Με δεδομένο τον αριθμό των ανθρώπων που έχουν εγκλωβιστεί στη χώρα, γεννάται το ερώτημα κατά πόσο η κυβέρνηση έχει σχέδιο διαχείρισης…
Του Χάρη Παυλίδη
Η ρευστότητα της πολιτικής κατάστασης στη Τουρκία- η οποία επηρεάζει τις σχέσεις με την ΕΕ και απειλεί το μέλλον της συμφωνίας- σε συνδυασμό με την αναβίωση της ξενοφοβίας και του εθνικισμού σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, δημιουργεί συνθήκες ασφυξίας στην Ελλάδα.
Το γεγονός ότι οι εγκλωβισμένοι πρόσφυγες και μετανάστες στα νησιά ξεπερνούν τις 10.000- παρά την ισχύ της συμφωνίας- προδιαγράφει τις εξελίξεις στην περίπτωση που η Τουρκία ανοίξει τη στρόφιγγα των προσφυγικών- μεταναστευτικών ροών. Με δεδομένο τον αριθμό των ανθρώπων που έχουν εγκλωβιστεί στη χώρα, γεννάται το ερώτημα κατά πόσο η κυβέρνηση έχει σχέδιο διαχείρισης, λαμβανομένων υπ’ όψιν των συσσωρευμένων προβλημάτων λόγω της οικονομικής κρίσης τα οποία έχουν επιδεινωθεί από την πτώση της τουριστικής κίνησης στις περιοχές φιλοξενίας.
Προφανώς και εφόσον επιβεβαιωθούν οι δυσμενείς προβλέψεις, τότε αναπόφευκτα τα αντανακλαστικά των κατοίκων αυτών των περιοχών θα στραφούν εναντίον των προσφύγων και των μεταναστών. Και αυτό είναι φυσιολογικό αφού το εκλυτικό αίτιο της μετανάστευσης αυτών των ανθρώπων- δηλαδή η αναζήτηση ασφάλειας για τις οικογένειές τους, εκπαίδευσης για τα παιδιά τους, αλλά και εργασίας για τους ίδιους- θα έρθει σε σύγκρουση με τις ίδιες ανάγκες που έχουν οι κάτοικοι αυτών των περιοχών.
Εν προκειμένω μπορεί να είναι ζητούμενο η ενσωμάτωση(αναγκαστική πλέον λόγω του κλεισίματος των συνόρων), αλλά θα είναι δύσκολο να επιτευχθεί λόγω των συνθηκών που έχουν οδηγήσει στη φτωχοποίηση εκατοντάδες χιλιάδες Ελλήνων. Εν ολίγοις αν στις 60.000 προσφύγων και μεταναστών που παραμένουν παγιδευμένοι προστεθούν επιπλέον μερικές ακόμα χιλιάδες, είναι πιθανό το ενδεχόμενο κατάρρευσης της οικονομίας.
Σ’ αυτή την περίπτωση οι εξελίξεις σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο ενδέχεται να ανατρέψουν τις υφιστάμενες εύθραυστες ισορροπίες. Η ενοχοποίηση της δυστυχίας των προσφύγων και των μεταναστών, θα ενισχύσει το λαϊκισμό και θα αυξήσει την επιρροή της ακροδεξιάς σε πληθυσμιακές ομάδες που η ρητορική του φόβου και της ανασφάλειας τους έχει καταστήσει «καλούς αγωγούς» της ξενοφοβίας.
Σ’ αυτό το σημείο είναι απαραίτητο να τονισθούν οι σοβαρές ευθύνες όλου του πολιτικού συστήματος. Κι αυτό γιατί τόσο η κυβέρνηση όσο και η αντιπολίτευση δεν φρόντισαν εγκαίρως να στείλουν το μήνυμα προς τη κοινωνία ότι η μετανάστευση δεν «εξαφανίζεται» γιατί αποτελεί γεγονός σε παγκόσμια κλίμακα, το οποίο δεν αντιμετωπίζεται με εσωστρέφεια. Μεγάλες είναι και οι ευθύνες των ευρωπαϊκών χωρών, κυρίως της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης, που αντιμετωπίζουν τη μετανάστευση ως φαινόμενο και όχι ως μια πραγματικότητα σ’ ένα κόσμο που αλλάζει διαρκώς.
