Η Αγία Σοφία είναι ένας ύμνος στο μεγαλείο Της Θείας Σοφίας. Του στοιχείου που έχει καθ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση μεταλαμπαδευθεί στον άνθρωπο και συνιστά την ουσιώδη διαφορά, από τους κρίκους της αλυσίδας του ζωικού βασιλείου.
Του Πολύκαρπου Αδαμίδη*
Ο Ιουστινιανός ανέπεμψε τη δέησή του, με την οικοδόμηση του περίλαμπρου ναού. Με τη σειρά του αποτέλεσε σύμβολο ισχύος της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ορόσημο συσπείρωσης για το Ελληνικό Βυζάντιο, προσδοκία ανάταξης του σκλαβωμένου Γένους.
Ο Μουσταφά Κεμάλ, για τους δικούς του υπολογισμούς και σκοπιμότητες, χάριν των οποίων δε δίστασε να ‘πατήσει’ και να εδραιωθεί στον σφαγιασμό και τη γενοκτονία Ελλήνων, Αρμενίων και Ασσυρίων, ‘αναγόρευσε’ την Αγία Σοφία σε μνημείο.
‘Χρήσιμη κίνηση’ στον αγώνα επιβίωσης του ιδίου και του καθεστώτος του έναντι των λεγομένων ‘ΠαλαιόΤουρκων’ και των δομών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το θρησκευτικό εξάλλου ιερατείο της, ήταν συνυφασμένο με την ‘παλαιά τάξη πραγμάτων’.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, είναι ένας έξυπνος και σπουδαίος γεωπολιτικός παίκτης. Κατάφερε να παραμείνει στην εξουσία από το 2002 έως και σήμερα. Ένα επίτευγμα αν μη τι άλλο απέναντι στο βαθύ ‘κοσμικό κράτος’ και το Κεμαλικό κατεστημένο. Κολάκεψε την Τουρκία του περιθωρίου, μπήκε μέσα από το Κοράνι στα σπίτια των ξεχασμένων Τούρκων και έφτιαξε μια νέα οικονομική εξουσία και τάξη πραγμάτων.
Γνωρίζει ότι η Αγιά Σοφιά ‘πουλάει’ στη μουσουλμανική μάζα και υπερβαίνει το κομματικό του ακροατήριο. Ξέρει επίσης ότι είναι ένας σπουδαίος τουριστικός πόλος και μια πολυσημαινόμενη πηγή εσόδων. Περί τα 3,7 εκατομμύρια την επισκέπτονται σε ετήσια βάση. Για τον λόγο αυτό αναζητά ισορροπίες.
Όσο το πολιτικό του imperium ήταν αδιαμφισβήτητο και η οικονομία ανθούσε, μπορούσε εύκολα να υπαναχωρήσει, στις κατά καιρούς δεσμεύσεις του και να απορρίπτει το αίτημα για μετατροπή της σε Τζαμί, ‘επιπλήττοντας’ τους ‘πιστούς’, ότι θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν τα 3.200 τζαμιά, της Κωνσταντινούπολης, που δε ‘γεμίζουν’.
Τώρα όμως τα πράγματα έχουν αλλάξει. Έχασε τον Δήμο της Κωνσταντινούπολης, μετά από 25 χρόνια, η Τουρκική Λίρα βυθίζεται, ο πληθωρισμός και η ανεργία είναι σε διψήφια νούμερα και στο εσωτερικό του κόμματός του έχει αμφισβητίες. Οι ‘εθνικιστικές’ κορώνες, αποπροσανατολίζουν και συσπειρώνουν.
Έφτασε στο σημείο να ανακράξει ότι η κριτική για τη σκοπούμενη μετατροπή της Αγιάς Σοφιάς, είναι αμφισβήτηση της Τουρκικής κυριαρχίας. Πιθανότατα μέσα από μια απόλυτα ελεγχόμενη δικαιοσύνη, όπως αποδείχθηκε σε σειρά δικών το προηγούμενο διάστημα και ως αποτέλεσμα των εκκαθαρίσεων μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016, θα επιχειρήσει να ακολουθήσει ένα πρότυπο αλά Μπλε Τζαμί.
