Η πλήρης απελευθέρωση των πλειστηριασμών επιβλήθηκε την 1η.9.2019. Ωστόσο, μέχρι τις 30.4.2020 ο δανειολήπτης που θέλει να σώσει την πρώτη κατοικία του μπορεί να «αμυνθεί» είτε υποβάλλοντας αίτηση στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του νέου καθεστώτος προστασίας από τη ρευστοποίηση (Ν. 4605/2019) είτε αξιοποιώντας το νόμο Κατσέλη (3869/2010).
Από 1ης.5.2020 αυτές οι άμυνες πέφτουν. Ο οφειλέτης που δεν θα δύναται να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις του -δηλαδή δεν θα έχει να χρήματα να πληρώσει-, θα οδηγείται σε πτώχευση. Αυτό σημαίνει ότι θα ρευστοποιείται το σύνολο της περιουσίας του, ακόμη και η πρώτη κατοικία του, με σκοπό να… καθαρίσει από τα χρέη του.
Με τις αλλαγές που δρομολογούνται στον Πτωχευτικό Κώδικα, η διαδικασία ρύθμισης οφειλών ανεβάζει… στροφές. Οπως εξηγούν στελέχη με γνώση του αντικειμένου, σήμερα για παράδειγμα, παρότι ο νόμος Κατσέλη προβλέπει έκδοση απόφασης από τα δικαστήρια εντός 6 μηνών, δεν τηρείται.
Υπάρχουν υποθέσεις, όπου οι διαδοχικές αναβολές έχουν ως αποτέλεσμα να βγαίνει η απόφαση ακόμη και μετά από 5-6 χρόνια.
Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι κάποιοι δανειολήπτες σε αυτό το χρονικό διάστημα προστατεύονται, ενώ ενδέχεται να μην το δικαιούνται – π.χ. αν συγκαταλέγονται στους στρατηγικούς κακοπληρωτές. Το πρόβλημα, δηλαδή, εντοπίζεται στη μη τήρηση του νόμου.
Η δομή του νέου Πτωχευτικού είναι τέτοια που δεν επιτρέπει να λιμνάζουν υποθέσεις. Κατ’ αρχάς, σύμφωνα με πληροφορίες του «Ελεύθερου Τύπου», δεν θα προβλέπεται -όπως σήμερα- διαδικασία ακρόασης των δανειοληπτών στα δικαστήρια. Ολη η προσπάθεια ρύθμισης οφειλών θα στηρίζεται σε έγγραφα-αποδεικτικά της οικονομικής κατάστασης του αιτούντα.
Με τα νέα δεδομένα ο οφειλέτης θα υποβάλλει αίτηση στην ηλεκτρονική πλατφόρμα που θα φτιάξουν τα στελέχη της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (ΕΓΔΙΧ). Η πλατφόρμα θα στηθεί στον ιστότοπο (http://www.keyd.gov.gr/a-katoikia/).
Ο δανειολήπτης δεν θα χρειάζεται να καταθέσει δικαιολογητικά. Θα τα «τραβάει» αυτομάτως το σύστημα, θα γίνεται η διασταύρωση με τους πιστωτές για την οικονομική του κατάσταση και εντός 30 ημερών θα του αποστέλλεται η πρόταση ρύθμισης.
Αν κάποιοι παράγοντες θέτουν τον οφειλέτη σε οικονομική δυσχέρεια, αλλά δεν προκύπτουν από τα παραπάνω έγγραφα (π.χ. πρόσφατη ασθένεια), τότε θα μπορεί να μην αποδεχθεί την πρόταση-ρύθμιση που «παράχθηκε» από την πλατφόρμα, αλλά να ακολουθήσει την οδό της διαμεσολάβησης. Η ΕΓΔΙΧ θα ενημερώνει όλους τους πιστωτές του (από τράπεζες, εφορία και ασφαλιστικά ταμεία μέχρι λοιπούς θεσμικούς πιστωτές, π.χ. πάροχος ενέργειας, κινητής τηλεφωνίας κ.λπ.) και οι εμπλεκόμενες πλευρές θα αναζητούν λύση.
Η έσχατη επιλογή θα είναι το δικαστήριο, όπου εκεί θα μπορεί να προσφύγει ο οφειλέτης αιτούμενος την πτώχευσή του. Το σπίτι του δανειολήπτη θα βγαίνει σε πλειστηριασμό, και μετά από ένα έτος, περίπου, θα διαγράφονται όλα του τα χρέη. Πρόκειται για τη λεγόμενη «δεύτερη ευκαιρία», στην οποία έχουν αναφερθεί, επανειλημμένως, ανώτατοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι, μιλώντας για τη φιλοσοφία που θα διατρέχει τον νέο Πτωχευτικό Κώδικα.
Από εκεί και πέρα, όπως συμβαίνει σήμερα με τους οικονομικά ευάλωτους, έτσι και από τη στιγμή που θα τεθεί σε ισχύ ο νέος Πτωχευτικός, όλοι όσοι πληρούν τα απαραίτητα κριτήρια (εισοδηματικά, αριθμός μελών νοικοκυριού, μακροχρόνια άνεργοι, ΑμεΑ κ.λπ.) θα μπορούν να απευθύνονται στο υπουργείο Εργασίας για να λάβουν το σχετικό επίδομα.
