντός του 2020.
Η βασική ιδέα προβλέπει τη δημιουργία μιας Τράπεζας Στοιχείων Οφειλετών, η οποία θα συνδυάζει τα οικονομικά στοιχεία που σήμερα φιλοξενεί ο Τειρεσίας μαζί με άλλα που έχουν στη διάθεσή τους οι υπηρεσίες του Δημοσίου καθώς και επιχειρήσεις από τον ιδιωτικό τομέα και αφορούν ληξιπρόθεσμες οφειλές.
Πρόκειται για μια Ανεξάρτητη Αρχή Πιστοληπτικής Αξιολόγησης (Credit Bureau), η οποία θα συνθέτει το προφίλ του κάθε ιδιώτη και της κάθε επιχείρησης λαμβάνοντας υπόψη τη συμπεριφορά του σε ό,τι αφορά τις αποπληρωμές των χρεών του και στο μέτρο που αυτό είναι δυνατό, κάθε στοιχείο που έχει στη διάθεσή του το Ελληνικό Δημόσιο, χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί και άλλοι φορείς.
Με βάση τα στοιχεία αυτά θα ελέγχεται η πιστοληπτική ικανότητα των πολιτών και των επιχειρήσεων, θα βαθμολογείται και θα είναι στη διάθεση Τραπεζών, ΔΕΚΟ και άλλων ιδιωτικών εταιρειών που πρόκειται να συνδιαλλαγούν μαζί τους.
Σκανάρισμα όλων των οφειλών
Ο φορέας αυτός θα προστατεύει τα προσωπικά δεδομένα των πολιτών και για τον σκοπό αυτό θα τελεί υπό την εποπτεία του κράτους.
Η αξιολόγηση θα γίνεται βάσει των υφιστάμενων πληροφοριών που θα συγκεντρώνονται ενώ η τήρηση των δεδομένων για κάθε φυσικό πρόσωπο ή επιχείρηση εξετάζεται να γίνεται εφ’ όρου ζωής. Οι φορείς του Δημοσίου και οι χρηματοδοτικοί φορείς θα είναι υποχρεωμένοι να τα επικαιροποιούν διαρκώς.
Στόχος είναι να συγκεντρωθούν σε μία ενιαία βάση δεδομένων κρίσιμες πληροφορίες για το σύνολο των φορολογουμένων, νοικοκυριών και επιχειρήσεων, οι οποίες θα αφορούν οφειλές προς το Δημόσιο, τους ΟΤΑ, τα Ασφαλιστικά Ταμεία αλλά και τράπεζες και τρίτους.
Ο νέος φορέας εκτός από την καταγραφή θα αξιοποιήσει την πληροφόρηση που θα συγκεντρώσει προκειμένου να αξιολογεί τη δυνατότητα αποπληρωμής οφειλών που έχουν οι πολίτες, αλλά και να δίνει διευκολύνσεις για την παροχή νέων πιστώσεων σε εκείνους που θα κρίνονται ικανοί και φερέγγυοι.
Με βάση τα στοιχεία που θα συγκεντρώνονται η ιδέα είναι ο οφειλέτης να βαθμολογείται, συγκεντρώνοντας ένα σκορ, βάσει μιας κλίμακας, ενδεχομένως από το 1 έως το 10, και με τη βαθμολόγηση αυτή που θα αποτελεί το πιστοληπτικό του προφίλ θα κρίνεται και το αξιόχρεο κάθε πολίτη, ώστε αυτό να λαμβάνεται υπόψη με αδιάβλητο τρόπο για τις συναλλαγές, τη δανειοδότησή του και για να μειώνεται ο κίνδυνος κακοπληρωτών.
Ο «κρατικός Τειρεσίας» θα συλλέγει οικονομικά στοιχεία φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων και αποτελεί ένα φιλόδοξο σχέδιο, το οποίο αναμένεται να δημιουργήσει ένα πλέγμα προστασίας ώστε να αποτραπεί μια νέα γενιά ληξιπρόθεσμων οφειλών.
Στη δημιουργία του «κρατικού Τειρεσία» είχε αναφερθεί πρόσφατα ο γενικός γραμματέας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους Φώτης Κουρμούσης επισημαίνοντας ότι ο μηχανισμός αυτός βρίσκεται ήδη στα σκαριά, με στόχο τη συλλογή όλων των απαιτούμενων στοιχείων για την ορθή αξιολόγηση των οφειλετών.
