Το ενδεχόμενο να παγώσουν σύντομα τις προετοιμασίες για την παράδοση μαχητικών αεριωθουμένων F-35 στην Τουρκία εξετάζουν οι ΗΠΑ, όπως δήλωσαν αξιωματούχοι στο πρακτορείο Reuters. Η αμερικανική πλευρά διαμηνύει στην Άγκυρα ότι δεν μπορεί να έχει και τα προηγμένα αμερικανικά αεροσκάφη και το ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα S-400.
Μετά από μακρόχρονη αντιπαράθεση, οι ΗΠΑ πλησιάζουν σε σημείο καμπής, καθώς ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν πείθεται ότι η αγορά ενός ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος θα θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια του αεροσκάφους F-35, αναφέρει το newmoney.
«Το S-400 είναι ένας υπολογιστής. Το F-35 είναι ένας υπολογιστής. Δεν συνδέεις τον υπολογιστή σου με τον υπολογιστή του αντιπάλου σου και βασικά αυτό είναι που θα κάναμε», δήλωσε στο Reuters η Κέιτι Γουίλμπαρτζερ, η οποία ασκεί χρέη αναπληρώτριας υπουργού Άμυνας και είναι αρμόδια για θέματα διεθνούς ασφάλειας.
Αμερικανοί αξιωματούχοι επιβεβαίωσαν ότι η Ουάσινγκτον εξετάζει το ενδεχόμενο να αναστείλει τα μέτρα που αυτή τη στιγμή λαμβάνονται για να προετοιμαστεί η Τουρκία για να παραλάβει τα F-35, τα οποία κατασκευάζονται από την Lockheed Martin Corp.
«Υπάρχουν αποφάσεις που χρειάζεται διαρκώς να λαμβάνονται για πράγματα που παραδίδονται ενόψει της παράδοσης των αεροπλάνων σ' αυτούς», δήλωσε η Γουίλμπαρτζερ. «Έτσι υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούν να σταματήσουν ώστε να πάρουν το μήνυμα πως το εννοούμε σοβαρά», πρόσθεσε χωρίς να προβεί σε περαιτέρω διευκρινίσεις.
Ποια μέτρα εξετάζουν οι ΗΠΑ
Ωστόσο ένας άλλος αμερικανός αξιωματούχος δήλωσε πως ένα από τα μέτρα που εξετάζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι οι εναλλακτικές επιλογές για μια αποθήκη κινητήρων που πρόκειται να εγκατασταθεί στην Τουρκία, χωρίς να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες. Η αξιωματούχος δήλωσε πως οποιεσδήποτε εν δυνάμει εναλλακτικές επιλογές θα είναι πιθανόν κάπου στη δυτική Ευρώπη. Στην πόλη Εσκίσεχιρ της δυτικής Τουρκίας βρίσκεται μια αποθήκη επισκευής κινητήρων F-35.
Αν η Τουρκία διαγραφεί από το πρόγραμμα των F-35, θα πρόκειται για την πιο σοβαρή εδώ και δεκαετίες κρίση στη σχέση ανάμεσα στους δύο συμμάχους, σύμφωνα με τον Μπουλέντ Αλιριζά, διευθυντή του προγράμματος για την Τουρκία στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών (CSIS).
Οι εντάσεις στις σχέσεις ανάμεσα στην Ουάσινγκτον και την Άγκυρα επεκτείνονται ήδη πέραν των F-35 και αφορούν επίσης τη στρατηγική στη Συρία, τις κυρώσεις σε βάρος του Ιράν και την κράτηση αμερικανικού προξενικού προσωπικού.
«Αυτό (η αντιπαράθεση για τα F-35) είναι στην πραγματικότητα ένα σύμπτωμα και όχι η αιτία του προβλήματος ανάμεσα στις δύο χώρες», δήλωσε ο Αλιριζά.
«Η Τουρκία απομακρύνεται από το ΝΑΤΟ»
Πάντως, πολλοί αξιωματούχοι των ΗΠΑ εκφράζουν ανησυχία ότι η Τουρκία απομακρύνεται από το ΝΑΤΟ. Την ίδια ώρα, παρακολουθούν με σκεπτικισμό τη βελτίωση των σχέσεων Τουρκίας – Μόσχας.