Με τα χρήματα που θα τους χορηγηθούν θα καλύψουν μέρος, αν όχι το σύνολο, των στεγαστικών τους αναγκών-υποχρεώσεων. Για παράδειγμα, ενδέχεται να διαμένουν στο ίδιο σπίτι, αλλά με «ενοικιαστή» την τράπεζα ή κάποιον τρίτο στον οποίο περιήλθε η κατοικία μέσω πλειστηριασμού. Εναλλακτικά, θα μπορούν να διαθέσουν τα χρήματα για να νοικιάσουν κάποιο άλλο σπίτι.
Αξίζει να σημειωθεί πως ο νέος Πτωχευτικός είναι υπό σχεδιασμό. Οι διαβουλεύσεις συνεχίζονται τόσο σε ενδοκυβερνητικό επίπεδο όσο και μεταξύ οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης-θεσμών.
Η «μαγιά», ωστόσο, υπάρχει και πρόκειται για την Ευρωπαϊκή Οδηγία 1023/2019, περί προληπτικής αναδιάρθρωσης και απαλλαγής από τα χρέη, με την οποία πρέπει να εναρμονιστεί η Ελλάδα.
Σε κάθε περίπτωση, μέσω του καθεστώτος θα ρυθμίζονται όχι μόνο οι οφειλές που προέρχονται από νοικοκυριά, αλλά και αυτές των επιχειρήσεων. Με άλλα λόγια πρόκειται για έναν ενιαίο νόμο. Γι’ αυτό και ο Ν. 4605/2019 (για οφειλές νοικοκυριών) και ο Ν. 4469/2017 (εξωδικαστικός μηχανισμός-για χρέη επιχειρήσεων) θα καταργηθούν τέλος Απριλίου.
Οσον αφορά στις εκκρεμείς υποθέσεις του νέου Κατσέλη, που υπολογίζονται περί τις 58.000, έχει συσταθεί ειδική ομάδα στο υπουργείο Εργασίας, η οποία θα προτείνει, τέλος Μαρτίου με αρχές Απριλίου, μια σειρά από βελτιωτικές παρεμβάσεις με σκοπό να εκδικάζονται οι υποθέσεις όσο το δυνατόν πιο γρήγορα.
Μέχρι τέλος Απριλίου
Τελευταία ευκαιρία για προστασίας πρώτης κατοικίας
«Οσοι έχουν κάποια αγωνία, κάποια ανασφάλεια για το πώς θα είναι οι οικονομικές τους δυνατότητες τα επόμενα χρόνια, δεν θα πρέπει να χάσουν αυτή την τελευταία ευκαιρία. Πρέπει να μπουν στην πλατφόρμα», τόνισε ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Αδωνις Γεωργιάδης, σε πρόσφατη συνέντευξή του στον «Ε.Τ.» της Κυριακής (26/1).
Αυτή η ευκαιρία έχει ημερομηνία λήξεως την 30ή.4.2020, οπότε και «κατεβάζει ρολά» το τρέχον πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας από τους πλειστηριασμούς, για να δώσει τη θέση του στον νέο Πτωχευτικό Κώδικα.
Για τους ενδιαφερόμενους-δικαιούχους οι βασικές προϋποθέσεις ένταξης στο Ν. 4605/2019 παραμένουν ως έχουν:
1. Αφορά σε φυσικό πρόσωπο με ή χωρίς πτωχευτική ικανότητα, το οποίο δικαιούται να ζητήσει τη ρύθμιση των οφειλών του προς τις τράπεζες και το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων από κάθε είδους δάνειο: στεγαστικό, επιχειρηματικό και καταναλωτικό, προκειμένου να προστατεύσει την πρώτη κατοικία του από την αναγκαστική ρευστοποίηση.
2. Η αξία της πρώτης κατοικίας, κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης, πρέπει να μην υπερβαίνει τις 175.000 ευρώ, αν στις οφειλές συμπεριλαμβάνονται επιχειρηματικά δάνεια, και τις 250.000 ευρώ σε κάθε άλλη περίπτωση (φυσικά πρόσωπα).
3. Το ύψος των ληξιπρόθεσμων οφειλών δεν πρέπει να είναι ανώτερο των 130.000 ευρώ ανά πιστωτή. Για τα ληξιπρόθεσμα επιχειρηματικά δάνεια «ταβάνι» είναι οι 100.000 ευρώ.
4. Οι καταθέσεις πρέπει να μην υπερβαίνουν τις 15.000 ευρώ και τα λοιπά περιουσιακά στοιχεία τις 80.000 ευρώ.
5. Οι οφειλές θα πρέπει να βρίσκονται σε καθυστέρηση τουλάχιστον 90 ημερών κατά την 31η Δεκεμβρίου του 2018.
Οι αιτήσεις ένταξης στο Ν. 4605/2019 υποβάλλονται στην πλατφόρμα (http://www.keyd.gov.gr/a-katoikia/).