Το οικονομικό προφίλ που θα δημιουργείται για πολίτες και επιχειρήσεις θα λαμβάνεται υπόψη με αδιάβλητο τρόπο για τις συναλλαγές και τη δανειοδότησή τους ώστε να μειωθεί στο ελάχιστο ο κίνδυνος κακοπληρωτών προς το Δημόσιο, τις τράπεζες, αλλά και τις επιχειρήσεις, καθώς θα παρέχει συνολική εικόνα της πιστοδοτικής συμπεριφοράς.
Το σχέδιο είχε εξεταστεί και στο παρελθόν, αλλά δεν προχώρησε. Τώρα η κυβέρνηση, σε μια προσπάθεια να βελτιώσει τους μηχανισμούς που έχουν δημιουργηθεί για την αντιμετώπιση του προβλήματος της υπερχρέωσης των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών, το επαναφέρει και εκτιμά ότι όταν θα τεθεί σε λειτουργία θα βοηθήσει σημαντικά στην ομαλή λειτουργία της αγοράς καθώς μέχρι σήμερα ενώ υπάρχουν οι πληροφορίες είναι αποσπασματικές και αφήνουν περιθώρια σε κακοπληρωτές.
Σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, η απουσία επαρκούς πληροφόρησης επηρεάζει και τις αποτιμήσεις των χαρτοφυλακίων κόκκινων δανείων που βγαίνουν προς πώληση από τις τράπεζες και αποτελεί βασικό εμπόδιο και για τη δημιουργία αποτελεσματικών μηχανισμών αντιμετώπισης των χρεών του ιδιωτικού τομέα.
Τα στοιχεία που θα υπάρχουν στον φάκελο
Η Τράπεζα Στοιχείων Οφειλετών θα συλλέγει όλα τα στοιχεία για τα χρέη προς δημόσιους φορείς τράπεζες και άλλες ιδιωτικές επιχειρήσεις (όπως π.χ. η κινητή τηλεφωνία) και θα παρέχει συνολική εικόνα της πιστοδοτικής συμπεριφοράς των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών.
Σύμφωνα με κυβερνητικούς παράγοντες, η Τράπεζα Στοιχείων Οφειλετών είναι ένα μεγάλο έργο που θα ξεκινήσει το υπουργείο Οικονομικών μαζί με τις τράπεζες και άλλους φορείς ώστε να δημιουργηθεί ένας δημόσιος, κρατικός Τειρεσίας, που θα συγκεντρώνει όλα τα στοιχεία πολιτών και επιχειρήσεων και θα διαμορφώνει ένα προφίλ, το οποίο θα μπορεί να είναι στη διάθεση ιδιωτών όπως αλυσίδες πώλησης ηλεκτρικών ειδών, εμπορίας αυτοκίνητων, τηλεφωνίας, παρόδους ηλεκτρικής ενέργειας κτλ.
Μάλιστα ο σχεδιασμός προβλέπει ότι θα συγκροτηθεί ένας φορέας πιστοδοτικής συμπεριφοράς (credit bureau) στα πρότυπα άλλων χωρών, στον οποίο θα κοινοποιούνται για κάθε πολίτη ή επιχείρηση, τα χρέη που έχει κάθε μορφής δανεισμός. Οι πρώτες σκέψεις είναι οι φορείς αυτοί να κοινοποιούν τις οφειλές των πελατών τους για κάθε ΑΦΜ, τα οποία και θα αθροίζονται ώστε να συντίθεται το προφίλ του οφειλέτη.
Με τη λειτουργία του φορέα όταν ένα φυσικό πρόσωπο ή μια επιχείρηση θα απευθύνεται σε τράπεζα ή σε κάποια επιχείρηση για δάνειο ή συνεργασία θα σκανάρεται το σύνολο της πιστοληπτικής συμπεριφοράς, αλλά και των οφειλών του προς όλους τους φορείς ώστε ο εμπλεκόμενος, τράπεζα ή επιχείρηση, να κρίνει εάν θα προχωρήσει στη χορήγηση πίστωσης με βάση τη συμπεριφορά του ενδιαφερομένου και όχι με βάση τα εισοδήματα όπως γινόταν μέχρι σήμερα, αναλαμβάνοντας έτσι και το σχετικό ρίσκο. Σήμερα το μόνο εργαλείο που υπάρχει είναι η Τειρεσίας ΑΕ, στην οποία καταγράφονται μόνο καταγγελμένες οφειλές, προσημειώσεις και υποθήκες.