Είναι, μαζί με την παραγωγικότητα, την αποδοτικότητα, την ανταγωνιστικότητα και την αριστεία, οι πιο σιχαμερές λέξεις στην ελληνική «Σοβιετία»!
Του Δημήτρη Στεργίου
Δημοσιεύθηκε πριν από 27 χρόνια στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» (1 Νοεμβρίου 1990)
Για πολλοστή φορά οι δημόσιοι υπάλληλοι της ελληνικής «Σοβιετίας» βρέθηκαν πάλι στους δρόμους αντιδρώντας στην ψήφιση στη Βουλή τροπολογίας για την αξιολόγηση στο Δημόσιο, η οποία έχει καταντήσει μετά το 2011 ένα «πανί του αργαλειού της Πηνελόπης».
Σημειώνεται ότι σε όλα αυτά τα μνημονιακά χρόνια, που η αξιολόγηση των δημόσιων υπαλλήλων αποτελεί υποχρέωση που μόνιμα υπάρχει σε όλα τα Μνημόνια που έχουν υπογράψει μετά το 2010 «σοσιαλιστικές», «δεξιές» και «αριστερές» κυβερνήσεις, η ΑΔΕΔΥ, η κορυφαία συνδικαλιστική οργάνωση των δημόσιων υπαλλήλων, χαρακτήρισε, όπως πάντοτε, σε πρόσφατη ανακοίνωσή της, ως … «εκβιαστική, διασπαστική, αντισυνταγματική και απεργοσπαστική τροπολογία της … «αριστεροδεξιάς » κυβέρνησης για την αξιολόγηση στο Δημόσιο.
Έτσι, τα τελευταία δύο χρόνια, η … «αριστεροδεξιά» κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ θυμίζει τη γίδα, της οποίας, όπως διδάσκει ο θυμόσοφος λαός, «τραβάει το τομάρι της όσα κάνει στο πουρνάρι», αφού ήταν ανέκαθεν σφόδρα αντίθετοι προς κάθε απόπειρά η προσπάθεια εφαρμογής της μνημονιακής υποχρέωσης για αξιολόγηση στο Δημόσιο.
Σημειώνεται ότι οι λυσσαλέες αντιδράσεις των «αντιμνημονιακών» κομμάτων (στην αρχή η Νέα Δημοκρατία και στη συνέχεια ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ), ως αντιπολίτευσης , είχαν αποθαρρύνει την εκάστοτε κυβέρνηση νε εφαρμόζει τους σχετικούς νόμους που ψηφίζονταν ασμένως τάχα στη Βουλή και, για το λόγο αυτό, είχαν προκαλέσει πολλάκις μάλιστα πολλάκις εμπλοκές κατά τους ελέγχους από τους εκπροσώπους των δανειστών που έρχονταν στην Αθήνα για να αξιολογήσουν την εφαρμογή των Μνημονίων.
Σε όλο αυτό το διάστημα (έως τον Αύγουστο του 2015) καταρτίζονταν νομοσχέδια επί νομοσχεδίων που ουδέποτε έφταναν στη Βουλή λόγω εκλογών, ανασχηματισμών και άλλων πολιτικών εξελίξεων, αλλά και όταν ψηφίζονταν έμεναν ανεργά ως νόμοι!
Το «στρίβειν» είναι γνωστό για τη μη προώθηση μιας μεταρρύθμισης, η οποία άρχισε με το ΠΔ 318/1992 του θαρραλέου μεταρρυθμιστή Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, αλλά συνεχώς αναβαλλόταν ή συντριβόταν από εσοκομματικές και αντιπολιτευτικές αντιδράσεις: Διαβουλεύσεις επί διαβουλεύσεων των εκάστοτε υπουργών Διοικητικής Μεταρρύθμισης με συνδικαλιστικούς φορείς, τεχνικά κλιμάκια της τρόικας και λοιποί εμπλεκόμενοι, αποφάσεις που παρέμεναν απλώς αποτυπωμένες «στο χαρτί» ή στο «γόνατο»! Πλήθος δικαστικών προσφυγών και αποφάσεων.
Αξιολόγηση στο Δημόσιο, που ζητήθηκε πολλάκις και ζητείται επιμόνως από την τρόικα και εξαγγέλθηκε ισάριθμες φορές από τους αρμόδιους κατά καιρούς υπουργούς, αλλά τα τελευταία χρόνια ουδέποτε υλοποιήθηκε, με αποτέλεσμα οι δημόσιοι υπάλληλοι να παραμένουν στη συντριπτική τους πλειονότητα «άριστοι» και επί του πρακτέου στο απυρόβλητο.
Σημειώνεται ότι επί τρία χρόνια, έως τον Αύγουστο του 2015, αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή το νέο σύστημα αξιολόγησης των δημοσίων υπαλλήλων, η οποία καταγράφεται ως όρος ή ως προαπαιτούμενο σε όλα τα Μνημόνια, χωρίς ωστόσο να έχει υλοποιηθεί.
Επί υπουργίας Αντώνη Μανιτάκη, όταν τέθηκε το ζήτημα απολύσεων δημοσίων υπαλλήλων, η κατάρτιση ενός νέου συστήματος αξιολόγησης θεωρούνταν φάνταζε ως λύση για ένα «ξεσκαρτάρισμα» των απασχολούμενων στο Δημόσιο. Αμ δε! Μέχρι τότε, η αξιολόγηση υπήρχε αλλά στην πράξη ήταν ανενεργή, αφού στη συντριπτική τους πλειονότητα οι υπάλληλοι βαθμολογούνταν με άριστα.
Τότε, ο Μανιτάκης, πιεζόμενος από τις προθεσμίες, «εφηύρε» μιαν αξιολόγηση μέσω … ερωτηματολογίων, η οποία απέτυχε παταγωδώς, με αποτέλεσμα ο ίδιος να αναστείλει τη διαδικασία. Το νέο νομοσχέδιο ξεκίνησε να γράφεται, ωστόσο μεσολάβησε το… κλείσιμο της ΕΡΤ και η αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ από την κυβέρνηση, με αποτέλεσμα ο κ. Μανιτάκης να αντικατασταθεί από τον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Η εκκίνηση ενός νέου συστήματος αξιολόγησης αποτέλεσε προτεραιότητα για τον νέο υπουργό Διοικητικής Μεταρρύθμισης, ο οποίος μάλιστα αντιμετώπισε έντονες αντιδράσεις και πολιτικές αντιξοότητες για τη θέσπισή του. Ο ΣΥΡΙΖΑ, η ΟΛΜΕ, η ΠΟΕ – ΟΤΑ και η ΑΔΕΔΥ υπήρξαν πολέμιοί του, υποστηρίζοντας μεταξύ άλλων ότι το νέο σύστημα αποτελεί «όχημα για απολύσεις».
Ο Μητσοτάκης ήρθε σε αντιπαράθεση ακόμα και με τον τότε αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Ευάγγελο Βενιζέλο, καθώς το ΠΑΣΟΚ αντιδρούσε έντονα στο θέμα της ποσόστωσης του 15% των δημοσίων υπαλλήλων, οι οποίοι θα βαθμολογούντο με χαμηλή βαθμολογία.
Η κυβερνητική κρίση αποσοβήθηκε με μια τροπολογία «στρίβειν» στην οποία αναφερόταν ρητώς ότι η κακή βαθμολογία δεν θα είχε δυσμενείς επαγγελματικές ή οικονομικές συνέπειες ούτε θα οδηγούσε σε απόλυση. Μετά όμως ήρθαν η ΑΔΕΔΥ, η περιφερειάρχης Αττικής κυρία Δούρου, αλλά και οι δήμαρχοι που αρνούνταν να συνεργαστούν για την αξιολόγηση των απασχολουμένων στους Δήμους. Το θέμα, ως συνήθως στην Ελλάδα, έφτασε στη Δικαιοσύνη.
Το Πρωτοδικείο αλλά και το Εφετείο απεφάνθησαν τότε ότι η αποχή που είχε κηρύξει η ΑΔΕΔΥ από τη διαδικασία της αξιολόγησης ήταν παράνομη, ενώ και το Συμβούλιο της Επικρατείας απέρριψε την προσφυγή κατά των σχετικών υπουργικών αποφάσεων. Και σιγά τα λάχανα! Τελικά, το σχέδιο καταρτίστηκε, τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση και επρόκειτο να κατατεθεί στη Βουλή τον περασμένο Δεκέμβριο του 2014. Για άλλη μία φορά όμως παρέμεινε στο συρτάρι καθώς εξαγγέλθηκαν εκλογές.
Μετά τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, τον Κυριάκο Μητσοτάκη διαδέχθηκε στο υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης ο Γιώργος Κατρούγκαλος, ο οποίος με τη σειρά του κατάρτισε ένα νέο νομοσχέδιο, απορρίπτοντας αυτό του προκατόχου του.