Να μετατρέψει δηλαδή τον Ναό της του Θεού Σοφίας σε Τζαμί, με ιδιαίτερο φολκλόρ σε επετειακές προσευχές και την ίδια στιγμή να διασφαλίζει την πρόσβαση σε αυτόν σε τουρίστες-επισκέπτες, ως μουσειακού χώρου. Ενδεχομένως να τοποθετήσει καθρέφτες για να απομονώσει την οπτική πρόσβαση σε ψηφιδωτά, σε συμμόρφωση με τις τελετουργικές επιταγές των Τζαμιών.
Αυτά ως προς τον Ερντογάν. Εις ότι μας αφορά, δεν έλειψαν εκ νέου οι εξοργιστικές, έως και απλά ανόητες και ενδεχομένως υποβολιμαίες ‘΄διαφωνίες’. Ορθώς υπήρχε παράσταση στην UNESCO και ήταν ελάχιστη αυτονόητη υποχρέωσή μας.
Κάτι παραπάνω από σημαντικές και καλοδεχούμενες οι Αμερικανικές και οι Γαλλικές αντιδράσεις και η παρέμβαση Πομπέο και του Αμερικανού Υπουργού για τις Θρησκευτικές Ελευθερίες. Ακούσαμε όμως και τους απίθανους, που έσπευσαν να πουν ότι δεν αποτελεί διμερές μας θέμα με την Τουρκία και δεν πρέπει να σπαταλούμε πολύτιμο διπλωματικό κεφάλαιο!
Οι ειραματιζόμενοι με ιδεολογίες και αναγνώσματα που ανακάλυψαν και τη διπλωματία! Με την ίδια λογική παρέλκει και η ενασχόληση με το αίτημα για την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, όπως και για την τύχη των Χριστιανών -και όχι μόνο των Ελλήνων πολιτών που διαβιούν στη σημερινή Τουρκία και θεωρητικά τελούν υπό την εγγύηση της Συνθήκης της Λωζάνης- στην Πόλη και τη Μικρά Ασία. Θα μεριμνήσουν άλλοι για αυτούς και η Θεία Πρόνοια!
Κάτι σαν τους απίθανους Θεοτόκηδες και Πρωτοπαπαδάκηδες, που μεσούσης της Μικρασιατικής Καταστροφής και της κατάρρευσης του Μετώπου, απαγόρευαν την είσοδο στη Χώρα, στους σφαγιαζόμενους δηλαδή Έλληνες του Πόντου και της Μικράς Ασίας, σε όσους δεν είχαν Ελληνικά διαβατήρια!
Κάτι σαν τους εξυπνάκηδες που αντιμετωπίζουν -για να συγκαλύψουν- τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, όπως στη περίπτωση των Ναζί και τους νόμους τους περί φυλετικής καθαρότητας, ως ‘εσωτερικό ζήτημα’, των κακούργων!
Φυσικά αυτές οι γελοίες και εξοργιστικές ‘παραινέσεις’, πέρα από την αβάσταχτη ελαφρότητα όσων τις διακινούν, δεν μπορούν παρά να συσχετιστούν με άλλους εμετικούς Επιμηθείς.
Αυτούς δηλαδή που χαιρέκακα και δήθεν αδιάφορα, μηρυκάζουν ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο ‘πληρώνει’ την ψύχρανση των σχέσεων του με τη Μόσχα και την αναγνώριση της Ουκρανικής Εκκλησίας. Δείχνουν τις στοχεύσεις τους και τα πραγματικά τους ενδιαφέρονται. Κατ’ επέκταση και τους εντολείς τους.
Δεν μπορούν όμως να αμαυρώσουν και να ακυρώσουν την Ιστορία και την προοπτική του φάρου του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας. Στη ρελάνς του Ερντογάν, που θα είναι λίγο πολύ αναμενόμενη για τη λειτουργία τζαμιού και τζαμιών στην Ελλάδα και την Αθήνα, δεν έχουμε να αντιπροτείνουμε τίποτα λιγότερο από τη λειτουργία της Αγίας Σοφίας ως Ορθόδοξου Ναού.
Κι ας απευθύνει και τις προσευχές του και ο Μουεζίνης. Η Θεία Σοφία μας ακούει και μας χωράει όλους.
*Ο Πολύκαρπος Αδαμίδης είναι δικηγόρος, LL.M (Harvard’ 95), ΔΝ, αναπληρωτής Καθηγητής Κοινοτικού Δικαίου, Προμηθειών και Διεθνών Σχέσεων στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων