Οι εξελίξεις στη ευρύτερη γεωπολιτική γειτονιά μας το τελευταίο χρονικό διάστημα επιβεβαιώνουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο των Πούτιν και Ερντογάν. Δύο σταθερά σημεία αναφοράς στην αστάθεια των εξελίξεων και ισορροπιών.
Που εκκινούν από μια κοινή αφετηρία. Τη στυγνή επίδειξη δύναμης και την αδιαφορία για τις όποιες εσωτερικές και διεθνείς αντιδράσεις. Τις πρώτες μάλιστα είτε τις χειραγωγούν, είτε τις καταπνίγουν.
Του Ειδικού Συνεργάτη
Ο Ερντογάν εν πρώτοις αποδεικνύει με τον κυνισμό των επιλογών του, ότι γνωρίζει να διαμορφώνει την ατζέντα. Εκ του ασφαλούς βέβαια και με απόλυτη αδιαφορία για κανόνες, ηθική και δεοντολογία.
Δε διστάζει να αλλάξει στρατόπεδα, να ανατρέψει και να συνάψει συμμαχίες, να χρησιμοποιήσει λεφούσια μισθοφόρων και πλιατσικολόγων, να κάνει χρήση βαρέος και ενδεχομένως απαγορευμένου οπλισμού, να προβεί σε επίδειξη ωμής βίας, ως φόβητρο και υπόμνηση, σε όσους σκέφτονται να του αντισταθούν και σε κοινό εκβιασμό, ακόμα και έναντι της Ευρωπαικής Ένωσης, μέσω της διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών.
Είναι στρατευμένος στις ιδεοληψίες του, αλλά ταυτόχρονα και ευλύγιστος στη διαπραγμάτευσή τους. Αναζητά κοινά συμφέροντα, έστω και ευκαιριακά και προτιμά τις άμεσες λύσεις και προσφορές από τις μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιδιώξεις. Μεταβάλει προτεραιότητες και τις προσαρμόζει στις συνθήκες.
Όταν η οικονομία πήγαινε καλά, ήταν ο μετριοπαθής μεταρρυθμιστής, που φιλοδοξούσε να εξάγει το ‘εκκοσμικευμένο’, ειρηνικό και πετυχημένο Ισλάμ. Με την επιδείνωση των εσωτερικών προβλημάτων και της οικονομίας, κατέφυγε στην ένταση και τη βία, την αναζήτηση εχθρών και τη συσπείρωση της Τουρκικής κοινωνίας, απέναντι σε πολέμους, ‘ελεγχόμενης εξέλιξης’. Η διάρκειά του, είναι απόδειξη της επιτυχίας του. Του εξασφαλίζει θέση συνομιλητή σε κάθε σχεδιασμό για την επόμενη ημέρα.
Ο Πούτιν έχει αποδείξει ότι είναι χαλκέντερος. Μετέφερε στην πολιτική τον κυνισμό και την αποτελεσματικότητα της επαγγελματικής του εκπαίδευση.
Με βαθιά γνώση της Ρωσικής κοινωνίας και κουλτούρας, χρησιμοποίησε όλους τους μηχανισμούς για να ανυψώσει τον εγωισμό ενός πληγωμένου και ηττημένου με το τέλος του ψυχρού πολέμου έθνους και να θέσει υπό τον έλεγχό του, τη διεστραμμένη ‘θεσμική’ λειτουργία των ολιγαρχών, ως έκφανση κατ’ ουσία του οργανωμένου εγκλήματος.
Είναι κυνικός στους σχεδιασμούς του και στη μεθοδικότητα επιδίωξής τους. Γνωρίζει να κολακεύει και να εκμεταλλεύεται ιστορικές ευαισθησίες και χρησιμοποιεί όλους τους μηχανισμούς επιρροής και προπαγάνδας, που διαμορφώθηκαν από την Τσαρική Ρωσία και μεγαλούργησαν επί της Σοβιετίας.
Η στόχευση και διείσδυση στο Άγιο Όρος και η απροκάλυπτα παρεμβατική και πολιτική στάση της Ρωσικής Εκκλησίας έναντι του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Ελλαδικής Εκκλησίας, για το θέμα της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Ουκρανίας, αποτελούν αδιάψευστα παραδείγματα της πρακτικής αυτής.
Με στυγνό υπολογισμό, περιχαρακώνει τα αποκτήματά του και διαμορφώνει διαπραγματευτικά μέσα για επίτευξη συμβιβασμών σε θέματα που δεν αποτελούν κατ’ ανάγκη προτεραιότητές του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Ουκρανία, όπου το τελευταίο διάστημα παρατηρείται κινητικότητα.
Δείχνει να ενθαρρύνει την επιδίωξη λύσης με την ενσωμάτωση των περιοχών του Ντομπάς στην Ουκρανία και την παραχώρηση του ελέγχου των συνόρων με τη Ρωσία στις Ουκρανικές Αρχές.
Ως αντάλλαγμα εξασφαλίζει ενισχυμένη αυτονομία για τους Ρωσόφωνους και επιδιώκει την άρση των κυρώσεων που έχουν προκαλέσει μέγιστη ζημιά στην Ρωσική οικονομία. Και βέβαια ούτε λόγος να γίνεται για την Κριμαία, η οποία απουσιάζει κραυγαλέα από κάθε σχετική συζήτηση.
Την ίδια στιγμή δημιουργεί ένα δίκτυο χωρών επιρροής του στην Ευρωπαική Ένωση, με πρώτες μεταξύ αυτών την Ουγγαρία του Ορμπάν και στη συνέχεια τη Σλοβακία και την Τσεχία, ενώ από κοντά καιροφυλακτούν και οι φωνές ‘πραγματισμού’ από τη Γερμανία και εσχάτως από την Εσθονία.
Και ούτε λόγος να γίνεται για τις υποψήφιες για ένταξη, με πρώτη τη Σερβία και σε δεύτερο χρόνο τα Σκόπια.
Με απάθεια και αφού εδραίωσε τον ρόλο του στη Συρία και ενώ ενισχύει τη θέση του στη Λιβύη, με προμετωπίδα όπως οι μηχανισμοί του προπαγανδίζουν τον αγώνα κατά των Τζιχαντιστών, ‘κλείνει το μάτι’ στην Τουρκία και στους Τζιχαντιστές μισθοφόρους της, να κατασφάξουν τους Κούρδους στο Αφρίν αρχικά και στη συνέχεια στη ΒορειοΑνατολική Συρία.
Απεργάζεται την πώληση πολεμικού υλικού στον Ερντογάν, ενώ εκ των πραγμάτων δε βλέπει με καλό μάτι την ύπαρξη και αξιοποίηση υδρογονανθράκων στα Ελληνικά και Κυπριακά οικόπεδα. Η ανάδειξη ενός νέου ανταγωνιστή θα ρίξει τις τιμές.
Οι οποίες είναι ήδη πεσμένες και αποτελούν δεύτερη πηγή πονοκεφάλων για τη Ρωσική οικονομία, μετά βέβαια τις συνέπειες των Δυτικών κυρώσεων. Εξέλιξη δυσάρεστη για το ‘ξανθό γένος’. Που πρώτιστα κοιτάει τα συμφέροντά του.