«Επανάσταση» στον τομέα της ιατρικής έχει επιφέρει τις τελευταίες δεκαετίες η Εργαστηριακή Ιατρική, συμβάλλοντας αποφασιστικά τόσο στην πρόληψη, όσο και στη διάγνωση και αντιμετώπιση ασθενειών. Όμως παράλληλα προκύπτει και σειρά διλημμάτων, επιστημονικών αλλά και ηθικών.
Με στόχο τη διεύρυνση του γνωστικού πεδίου και την εμβάθυνση σε θέματα αιχμής, μέσα από δημιουργικό διάλογο, προβληματισμό και ανταλλαγή απόψεων πάνω στις τελευταίες εξελίξεις και καινοτομίες στην Εργαστηριακή Ιατρική πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στην Αθήνα, στο Διεθνές Συνεδριακό Κέντρο του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών το 22ο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Κλινικής Χημείας και Εργαστηριακής Ιατρικής “ΕUROMEDLAB 2017”.
Το συνέδριο, που διεξάγεται κάθε δύο χρόνια, διοργανώθηκε από την Ελληνική Εταιρεία Κλινικής Χημείας και Κλινικής Βιοχημείας, τη Διεθνή Ομοσπονδία Κλινικής Χημείας και την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Κλινικής Χημείας και Εργαστηριακής Ιατρικής. Απευθύνεται κυρίως στην τοπική και διεθνή κοινότητα των βιοχημικών, βιολόγων, εργαστηριακών ιατρών, κλινικών χημικών, χημικών και φαρμακοποιών καθώς και σε όλους όσους απασχολούνται σε διαγνωστικά και ερευνητικά κέντρα με συναφές αντικείμενο.
Το “ΕUROMEDLAB 2017” παρακολούθησαν περίπου 5.500 διακεκριμένοι Έλληνες και ξένοι επιστήμονες από όλο τον κόσμο.
«Θεωρούμε ότι η διεξαγωγή ενός τόσο σημαντικού Συνεδρίου στην Αθήνα θα συμβάλει όχι μόνο στην προβολή της πόλης μας, αλλά και στην προβολή και αναγνώριση του επιστημονικού και κλινικού έργου που συντελείται στη Ελλάδα», επεσήμανε κατά τη διάρκεια Συνέντευξης Τύπου, ο Αλέξανδρος Χαλιάσος, Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Εταιρείας Κλινικής Χημείας-Κλινικής Βιοχημείας (Ε.Ε.Κ.Χ. – Κ.Β.), Δρ. Ιατρός, Κλινικός Χημικός, EurClinChem και πρόεδρος του 22ου Ευρωπαϊκού Συνεδρίου Κλινικής Χημείας και Εργαστηριακής Ιατρικής “ΕUROMEDLAB 2017”.
Το επιστημονικό πρόγραμμα περιέλαβε μεταξύ άλλων, 33 συμπόσια, έξι συνεδρίες “meet the expert”, ένα workshop για το πώς συντάσσεται μια επιστημονική εργασία, 35 workshops χορηγούμενα από εταιρείες διαγνωστικών μηχανημάτων και εξετάσεων, την εναρκτήρια ομιλία και τέσσερις διαλέξεις.
Το ενδιαφέρον των συμμετεχόντων προσέλκυσαν τα συμπόσια “The role of laboratory in the management of ICU/critically ill patients”, που συντόνισε ο Ομότιμος Καθηγητής Εντατικολογίας και Πνευμονολογίας του ΕΚΠΑ, Γεώργιος Μπαλτόπουλος και “The role of laboratory in stroke diagnosis and monitoring of patients”, που διοργανώθηκε σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Αγγειακών Εγκεφαλικών Επεισοδίων.
Επιπλέον, στο πρόγραμμα συμπεριελήφθησαν τέσσερα θεματικά δορυφορικά συμπόσια. Το Σάββατο, 10 Ιουνίου, διεξήχθησαν τα συμπόσια «Μεταβολικά Νοσήματα των Οστών» και «Εγγενείς Νόσοι του Μεταβολισμού» και το διήμερο 15-16 Ιουνίου το θεματικό συμπόσιο για τον Διαβήτη, σε συνεργασία με την Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία.
Επίτιμος ομιλητής του Συνεδρίου ήταν ο καθηγητής Γιώργος Μαλλιάρας από το Τμήμα Βιοηλεκτρονικής της Ecole des Mines του St. Etienne της Γαλλίας, ο οποίος μίλησε για τις «Νέες τεχνολογίες διασύνδεσης ηλεκτρονικών με τον εγκέφαλο». Αυτή η τεχνολογία υπόσχεται να προσφέρει νέα εργαλεία για τη διάγνωση και τη θεραπεία παθολογικών καταστάσεων, όπως η επιληψία και οι νευροεκφυλιστικές νόσοι (Alzheimer κ.λπ.).
Ωστόσο, στο πρόγραμμα του συνεδρίου ξεχώρισαν τα, ανοιχτά στο κοινό, debates ανάμεσα σε παγκοσμίου κύρους επιστήμονες, με ενδιαφέροντα θέματα, όπως:
• Πληθυσμιακός έλεγχος για Νεοπλασίες: 30 χρόνια εφαρμογή! Τι έχουμε διδαχθεί μέχρι σήμερα;
Η Δρ. Ann McTiernan (Η.Π.Α.) υπερθεμάτισε για τα οφέλη του διαγνωστικού ελέγχου στην αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης σε ορισμένες μορφές καρκίνου, και ειδικότερα του καρκίνου του μαστού, ενώ η Δρ. Laura Esserman (Η.Π.Α.) υποστήριξε την άποψη ότι το κόστος των διαγνωστικών εξετάσεων είναι μεγαλύτερο του προσδοκώμενου οφέλους, ενώ έχει και ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως η υπερδιάγνωση και η υπερβολική θεραπεία.