Η προοπτική της παρουσίας ρώσων εργολάβων ή αξιωματούχων σε τουρκικές βάσεις, στις οποίες είναι ανεπτυγμένα τα F-35, είναι αδιανόητη για πολλούς αμερικανούς αξιωματούχους.
Οι εντάσεις μπορεί να κλιμακωθούν περαιτέρω. Αν η Άγκυρα προχωρήσει στη συμφωνία με τη Ρωσία, μπορεί και η Τουρκία να βρεθεί αντιμέτωπη με αμερικανικές κυρώσεις.
Ο Ερντογάν σε αδιέξοδο
Παρά τις αμερικανικές ελπίδες πως η Τουρκία μπορεί ακόμη να παραιτηθεί από την αγορά των S-400, ειδικοί λένε πως ο Ερντογάν μπορεί με τις δηλώσεις του να έχει στριμωχτεί στη γωνία. Έχει δηλώσει επανειλημμένα πως δεν θα κάνει πίσω στους S-400: «Ουδείς μπορεί να μας ζητάει να γλείψουμε εκεί που φτύσαμε».
Ενδεχόμενη απόφαση να διαγραφεί η Τουρκία από το πρόγραμμα του F-35 θα έχει ευρύτερες συνέπειες, καθώς η Άγκυρα βοηθάει στην κατασκευή τμημάτων του, περιλαμβανομένων μερών του συστήματος προσγείωσης, οργάνων του πιλοτηρίου και κινητήρων του αεροσκάφους.
Η Γουίλμπαρτζερ παραδέχθηκε πως το Πεντάγωνο, υπό το φως της αντιπαράθεσης, εξετάζει ενδεχόμενους εναλλακτικούς προμηθευτές για τμήματα του F-35, μεταξύ άλλων και σε άλλες χώρες του ΝΑΤΟ.
«Είναι ένας συνετός σχεδιασμός ... ώστε να εξασφαλισθεί ότι θα έχουμε σταθερότητα στην αλυσίδα προσφοράς», δήλωσε η ίδια χωρίς πάντως να πει πως η Τουρκία μπορεί να διαγραφεί από το πρόγραμμα.
Οι ΗΠΑ θέλουν από την Τουρκία να αγοράσει Patriot
Η Ουάσινγκτον έχει επιδιώξει να πείσει την Τουρκία να αγοράσει το αμερικανικής κατασκευής αμυντικό σύστημα Patriot της Raytheon Com, αντί των S-400. Ο Ερντογάν έχει ήδη δηλώσει πως η Τουρκία εξακολουθεί να είναι ανοικτή στην αγορά συστημάτων Patriot από τις ΗΠΑ, αλλά μόνον με τους κατάλληλους όρους.
Ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου Έρικ Πάον δήλωσε πως, επιπλέον του συστήματος αντιαεροπορικής άμυνας Patriot, η προσφορά των ΗΠΑ «περιλαμβάνει σημαντική διακυβερνητική συνεργασία στην ανάπτυξη προηγμένων συστημάτων».
Παρόλο που η Τουρκία συντηρεί την προοπτική να αγοράσει τόσο τους S-400 όσο και το σύστημα Patriot, οι ΗΠΑ έχουν προειδοποιήσει την Άγκυρα ότι θα βγάλει από το τραπέζι την προσφορά της για τους Patriot, εκτός αν η τελευταία αλλάξει πορεία.
Η αγορά S-400 από την Τουρκία θα μπορούσε επίσης να προκαλέσει μάχη στο αμερικανικό Κογκρέσο, το οποίο έχει ήδη μπλοκάρει όλες τις μείζονες πωλήσεις όπλων στην Άγκυρα όσο εκκρεμεί η συμφωνία για τους S-400.
Βουλευτές μπορεί να ανανεώσουν τις προσπάθειες να εισαγάγουν νομοθεσία που θα απαγορεύει στην κυβέρνηση Τραμπ να επιτρέψει στην Τουρκία να έχει τα F-35 αν εξασφαλίσει τους S-400.