Στις 18 Ιανουαρίου η τουρκική Βουλή παράτεινε την κατάσταση έκτακτης ανάγκης που επεβλήθη μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016 στη γείτονα χώρα.
Του Σταύρου Καλεντερίδη
Η συγκεκριμένη κατάσταση δίνει την ικανότητα στην κυβέρνηση να παρακάμπτει την βουλή για την ψήφιση νόμων, ενώ αναστέλλει τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις ελευθερίες. Στα ίδια πλαίσια, ανεστάλη από το 2016 και η εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, συμπεριλαμβανομένου του Άρθρου 6 (Δικαίωμα στη χρηστή απονομή δικαιοσύνης) και του Άρθρου 7 (Μη επιβολή ποινής άνευ νόμου). Η εφαρμογή των εν λόγω άρθρων επαφίεται πλέον στην διακριτική ευχέρεια και την καλή διάθεση των τούρκων αξιωματούχων.
Στην διεθνή κοινότητα είναι κοινώς αποδεκτό πως η Τουρκία δεν είναι μια δημοκρατική χώρα. Το άκρως αντίθετο μάλιστα. Η ασυδοσία της γείτονος, αποδεικνύεται σταθερά μέσω της διαχρονικής παράνομης δράσης της, από την παραβίαση ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (541/1983 και 550/1984), τα οποία χαρακτηρίζουν το ψευδοκράτος ως άκυρο και παράνομο, μέχρι την μη συμμόρφωση της στο πρόσφατο ομόφωνο ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας (2401/2018) για άμεση 30ήμερη παύση εχθροπραξιών στη Συρία, για να διανεμηθεί ανθρωπιστική βοήθεια. Παράλληλα, οι εξωφρενικές διεκδικήσεις που εγείρει κατά γειτονικών χωρών, ξεπερνούν τον επεκτατισμό και αγγίζουν τα όρια της παραφροσύνης.
Η πολιτειολογία λοιπόν μπορεί να ορίσει το αυταρχικό τουρκικό καθεστώς μόνο ως μια σύγχρονη και ανάλγητη δικτατορία. Το απάνθρωπο και εγκληματικό ποιόν της Τουρκίας κυμαίνεται από κυνήγι μαγισσών μέχρι πογκρόμ αντιφρονούντων. Ενδεικτικά, από την ημέρα του πραξικοπήματος 152.000 δημόσιοι υπάλληλοι τέθηκαν σε διαθεσιμότητα, 65.000 πολίτες συνελήφθησαν, 3.000 πανεπιστήμια και σχολεία έκλεισαν, 4.500 δικαστικοί και εισαγγελείς απολύθηκαν, 200 μέσα ενημέρωσης έκλεισαν, και 320 δημοσιογράφοι συνελήφθησαν. Ταυτόχρονα, η ελεύθερη έκφραση καταπνίγεται συστηματικά με απαγορεύσεις λειτουργίας ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης και επικοινωνίας όπως το YouTube (Μάρτιος 2007), Twitter (Μάρτιος 2014), Facebook, Skype, Instagram, WhatsApp (Νοέμβριος 2016), και Wikipedia (Απρίλιος 2017). Εύλογα λοιπόν, η μη κερδοσκοπική οργάνωση «Freedom House» κατηγοριοποίησε την Τουρκία στις «μη ελεύθερες» χώρες, μαζί με την Σομαλία και τη Β. Κορέα.
Οι συνθήκες είναι ιδιαίτερα οδυνηρές στον τομέα των συλλήψεων, μιας και οι αρχές αντιμετωπίζουν τους κρατούμενους ως «αιχμαλώτους», καθώς η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης απαγορεύει την γραπτή επικοινωνία των φυλακισμένων με τον έξω κόσμο, ενώ επιτρέπει μέχρι και την κακομεταχείριση τους.
Ενδεικτική είναι η μαρτυρία της συλληφθείσας συγγραφέως Ασλί Ερντογάν, η οποία κρατείτο στην απομόνωση για πέντε ημέρες, με μία μόνο ώρα προαυλισμού την ημέρα, ενώ σε μια προσπάθεια να την κάνουν να αισθανθεί κατώτερη από ανθρώπινο ον, της στέρησαν το νερό για 48 ώρες. Παρόμοιες ήταν οι δηλώσεις και της 70χρονης Necmiye Alpay η οποία κατήγγειλε ψυχολογικά βασανιστήρια και κλίμα τρομοκρατίας κατά την φυλάκιση της. Δυστυχώς, η εικόνα των μεσαιωνικών τουρκικών μπουντρουμιών παραμένει ζωντανή και αναλλοίωτη.
Ακόμα χειρότερα, πριν από λίγες μέρες συνελήφθησαν 100 πολίτες (επιφανείς δημοσιογράφοι και εκλεγμένοι πολιτικοί), επειδή τόλμησαν να ασκήσουν κριτική στην πολεμική επιχείρηση της Τουρκίας κατά της πόλης Αφρίν, στη Συρία. Το πλέον προκλητικό είναι το γεγονός πως οι συλληφθέντες, αν και υποστήριζαν το τέλος των εχθροπραξιών, δηλαδή την ειρήνη, κατηγορήθηκαν από τον εισαγγελέα ως «υποκινητές της βίας»! Εδώ γίνεται αντιληπτή η στρεψόδικη και αναξιόπιστη φύση της απολύτως ελεγχόμενης τουρκικής δικαστικής εξουσίας.
Η κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου σε συνδυασμό με την παντελή έλλειψη στοιχειώδους σεβασμού για την ανθρώπινη ελευθερία και αξιοπρέπεια, αλλά και η ανυπαρξία κράτους δικαίου στο εσωτερικό της χώρας, στοιχειοθετούν, αν δεν θεσμοθετούν, ένα φασιστικό κρατικό μόρφωμα, το οποίο μόνο ως τέτοιο πρέπει να αντιμετωπίζεται.
Ο ωμός πολιτικός τραμπουκισμός της Άγκυρας δεν χωράει να κρυφτεί πίσω από κοστούμια, ενώ δεν πρόκειται ποτέ να υποκύψει σε παρακλήσεις για νομιμότητα, δικαιοσύνη ή έστω σωφροσύνη. Αντιθέτως, απέναντι του μπορεί να αντιταχθεί μόνο η επίδειξη ισχύος (πολιτική, οικονομική, κ.ά.), όντας μόνο αυτή ικανή να κάμψει τις φασίζουσες συμπεριφορές και τις θρασύδειλες προκλήσεις του εξ ανατολών αντιπάλου.
* Ο Σταύρος Καλεντερίδης είναι διεθνολόγος