• Τροποποίηση του DNA για θεραπευτικούς ή άλλους λόγους. Τι ηθικά ζητήματα ανακύπτουν;
Ο Δρ. Νικόλας Κατσάνης (Ελλάδα – Η.Π.Α.) και η Δρ. Françoise Baylis (Καναδάς) διασταύρωσαν τα «ξίφη» τους για το πώς μπορεί να γίνει η γενετική τροποποίηση φυτών, ζώων και ανθρώπων, χωρίς να κινδυνεύει η κοινωνική συνοχή.
• Εργαστηριακές εξετάσεις στα ράφια των φαρμακείων και των σούπερ μάρκετ. Ηθικά προβλήματα και εμπιστευτικότητα
Ο Δρ. Rodger Seccombe (Καναδάς) υποστήριξε την άποψη ότι η ελεύθερη και ανώνυμη πρόσβαση σε διαγνωστικά τεστ είναι ωφέλιμη για την κοινωνία, ενώ ο Δρ. Daniel Holmes (Καναδάς) επιχείρησε να αποδείξει ότι οι σημερινές τεχνολογίες αιχμής, στις οποίες βασίζονται τα εμπορικά διαγνωστικά τεστ, ενδεχομένως να παράγουν αναξιόπιστα αποτελέσματα και να συντελούν σε υπερδιάγνωση και υπερβολική θεραπεία συγκεκριμένων ασθενειών, στις συγκεκριμένες συνθήκες χρήσης.
• Έλεγχος doping. Πρέπει να γίνεται ή να επιτραπεί το doping, αν είναι ιατρικά ασφαλές και προσβάσιμο σε όλους;
Ο Δρ. David Epstein (Η.Π.Α.) υποστήριξε ότι πρέπει να ενταθούν οι έλεγχοι antidoping , ενώ ο Δρ.Geoffrey S. Baird (Η.Π.Α.) προσπάθησε να πείσει ότι η ελεύθερη πρόσβαση όλων των αθλητών σε ασφαλείς ιατρικά φαρμακευτικές ουσίες που ενισχύουν τις σωματικές επιδόσεις είναι ο μόνος τρόπος επίλυσης του προβλήματος doping.
«Η επιλογή της θεματολογίας των debates έγινε με γνώμονα να καταστούν τα επιστημονικά επιτεύγματα πιο κατανοητά στον πολίτη, ώστε να μπορεί ανά πάσα στιγμή να αποφασίσει με τη βοήθεια της επιστημονικής κοινότητας για την αναγκαιότητα ή όχι διαγνωστικών εξετάσεων, η ύπαρξη των οποίων εγείρει και ηθικά διλήμματα. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνουμε φυσικά και στη συμμετοχή του κοινού σε αυτά τα debates, αφού όσοι συμπολίτες μας, μας τιμήσουν με την παρουσία τους θα έχουν την ευκαιρία να θέσουν απευθείας ερωτήσεις και να εκφέρουν άποψη για τα λεγόμενα των προσκεκλημένων ομιλητών», εξήγησε ο κ. Χαλιάσος.
Σχολιάζοντας το επιστημονικό πρόγραμμα του Συνεδρίου οι κύριες θεματικές ενότητες είναι:
• Προτύπωση της διαδικασίας των εργαστηριακών εξετάσεων από τη συλλογή των βιολογικών δειγμάτων μέχρι την ανακοίνωση του αποτελέσματος.
• Διαχείριση των εργαστηριακών εξετάσεων που διενεργούνται εκτός των κλινικών εργαστηρίων (Point of Care testing)
• Νέες τεχνολογίες και η συμβολή τους στη διάγνωση ασθενειών
• Εξατομικευμένη Ιατρική (personalized medicine).
Οι τέσσερις κεντρικοί ομιλητές του “ΕUROMEDLAB 2017” που ανέλυσαν τις εξελίξεις σε καίρια ζητήματα της επιστημονικής έρευνας ήταν ο καθηγητής Παιδιατρικής του ΕΚΠΑ, Γεώργιος Χρούσος, ο οποίος εκφώνησε ομιλία με θέμα “Η επιρροή του στρες στον κίνδυνο νόσησης”, o Διευθυντής του Τμήματος Ρετροϊών και Έρευνας του Καρκίνου στο Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας των Η.Π.Α., Γεώργιος Παυλάκης, αναφέρθηκε στα νέα εμβόλια και τις ανοσοθεραπείες για το AIDS και τον καρκίνο, ενώ ο Νικόλαος Κατσάνης, Διευθυντής στο Κέντρο Μοντελοποίησης Ανθρωπίνων Νοσημάτων του Πανεπιστημίου Duke των Η.Π.Α. ανέλυσε τον ρόλο της αλληλουχίας του ανθρώπινου γονιδιώματος στην υγεία και την ασθένεια. Τέλος, η καναδή Καθηγήτρια Βιοηθικής και Φιλοσοφίας, Françoise Baylis, ανέλυσε τα ηθικά διλήμματα που προκύπτουν από τη γονιδιακή τροποποίηση (gene editing).
Όπως προκύπτει από τις εντυπώσεις όλων των συμμετεχόντων το Εuromedlab 2017 στην Αθήνα υπήρξε ένα από τα πιο επιτυχημένα συνέδρια, που διοργανώθηκαν στη χώρα μας.