Όλα αυτά όμως έχουν σχετική σημασία για την Ελλάδα που καλείται να αντιμετωπίσει το πρόβλημα τώρα. Το θέμα είναι, μπορεί; Σε καμία περίπτωση! Μόνη της χωρίς την Ευρώπη και χωρίς τη Τουρκία ό,τι και να κάνει θα αποβεί μάταιο.
Όπως επίσης ματαιοπονεί η κυβέρνηση αν πιστεύει σοβαρά ότι μπορεί μόνη της, χωρίς την ουσιαστική συνδρομή όλων των κομμάτων της αντιπολίτευσης, να αντιμετωπίσει ένα τόσο σοβαρό θέμα που έχει ήδη πάρει εθνική διάσταση. Επί του παρόντος απαιτείται σύνεση και σοβαρότητα.
Η ευρωπαϊκή απομόνωση της Τουρκίας και ο «αντιτουρκισμός» κάθε άλλο παρά βοηθούν τα εθνικά συμφέροντα. Αυτό ας το έχουν υπόψη τους όσοι βρήκαν την ευκαιρία να κερδίσουν λίγα λεπτά δημοσιότητας. Η σοβαρότητα της κατάστασης υπερβαίνει εθνικές ψυχώσεις που καταλήγουν σε εθνικές τραγωδίες.
Στη θέση που βρίσκεται η Ελλάδα, οικονομικοκοινωνική και γεωπολιτική, δεν έχει την πολυτέλεια να συμπεριφέρεται ως «Σουηδία», ή να αντιδρά με την χαρακτηριστική αμηχανία χωρών που θεωρούνται «μικρές» όχι για το μέγεθός τους αλλά λόγω του μεγέθους των ηγετών τους. Το προσφυγικό- μεταναστευτικό δίνει την ευκαιρία στην Ελλάδα να ανακτήσει την πρωτοκαθεδρία στην ευρύτερη περιοχή, αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες και δράσεις από κοινού με την ΕΕ.
Η Ελλάδα οφείλει να πρωτοστατήσει διπλωματικό επίπεδο και να εγγυηθεί τις συνθήκες που διασφαλίζουν τις ανθρώπινες αξίες και τα δικαιώματα, αναγνωρίζοντας τα εμπράκτως. Μόνο έτσι θα γίνει ηγέτιδα δύναμη στην περιοχή. Παραδίδοντας μαθήματα δημοκρατίας και ελευθερίας στις ευρωπαϊκές χώρες και αξιοποιώντας τα κονδύλια που λαμβάνει ώστε να εξασφαλίσει ανθρώπινες συνθήκες στην παραμονή αυτών των ανθρώπων.
Κάποιοι θα πουν: Και η τρομοκρατία; Η απάντηση δεν είναι εύκολη. Αλλά σκεφθείτε ότι το τίμημα της ισλαμικής τρομοκρατίας το πληρώνουν τόσο οι πρόσφυγες όσο και οι μετανάστες. Αναρωτηθήκατε πόσοι από τα εκατομμύρια που ήρθαν στην Ευρώπη πήραν μέρος στις τρομοκρατικές επιθέσεις και θα έχετε την απάντηση. Μόνο δύο! Ασφαλώς η εγκληματικότητα, η παραβατικότητα καθώς και μια σειρά ζητημάτων που ανακύπτουν είναι λογικό να προκαλούν προβληματισμό. Ωστόσο έχουμε μπροστά μας μια πραγματικότητα που δεν αλλάζει.
Αντιθέτως αλλάζει ο κόσμος και αυτό οφείλουμε όλοι να το συνειδητοποιήσουμε ώστε να αντιμετωπίσουμε την αύξηση των ροών με διαφορετική προσέγγιση στο πρόβλημα και με διαφορετικό σχεδιασμό στην αντιμετώπισή του σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν.