Διευκρινίσεις για την επιστροφή εισφορών, που καταβλήθηκαν αχρεωστήτως έως τις 31 Δεκεμβρίου 2016, σε ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους και αγρότες της χώρας δίνει με εγκύκλιο του ο Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ).
Σύμφωνα με την εγκύκλιο, εάν ο αιτών έχει πραγματοποιήσει χρόνο ασφάλισης στον ΕΦΚΑ μετά την 1η Ιανουαρίου 2017, πραγματοποιείται ασφαλιστικός και οικονομικός έλεγχος προκειμένου να προκύψει αν έχουν καταβληθεί ποσά αχρεωστήτως, αφού συμψηφιστούν με ενδεχόμενα καθυστερούμενες οφειλές, βεβαιωμένες ή ρυθμισμένες.
Ως αχρεωστήτως καταβληθείσες εισφορές νοούνται τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται στον ΕΦΚΑ για οποιαδήποτε αιτία, και για τα οποία, βάσει της κείμενης νομοθεσίας δεν προκύπτει υποχρέωση καταβολής τους.
Δεν θεωρούνται αχρεωστήτως καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές χρηματικά ποσά που έχουν καταβληθεί σε περιπτώσεις που προκύπτει ακύρωση χρόνου ασφάλισης λόγω δόλιας ή εικονικής ασφάλισης.
Το πιστωτικό υπόλοιπο της εκκαθάρισης συμψηφίζεται με βεβαιωμένες οφειλές ή με τρέχουσες δόσεις ρύθμισης που βρίσκεται σε ισχύ.
Εάν δεν υφίστανται βεβαιωμένες οφειλές ή τρέχουσα ρύθμιση, το πιστωτικό υπόλοιπο συμψηφίζεται με τρέχουσες εισφορές επόμενων μηνών, εφόσον υποβληθεί αίτημα, εντός της προθεσμίας που ορίζεται κατά την εκκαθάριση ασφαλιστικών εισφορών.
Μετά την παρέλευση της ημερομηνίας αυτής και εφόσον δεν έχει υποβληθεί αίτημα, επιστρέφεται άτοκα στους δικαιούχους με πίστωση τραπεζικού λογαριασμού.
Ολόκληρη η εγκύκλιος του ΕΦΚΑ:
Με την εγκύκλιο 47/2018 δόθηκαν οδηγίες σχετικά με την διαχείριση αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών όταν η αξίωση έχει γεννηθεί ή θα γεννηθεί μετά την 1-1-2017.
Ως προς την διαχείριση των εκκρεμών αιτήσεων επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών που έχουν υποβληθεί, μέχρι 31-12-2016, στους πρώην φορείς και η αξίωση έχει γεννηθεί μέχρι την ίδια ημερομηνία, διακρίνονται δύο βασικές κατηγορίες:
- Δικαιούχοι που πραγματοποίησαν χρόνο ασφάλισης μετά την 1-1-2017 στον ΕΦΚΑ, και
- Δικαιούχοι που δεν έχουν πραγματοποιήσει χρόνο ασφάλισης στον ΕΦΚΑ.
Με την εγκύκλιο 52/2018 παρέχονται συμπληρωματικές οδηγίες σχετικά με τη διαχείριση των περιπτώσεων δικαιούχων που έχουν πραγματοποιήσει χρόνο ασφάλισης μετά την 1-1-2017, στον ΕΦΚΑ.
Για την πληρέστερη κατανόηση και ενιαία εφαρμογή των νέων διατάξεων παρέχονται οι πιο κάτω διευκρινίσεις:
ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
Α. Με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 15 του Ν. 4488/2017 ορίζεται ότι τα προβλεπόμενα για την επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών μετά την 1-1-2017 έχουν εφαρμογή και στις εκκρεμείς αιτήσεις.
Ειδικότερα:
Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. β΄ του άρθρου 4 της σχετικής Δ. 15/ Δ'/12061/293/1-3-2018 Υπουργικής Απόφασης:
“Τα προβλεπόμενα από τα ανωτέρω άρθρα έχουν εφαρμογή: σε εκκρεμείς αιτήσεις επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών που έχουν υποβληθεί στους ενταχθέντες στον ΕΦΚΑ ασφαλιστικούς οργανισμούς, εξαιρουμένου του Δημοσίου, μέχρι 31-12-2016, βρίσκονται σε οποιοδήποτε στάδιο της διοικητικής διαδικασίας, και η σχετική αξίωση έχει γεννηθεί μέχρι 31-12-2016».
Β. Επιπλέον με τις διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 3 της αριθμ. 3 σχετικής Δ. 15/ Δ'/12061/293/1-3-2018 Υπουργικής Απόφασης προβλέπεται ότι: «σε περίπτωση που ο δικαιούχος των αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών έχει υπαχθεί σε καθεστώς ρύθμισης οφειλών, της οποίας οι όροι τηρούνται, το προς επιστροφή χρηματικό ποσό συμψηφίζεται με τις τρέχουσες δόσεις της ρύθμισης».
ΓΕΝΙΚΑ
Όπως είναι γνωστό αχρεωστήτως καταβληθείσες εισφορές μη μισθωτών από 1-1-2017 και εντεύθεν συμψηφίζονται με οφειλόμενες εισφορές και λαμβάνονται υπόψη κατά τη διαδικασία ετήσιας εκκαθάρισης ασφαλιστικών εισφορών προκειμένου να εξαχθεί το τελικό ετήσιο αποτέλεσμα, που μπορεί να είναι μηδενικό, πιστωτικό ή χρεωστικό.
Σε εκτέλεση των ανωτέρω διατάξεων,το πιστωτικό υπόλοιπο της εκκαθάρισης συμψηφίζεται:
→ με βεβαιωμένες οφειλές στο ΚΕΑΟ, ή
→ με τρέχουσες δόσεις ρύθμισης που βρίσκεται σε ισχύ.
Εάν δεν υφίστανται βεβαιωμένες οφειλές ή τρέχουσα ρύθμιση, συμψηφίζεται με τρέχουσες εισφορές επόμενων μηνών, εφόσον υποβληθεί αίτημα, εντός της προθεσμίας που ορίζεται κατά την εκκαθάριση ασφαλιστικών εισφορών.
Μετά την παρέλευση της ημερομηνίας αυτής και εφόσον δεν έχει υποβληθεί αίτημα, επιστρέφεται άτοκα στους δικαιούχους με πίστωση τραπεζικού λογαριασμού, κατά τα γνωστά.
Προκειμένου να ακολουθηθεί η προαναφερόμενη διαδικασία και για τα έως 31-12-2016 αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά, θα πρέπει να πιστωθούν στην οικονομική μερίδα του δικαιούχου στον ΕΦΚΑ ώστε να λαμβάνονται υπόψη κατά την εξόφληση εισφορών και την αμέσως επόμενη ετήσια εκκαθάριση ασφαλιστικών εισφορών. (σχετ. ΔΙΕΙΣΦΜΜ/854/1194360/10-10-2018 Γενικό έγγραφο της Δ/νσης Μη Μισθωτών).
ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ
Αιτήσεις επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών που έχουν υποβληθεί πριν την 31-12- 2016 στους πρώην φορείς και εκκρεμούν, θα πρέπει να εξετασθούν άμεσα, σύμφωνα με τα ανωτέρω.
Ειδικότερα:
- Εάν ο αιτών έχει πραγματοποιήσει χρόνο ασφάλισης στον ΕΦΚΑ, μετά την 1-1-2017, πραγματοποιείται ασφαλιστικός και οικονομικός έλεγχος προκειμένου να προκύψει αν έχουν καταβληθεί ποσά αχρεωστήτως, αφού συμψηφιστούν με ενδεχόμενα καθυστερούμενες οφειλές, βεβαιωμένες ή ρυθμισμένες.
Επισημαίνεται ότι ως αχρεωστήτως καταβληθείσες εισφορές, μετά τα ανωτέρω, νοούνται τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται στον ΕΦΚΑ για οποιαδήποτε αιτία, και για τα οποία, βάσει της κείμενης νομοθεσίας, δεν προκύπτει υποχρέωση καταβολής τους.
Δεν θεωρούνται αχρεωστήτως καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές χρηματικά ποσά που έχουν καταβληθεί σε περιπτώσεις που προκύπτει ακύρωση χρόνου ασφάλισης λόγω δόλιας ή εικονικής ασφάλισης.
- Εκδίδεται σχετική διοικητική πράξη συμψηφισμού αχρεωστήτως καταβληθέντος ποσού.
- Καταχωρείται το προς επιστροφή ποσό στην εφαρμογή «Ασφάλιση-Έσοδα Μη Μισθωτών ασφαλισμένων» σύμφωνα με το αριθμ. σχετικό 5 Γενικό έγγραφο, με κωδικό καταβολής 17 και περιγραφή «αχρεωστήτως καταβληθέντα μέχρι 31-12-2016» και με ημερομηνία αναγγελίας πίστωσης την ημερομηνία της απόφασης, προκειμένου να λαμβάνεται υπόψη κατά την εξόφληση οφειλόμενων εισφορών και την ετήσια εκκαθαριστική διαδικασία.
Η συμψηφιστική διαδικασία (εξόφληση, εκκαθάριση) απεικονίζεται στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες ΕΦΚΑ (www.efka.gov.gr).
Θα ακολουθήσουν άμεσα οδηγίες για τη διαχείριση περιπτώσεων δικαιούχων που δεν έχουν πραγματοποιήσει χρόνο ασφάλισης στον ΕΦΚΑ.