Κίνδυνο για έξτρα φόρους εισοδήματος ύψους εκατοντάδων ευρώ, που θα κληθούν να πληρώσουν για το 2016 απλοί εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα, μόνον και μόνον επειδή κινούνται με το επαγγελματικό όχημα της επιχείρησης στην οποία εργάζονται, κρύβει εγκύκλιος της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων.
Η Εγκύκλιος της ΑΑΔΕ (ΠΟΛ 1045/24-3-2017) επιχειρεί να ερμηνεύσει το άρθρο 99 του ν.4446/22-12-2016 που ανατρέπει (για τρίτη φορά σε 3 χρόνια) τον υπολογισμό φόρου (σαν "παροχή σε είδος") για όσους χρησιμοποιούν εταιρικά αυτοκίνητα, αναφέρει το protothema.
Ανακύπτει όμως ζήτημα -αν δεν έγινε κάποιο λάθος στον νόμο ή στην εγκύκλιο- κατά πόσον απλοί μισθωτοί υπάλληλοι που εργάζονται σαν πωλητές, πλασιέ, μεταφορείς, ασφαλιστές, επόπτες, επισκευαστές κλπ, θα μπορεί να φορολογούνται σαν ...«γκόλντεν μπόις» και μεγαλοδιευθυντές που οι εταιρίες τους παραχωρούν λιμουζίνες, μόνον και μόνον επειδή είναι αναγκασμένοι να μετακινούνται με επαγγελματικό όχημα για τις ανάγκες του εργοδότη τους.
Όπως τονίζεται μάλιστα στην εγκύκλιο, παρότι η διάταξη ψηφίστηκε την τελευταία εβδομάδα του 2016, "τα ανωτέρω έχουν εφαρμογή για εισοδήματα που αποκτώνται από την 1 η Ιανουαρίου 2016 και μετά", δηλαδή αναδρομικά έναν χρόνο, ενώ ο φόρος θα πρέπει να πληρωθεί με τις δηλώσεις εισοδήματος που θα υποβάλλουμε φέτος.
Η Εγκύκλιος απαλλάσσει ρητώς από την υποχρέωση πληρωμής επιπλέον φόρου, μόνον τους βουλευτές, τους υπουργούς, τους δημάρχους και γενικά όλους τους κρατικούς αξιωματούχους και υπαλλήλους, για τα αυτοκίνητα που τους παραχωρεί το κράτος.
Παραλογισμός
Φαντάζει απίστευτο, αλλά η εγκύκλιος Πιτσιλή που καθορίζει ποιοι θα πληρώσουν φόρο για «παροχή σε είδος» (σαν να ήταν δηλαδή μισθός τους) για το αυτοκίνητο της εταιρίας που δουλεύουν, δεν αφήνει πολλά περιθώρια αμφιβολίας.
Συγκεκριμένα η εγκύκλιος αναφέρει αυτολεξεί τα εξής:
«Από τις διατάξεις του παρόντος εξαιρούνται τα οχήματα που παραχωρούνται αποκλειστικά για επαγγελματικούς σκοπούς και έχουν Λιανική Τιμή προ Φόρων έως 12.000 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να συντρέχουν ταυτόχρονα και οι δύο προϋποθέσεις για να ισχύει η εξαίρεση».
Άρα, με βάση την γραμματική διατύπωση της εγκυκλίου, αν το όχημα έχει αξία (προ φόρων) πάνω από 12.000 ευρώ, δεν εξαιρείται από τη φορολόγηση σε είδος, ακόμα και αν το όχημα παραχωρείται «αποκλειστικά για επαγγελματικούς σκοπούς».
Πότε η χρήση ενός οχήματος θεωρείται ως «επαγγελματικού σκοπού»; Αυτή είναι η μία προϋπόθεση εξαίρεσης από φόρο, την οποία διευκρινίζει αμέσως μετά, η εγκύκλιος:
«α) Τα οχήματα, τα οποία παρέχουν οι επιχειρήσεις σε συγκεκριμένους πωλητές, τεχνικούς και λοιπούς εργαζομένους, των οποίων η εργασία απαιτεί συχνή μετακίνηση εκτός των εγκαταστάσεων του εργοδότη (tool cars) και χρησιμοποιούνται για την επιχειρηματική δραστηριότητα του εργοδότη, ανεξάρτητα αν τα οχήματα αυτά μπορεί να χρησιμοποιούνται από τον δικαιούχο και εκτός του ωραρίου εργασίας τους.
Αντιθέτως, καταλαμβάνεται και αποτελεί παροχή σε είδος η κατά τα ανωτέρω προσδιοριζόμενη αγοραία αξία των οχημάτων που παρέχονται στους εργαζόμενους λόγω της θέσης τους (π.χ. σε διευθυντές και επιθεωρητές πωλήσεων, τεχνικούς διευθυντές και λοιπά στελέχη),
β) Τα οχήματα δοκιμών (test-drive), που διαθέτουν οι επιχειρήσεις εμπορίας αυτοκινήτων,
γ) Τα οχήματα μεταφοράς προσωπικού (π.χ. mini-bus),
δ) Τα οχήματα που χρησιμοποιούν επιχειρήσεις (π.χ. ξενοδοχειακές επιχειρήσεις) για μεταφορά καλεσμένων ή πελατών τους,
ε) Τα οχήματα τα οποία διαθέτουν οι επιχειρήσεις επισκευής και συντήρησης (service) οχημάτων προσωρινά σε αντικατάσταση των επισκευαζόμενων,
στ) Τα οχήματα ιδιωτικής χρήσης που χρησιμοποιούνται από τις αεροπορικές εταιρείες και τις επιχειρήσεις διαχείρισης αεροδρομίων για την εξυπηρέτηση των αεροσκαφών και των επιβατών τους (αυτοκίνητα πίστας) καθώς και για
την μεταφορά VIPS ή προσωπικού».
Και ενώ θα περίμενε κανείς (όπως είναι λογικό και διαφαίνεται στην 1η περίπτωση από τις έξι) να διευκρινίζεται πως η φορολόγηση σε είδος αφορά μόνον σε ...διευθυντές, επιθεωρητές πωλήσεων, τεχνικούς διευθυντές και λοιπά στελέχη –αλλά όχι σε απλούς εργαζόμενους μισθωτούς που κάνουν χρήση των οχημάτων- έρχεται η επόμενη παράγραφος να διαλύσει τις προσδοκίες:
«Συνεπώς, αν ένα όχημα εκ των ανωτέρω περιπτώσεων α΄ έως στ΄, έχει παραχωρηθεί για χρήση σε εργαζόμενο ή εταίρο ή μέτοχο επιχείρησης αλλά έχει Λιανική Τιμή προ Φόρων άνω των 12.000 ευρώ, τότε δεν θα υφίσταται καμία απαλλαγή».
Άρα, ακόμα και αν πρόκειται περί λάθους, εξαίρεση δεν υπάρχει και η Εγκύκλιος δίνει «σήμα» στις εφορίες πως όλες οι παραπάνω περιπτώσεις κρύβουν φόρο, ακόμα και για τους απλούς εργαζόμενους που χρησιμοποιούν τα οχήματα, αν και εφόσον η (προ φόρων) λιανική αξία τους είναι μεγαλύτερη από 12.000 ευρώ.
Αν η εγκύκλιος Πιτσιλή ήθελε να απαλλάξει τους απλούς εργαζόμενους, που κάνουν χρήση οχήματος, προφανώς θα αρκούσε να αναφέρει και μόνον πως το μέτρο αφορά στους διευθυντές και στα στελέχη που, «λόγω της θέσεώς τους», κάνουν χρήση του εταιρικού οχήματος, αλλά θα εξαιρούσε πλήρως και ξεκάθαρα τους υπαλλήλους που τα χρησιμοποιούν και για τις 6 κατηγορίες οχημάτων, ασχέτως αν η αξία τους ξεπερνά τις 12.000 ευρώ ή όχι.
Επιπλέον, τονίζεται (στην α΄περίπτωση) πως δεν γίνεται διάκριση «αν τα οχήματα αυτά μπορεί να χρησιμοποιούνται από τον δικαιούχο και εκτός του ωραρίου εργασίας τους» ή εντός ωραρίου. Δηλαδή δεν εξετάζεται καν και είναι αδιάφορο για την επιβολή του φόρου εάν ο χρήστης που «χρεώθηκε» το αυτοκίνητο, το παίρνει και για να πάει στο σπίτι του μετά τη δουλειά ή πάει βόλτες και ταξίδια. Ακόμα και αν το χρησιμοποιεί αποκλειστικά για όση ώρα δουλεύει (εντός ωραρίου), εξαιρείται μόνον αν το αυτοκίνητο είναι αξίας μικρότερης των 12.000 ευρώ!
Από την άλλη, η εγκύκλιος κάνει λόγο για «παραχώρηση» και «δικαιούχο», αλλά δεν επεξηγεί ποιος νοείται και με ποιες προϋποθέσεις.
Έξτρα φόρος για πλασματικό εισόδημα
Η ίδια εγκύκλιος δίνει και παραδείγματα υπολογισμού («για καλύτερη κατανόηση» όπως αναφέρει) λαμβάνοντας υπόψην την Λιανική Τιμή προ Φόρων ή τυχόν παλαιότητα που μειώνει την αξία του οχήματος.
Ιδού τα παραδείγματα της Εγκυκλίου διαταγής που έστειλε η ΑΑΔΕ στις εφορίες:
- «Για παράδειγμα, ένα όχημα με Λιανική Τιμή προ Φόρων 15.000 που έχει δοθεί σε πωλητή μιας επιχείρησης θα αποτελεί παροχή σε είδος για το σύνολο της αξίας του (η οποία θα προσδιοριστεί με βάση την κλίμακα ως εξής: 15.000*7% = 1.050 ευρώ), ενώ ένα όχημα με ΛΤΠΦ 11.999 ευρώ που έχει δοθεί επίσης για επαγγελματικούς σκοπούς, δεν θα αποτελέσει παροχή σε είδος».
Άρα οι πωλητές θα πληρώσουν φόρο για εισόδημα 1.050 ευρώ επιπλέον όσων βγάλανε!
- «Ένα όχημα έχει Λιανική Τιμή προ Φόρων 20.000 ευρώ, με έτος πρώτης κυκλοφορίας διεθνώς το 2013. Τότε η αξία της παροχής σε είδος θα είναι 20.000*14%= 2.800 ευρώ. Η αξία αυτή μειώνεται κατά 10% (για τρία έτη κυκλοφορίας συμπληρωμένα), δηλαδή η ετήσια παροχή σε είδος θα είναι τελικά 2.520 ευρώ (2.800*10% = 280 ευρώ, 2.800-280= 2.520 ευρώ), η οποία θα προσαυξήσει τις ετήσιες αποδοχές του φορολογικού έτους 2016, για τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος που θα υποβληθεί το 2017».
- «Ένα όχημα έχει ΛΤΠΦ 15.000 ευρώ και παραχωρήθηκε η χρήση του σε έναν υπάλληλο/εταίρο/μέτοχο για 3 μήνες (π.χ. λόγω πρόσληψης μέσα στο έτος), τότε το ποσό της παροχής σε είδος που θα προσμετρηθεί στις αποδοχές του από μισθωτή εργασία σε ετήσια βάση, προσδιορίζεται με βάση την κλίμακα ως εξής: 15.000*7% = 1.050 ευρώ και επειδή η χρήση αφορά 3 μήνες είναι 1.050*3/12 = 262,50 ευρώ».
Επιπλέον η ίδια εγκύκλιος ορίζει ότι:
- «Το ποσοστό της Λιανικής Τιμής προ Φόρων δεν επιμερίζεται σε περισσότερα του ενός πρόσωπα. Συνεπώς, στο ανωτέρω παράδειγμα, αν το ίδιο όχημα είχε παραχωρηθεί ταυτόχρονα σε δύο υπαλλήλους/εταίρους/μετόχους κατά το ίδιο χρονικό διάστημα εντός του έτους, τότε το ποσό των 262,50 ευρώ θα είχε συμπεριληφθεί στις αποδοχές κάθε ενός ξεχωριστά, χωρίς να γίνει επιμερισμός αυτού»!
- «Η αξία της παροχής σε είδος μειώνεται από το τρίτο έτος κυκλοφορίας του οχήματος και μετά (παλαιότητα που προκύπτει από την άδεια κυκλοφορίας του διεθνώς) και σύμφωνα με την κλίμακα που ορίζει η διάταξη. Συνεπώς, τα οχήματα με ημερομηνία κυκλοφορίας έως και 2 έτη πριν από το κρινόμενο έτος δεν θα έχουν καμία μείωση στο ποσό της παροχής σε είδος, π.χ. αν το έτος κυκλοφορίας είναι το 2014, τότε μέχρι και το φορολογικό έτος 2016 (δηλαδή για τις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος που θα υποβληθούν το 2017) δεν θα υπάρχει μείωση».
- «Τέλος, σημειώνεται ότι οι διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 13 του ν.4172/2013 όπως ισχύει, δεν καταλαμβάνουν τους δικαιούχους χρήσης των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης όπως έχουν καθοριστεί στην Απόφαση 129/2534/20.1.2010 ΚΥΑ (Β΄ 108)». Δηλαδή εξαιρούνται (με άλλη διάταξη και όχι με βάση τον ίδιο νόμο) οι αιρετοί άρχοντες, ο Πρωθυπουργός, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο Αρχιεπίσκοπος, οι Αρχηγοί κομμάτων, οι βουλευτές κλπ.
Φόροι σε εισοδήματα ... που δεν υπάρχουν!
Όπως προκύπτει από τα παραδείγματα, με συντελεστές φορολόγησης εισοδημάτων 22% και άνω, προκύπτει φόρος περίπου 300-1.000 ευρώ, για οχήματα αξίας 15.000-20.000 ευρώ (και στα πούλμαν μπορεί να είναι πολύ υψηλότερη) για πλασματικά εισοδήματα 1.000-2.500 ευρώ.
Μάλιστα από το μέτρο αυτό στον Κρατικό προϋπολογισμό έχουν προβλεφθεί 91 εκατ. ευρώ επιπλέον έσοδα για φέτος. Το ποσό αυτό καλύπτεται αν περίπου 90.000 «δικαιούχοι» εταιρικών οχημάτων κληθούν πληρώσουν επιπλέον 1.000 ευρώ ο καθένας! Με άλλα λόγια, το μέτρο δεν αποσκοπεί σε μια «ελίτ» δικαιούχων και μόνον, αλλά σε δεκάδες ή εκατοντάδες χιλιάδες δικαιούχων.
Μάλιστα, επειδή η εξαίρεση οχημάτων κάτω των 12.000 ευρώ απαλλάσσει πάρα πολλά μικρά οχήματα, διαφαίνεται πως η πρόθεση να στοχεύσει το μέτρο στους υπαλλήλους είναι πραγματική –εκτός αν το υπουργείο Οικονομικών έχει
Γελάει η αγορά
Η φορολόγηση των παροχών σε είδος είναι παλαιά και «πονεμένη» ιστορία. Προφανώς υπάρχουν λόγοι επιβολής φόρου σε έμμεσα εισοδήματα που απολαμβάνουν κάποιοι ολίγοι, αλλά όπως ψηφίστηκε από τους βουλευτές η διάταξη («αντιγραφή» προφανώς και αυτή από τριτοκοσμικές χώρες όπου πέρασε το ΔΝΤ) δεν αφήνει τις επιχειρήσεις να λειτουργήσουν.
Η διάταξη προφανώς είναι -και πρέπει να μείνει- ανεφάρμοστη, αν δεν λύσει πρώτα τα πολύ σοβαρά προβλήματα που έχει από την ψήφισή της.
Ωστόσο η εγκύκλιος 1045/2017 θυμίζει (ή αποτελεί αντίγραφο) εκείνης που είχε εκδώσει το 2013 το υπουργείο Οικονομικών (ΠΟΛ 1219/6.10.2014), προκαλώντας τότε τεράστια θύελλα αντιδράσεων.
Με μια μεγάλη διαφορά όμως:
Τότε η εγκύκλιος Σαββαΐδου έλεγε ξεκάθαρα ότι «οι διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 13 δεν καταλαμβάνουν» τις (ίδιες και απαράλλαχτες) έξι περιπτώσεις που αναφέρει και η νέα εγκύκλιος. Αντιθέτως η εγκύκλιος Πιτσιλή βάζει δύο προϋποθέσεις ώστε, αν ισχύει μόνον η μία, να μην ισχύει καμία εξαίρεση!
Επιπλέον, το 2013 το υπουργείο Οικονομικών είχε εκδώσει και γραπτή ανακοίνωση με την οποία τόνιζε ότι «φορολογούνται μόνον αυτοκίνητα που παρέχονται στα υψηλόβαθμα στελέχη (status cars)» και όχι τα οχήματα που χρησιμοποιούν οι απλοί εργαζόμενοι για ανάγκες της επιχείρησης (tool cars). Τέτοια διευκρίνιση για την νέα εγκύκλιο δεν έχει υπάρξει.
Τι λέει ο Νόμος
Ο νόμος 4446 που ψηφίστηκε πριν ούτε 100 μέρες, στο άρθρο 13, ορίζει ότι ειδικά για τα εταιρικά αυτοκίνητα συνυπολογίζεται στο φορολογητέο εισόδημα, σαν παροχή σε είδος, «η αξία της παραχώρησης ενός οχήματος σε εργαζόμενο ή εταίρο ή μέτοχο από ένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα, για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα εντός του φορολογικού έτους» ως ποσοστό της Λιανικής Τιμής Προ Φόρων (ΛΤΠΦ) του οχήματος που υπολογίζεται ως εξής:
α) για ΛΤΠΦ από 0 έως 12.000 ευρώ ως ποσοστό τέσσερα τοις εκατό (4%) της ΛΤΠΦ ως επιπλέον ετήσιο εισόδημα,
β) για ΛΤΠΦ από 12.001 έως 17.000 ευρώ ως ποσοστό επτά τοις εκατό (7%) της ΛΤΠΦ ως επιπλέον ετήσιο εισόδημα,
γ) για ΛΤΠΦ από 17.001 έως 20.000 ευρώ ως ποσοστό δεκατέσσερα τοις εκατό (14%) της ΛΤΠΦ ως επιπλέον ετήσιο εισόδημα,
δ) για ΛΤΠΦ από 20.001 έως 25.000 ευρώ ως ποσοστό δεκαοκτώ τοις εκατό (18%) της ΛΤΠΦ ως επιπλέον ετήσιο εισόδημα,
ε) για ΛΤΠΦ πλέον των 25.001 ευρώ ως ποσοστό είκοσι δύο τοις εκατό (22%) της ΛΤΠΦ ως επιπλέον ετήσιο εισόδημα, ανεξάρτητα αν το όχημα ανήκει στην επιχείρηση ή είναι μισθωμένο με οποιονδήποτε τρόπο στα ανωτέρω πρόσωπα.
Το ανωτέρω ποσοστό καθενός οχήματος δεν επιμερίζεται σε περισσότερα του ενός πρόσωπα.
Η αξία της παραχώρησης του οχήματος μειώνεται βάσει παλαιότητας ως εξής:
i) 0-2 έτη καμία μείωση
ii) 3-5 έτη μείωση δέκα τοις εκατό (10%)
iii) 6-9 έτη μείωση εικοσι πέντε τοις εκατό (25%)
iv) Από 10 έτη και μετά μείωση πενήντα τοις εκατό (50%).
Από τις διατάξεις του παρόντος εξαιρούνται τα οχήματα που παραχωρούνται αποκλειστικά για επαγγελματικούς σκοπούς και έχουν Λιανική Τιμή Πώλησης προ Φόρων έως 12.000 ευρώ.
Πάντως, από πουθενά δεν προκύπτει ότι επιβάλλεται φόρος και στα εταιρικά... συγκρουόμενα αυτοκίνητα των λούνα-παρκ...