Ούτε και τότε όμως αυτό έφτασε μέχρι τη Βουλή, καθώς μεσολάβησαν σφοδρότατες πολιτικές εξελίξεις, capital controls, και ένας ακόμη ανασχηματισμός, ο οποίος είχε ως αποτέλεσμα τη μετακίνηση του κ. Κατρούγκαλου στο υπουργείο Εργασίας και τη διαδοχή του από τον Χριστόφορο Βερναρδάκη.
Η κατάρτιση, και κυρίως η εφαρμογή, ενός νέου συστήματος αξιολόγησης στο Δημόσιο, βρισκόταν και πάλι στα βασικά ζητούμενα της τρόικας. Μπορεί να μην αποτελούσε προαπαιτούμενο για την εκταμίευση της δόσης, ωστόσο υπέκειτο σε «σφικτά» χρονοδιαγράμματα, καθώς σύμφωνα με τα όσα αναφέρονταν στο Μνημόνιο, το νέο σύστημα θα πρέπει να είχε θεσμοθετηθεί μέχρι τον Νοέμβριο του 2015!!! Αμ δε!
Επίσης, θα έπρεπε έπρεπε να είχε προηγηθεί σειρά άλλων νομοθετημάτων που θα αφορούσαν το νέο Μισθολόγιο, αλλά και το σύστημα επιλογής προϊσταμένων στο Δημόσιο, το οποίο επίσης αποτελούσε παγίως ζητούμενο των δανειστών, αλλά… χαιρέτα μας τον πλάτανο…
Τότε ο Βερναρδάκης, είχε προαναγγείλει ότι θα καταθέσει το σχετικό νομοσχέδιο εντός του Σεπτεμβρίου του 2015, αλλά έγιναν εκλογές… Και έτσι φτάσαμε στη σημερινή αρμόδια υπουργό Όλγα Γεροβασίλη με μόνη πρόοδο τις ακατάπαυστες έριδες γύρω από ποια πρόσωπα ή κόμματα ή κυβερνήσεις φταίνε για την πολύχρονη αυτή «φαγούρα» και αναξιοπιστία της χώρας μας.
Οι έριδες γύρω από την αξιολόγηση – «ρετσινιά»
Τέσσερις μήνες μετά την ψήφιση στη Βουλή τον Ιούνιο του 2014 του Νόμου 4275, για το νέο τρόπο επιλογής προϊσταμένων στο Δημόσιο, ύστερα από εκτεταμένη δημόσια διαβούλευση, επί υπουργίας Κυριάκου Μητσοτάκη, ο πρώην υπουργός Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Γιάννης Ραγκούσης, με ανάρτησή του στο Facebοοκ σχολίασε το νόμο, με σκληρό μάλιστα τρόπο. Τότε, το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης, Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης απάντησε στον Ραγκούση, με το ακόλουθο Δελτίο Τύπου:
«Η Βουλή των Ελλήνων, μετά από εκτεταμένη δημόσια διαβούλευση, ψήφισε τον περασμένο Ιούνιο, το Νόμο 4275/2014, για το νέο τρόπο επιλογής προϊσταμένων στο Δημόσιο.
Ο Γιάννης Ραγκούσης ως πρώην υπουργός Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, προσεκλήθη προσωπικά από τον υπουργό Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Κυριάκο Μητσοτάκη, να συμμετάσχει στη διαβούλευση καταθέτοντας τις απόψεις του. Ουδέποτε το έπραξε. Σήμερα, τέσσερις μήνες αργότερα, αποφάσισε να σχολιάσει στο Facebοοκ το νόμο, με σκαιότατο μάλιστα τρόπο.
Ο Νόμος 3839/2010 (νόμος Ραγκούση) για την επιλογή προϊσταμένων ψηφίστηκε το Μάρτιο του 2010 και ουδέποτε -με ευθύνη της τότε πολιτικής ηγεσίας- εφαρμόστηκε, παρά μόνο στις μεταβατικές του διατάξεις.
Μέχρι και την ψήφιση του νέου νόμου, τον Ιούνιο του 2014, καμία πολιτική ηγεσία, και ιδίως αυτής του κ. Ραγκούση, δεν ξεκίνησε ούτε καν τις προπαρασκευαστικές ενέργειες για την πλήρη εφαρμογή του.
Με το «νόμο Ραγκούση» οι φερόμενες ως «αξιοκρατικές» κρίσεις των προϊσταμένων έγιναν με απλή άθροιση αυθαίρετων μορίων, βάσει μεταβατικών διατάξεων. Θεωρούσε ο νόμος, στις μεταβατικές του διατάξεις, ότι ένας κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος είναι κατ’ ανάγκη καλύτερος από όλους τους άλλους για να διοικήσει, ανεξαρτήτως των πραγματικών προσόντων και της δυνατότητας να ασκεί αποτελεσματική διοίκηση.
Με το Νόμο 4275/2014 η κυβέρνηση εισήγαγε διαδικασίες επιλογής προϊσταμένων στο Δημόσιο που συνάδουν με τις ανάγκες της αναδιοργάνωσης των δομών και των νέων Οργανογραμμάτων που αποκτά η Δημόσια Διοίκηση μετά από 40 χρόνια. Η παρούσα πολιτική ηγεσία, όχι μόνο ψήφισε ένα νέο, σύγχρονο τρόπο επιλογής προϊσταμένων, ο οποίος προάγει την αξιοκρατία, αλλά άμεσα και σε μικρό χρονικό διάστημα ξεκίνησε την εφαρμογή του νόμου με βάσει τις πάγιες διατάξεις. Σε αντίθεση με τον κ. Ραγκούση που δεν είχε την πολιτική βούληση να προχωρήσει στην υλοποίηση του νόμου που ο ίδιος έφερε στη Βουλή.
Στο πλαίσιο αυτό, μέσα στις επόμενες ημέρες θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του ΑΣΕΠ η πρώτη προκήρυξη για την κάλυψη των θέσεων γενικών διευθυντών. Στο μεταξύ, και μέχρι να επιλεγούν με το νέο σύστημα όλοι οι νέοι γενικοί διευθυντές, διευθυντές και τμηματάρχες, παραμένουν μεταβατικά στις θέσεις ευθύνης όσοι τις κατείχαν. Μόνο στις περιπτώσεις όπου οι θέσεις ευθύνης μειώνονται, κάποιοι απομακρύνονται, με αιτιολογημένη απόφαση του αρμοδίου Υπουργού.
Το παράδειγμα στο οποίο αναφέρεται ο κ. Ραγκούσης και το οποίο χαρακτηρίζει «πολιτικό κακούργημα σε βάρος του τόπου», αναφέρεται στην αιτιολογημένη μεταβατική απομάκρυνση ενός γενικού διευθυντή! Ας σημειωθεί ότι ο συγκεκριμένος μπορεί, συμμετέχοντας στο νέο σύστημα αξιολόγησης, να επιλεγεί ως γενικός διευθυντής, σε μερικούς μήνες.
Η λογική και το ύφος του κ. Ραγκούση εκφράζουν την παρωχημένη νοοτροπία της επετηρίδας στη διοίκηση του κράτους. Εμείς απέναντι στην επετηρίδα των μορίων αντιπαρατάσσουμε ένα νέο, σύγχρονο σύστημα αξιολόγησης που προάγει την αξιοκρατία.
Η ταχύτατη εφαρμογή του Νόμου 4275/2014, που ενσωματώνει τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές στην ελληνική πραγματικότητα, αποτελεί σαφές δείγμα της αντίληψης για ένα νέο Δημόσιο και αποδεικνύει το ποιοι βαδίζουν στο δρόμο των μεταρρυθμίσεων και ποιοι απλώς τις επικαλούνται επιφανειακά.
Και κάτι τελευταίο. Από τους πρωτεργάτες του «λεφτά υπάρχουν», οποιαδήποτε αναφορά σε «πολιτικά κακουργήματα» μόνο γέλιο μπορεί να προκαλέσει».
Η ανταπάντηση Ραγκούση έχει ως εξής: «Σημασία δεν έχουν τα ψέματα του κ. Μητσοτάκη για το τι συνέβη στον αγώνα για την καθιέρωση της αξιοκρατίας στο δημόσιο, ούτε η ανύπαρκτη πολιτική του ευθιξία που αν την διέθετε θα έπρεπε να τον έχει οδηγήσει σε παραίτηση.
Σημασία έχει η ομολογία και παραδοχή του πως πράγματι είναι αυτός που έπαψε τους πρώτους, στην ιστορία του ελληνικού κράτους, αξιοκρατικά επιλεγμένους προϊσταμένους για να τους αντικαταστήσει με τους κομματικά αρεστούς. Σημασία έχει το γεγονός οτι ο κ.Μητσοτάκης γυρίζει το κράτος στις πρακτικές της σκοτεινής πλευράς της μεταπολίτευσης που μας χρεοκόπησε. Το πολιτικό αυτό στίγμα θα τον συνοδεύει για πάντα».
Αλλά, ο δύσμοιρος αυτός νόμος, όπως και όλοι σχεδόν οι νόμοι στη χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας, προκάλεσε την αντίδραση και των αποφοίτων της Σχολής Δημόσιας Διοίκησης, οι οποίο σε σχετική ανακοίνωσή τους, ανέφεραν τότε τα ακόλουθα:
«Πίσω ολοταχώς: Το κομματικό κράτος κάνει ρεσάλτο στη Δημόσια Διοίκηση. Ο υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης αμύνεται της αξιοκρατίας στη θεωρία καταργώντας την στην πράξη. Έχει φροντίσει, βέβαια, να περιβάλλει την απροσχημάτιστη παρέμβασή του στην διοικητική ιεραρχία με τον μανδύα της νομιμότητας, χάρη σε μια μεταβατική «διάταξη» κρυμμένη κάτω από το μανδύα μιας ακόμα “αριστοτεχνικής έμπνευσης μεταρρύθμισης”.
Όταν εν μέσω θέρους κατατέθηκε στη Βουλή το σχέδιο νόμου για το νέο σύστημα επιλογής προϊσταμένων, οι Απόφοιτοι της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης, είχαν εγκαίρως και με σαφήνεια επισημάνει τις συνέπειες της πρότασης για τη λειτουργία του πολύπαθου ελληνικού δημοσίου. (βλ. Δελτίο Τύπου από 9-7-2014). Παρά την έντονη κριτική, η “μεταρρύθμιση” προχώρησε με την ψήφιση του Νόμου 4275/2014.
Σήμερα, ήρθε η ώρα της “υπερβατικής μεταρρύθμισης” που λοξοκοιτά την λαμπρή παράδοση της οθωμανικής αυτοκρατορίας δημιουργώντας σύγχρονα βιλαέτια σε ολόκληρη την ελληνική διοικητική επικράτεια.
Με πρόσχημα την έναρξη ισχύος των νέων οργανογραμμάτων των υπουργείων, λήγουν οι θητείες όλων των προϊσταμένων κάθε ιεραρχικού επιπέδου (Τμήματος, Διεύθυνσης και Γενικής Διεύθυνσης) και ορίζονται νέοι αποκλειστικά και μόνο με απόφαση του οικείου Υπουργού.
Την αρχή έκανε ο υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, ο οποίος επέλεξε να μην τοποθετήσει σε θέση Γενικού Διευθυντή τον μόνο εν υπηρεσία Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου που τοποθετήθηκε στη θέση αυτή μετά από κρίση του Ειδικού Συμβουλίου Επιλογής Προϊσταμένων (ΕΙΣΕΠ).
Τι κι αν ο νόμος, που ο ίδιος ο Υπουργός εισηγήθηκε, προέβλεπε την προτεραιότητα εκείνων των προϊσταμένων που είχαν τοποθετηθεί έπειτα από κρίση του ΕΙΣΕΠ; Συμπτωματικά ή μη, ο εν λόγω προϊστάμενος, ήταν ο μόνος ο οποίος είχε εκφράσει την αντίθεσή του στην εισαγωγή ποσοστώσεων στην αξιολόγηση.
Είναι ηλίου φαεινότερο ότι κάτω από το εκσυγχρονιστικό περίβλημα, επιχειρείται η εμπέδωση μιας σχέσης άμεσης εξάρτησης της διοικητικής ιεραρχίας από την πολιτική ηγεσία, που θέτει εν αμφιβόλω την κατεύθυνση των υλοποιούμενων μεταρρυθμιστικών παρεμβάσεων με πρώτη εξ αυτών την αξιολόγηση του προσωπικού της δημόσιας διοίκησης, η οποία θα διεκπεραιωθεί από προϊσταμένους που αναδεικνύονται από παρόμοιες μεθοδεύσεις.
Όσο για τις πάγιες διατάξεις και την πλήρη εφαρμογή του Νόμου αρκεί μόνο να αναφερθεί ότι αυτές προϋποθέτουν την έκδοση δεκατριών (13) δευτερογενών ρυθμίσεων και την σύσταση τριάντα (30) επιτροπών.
Εν κατακλείδι, Τί χρείαν έχομεν εις την πόλιν ταύτην, αξιοκρατικά επελεγμένων και αρτίως καταρτισμένων στελεχών; Άραγε, η πολιτική ηγεσία δεν γνωρίζει να επιλέγει τους καλύτερους για εμάς; Ίσως γι αυτό, εμφυτεύτηκε άλλη μια “μεταρρυθμιστική” διάταξη στο έτερο “θερινό” νομοσχέδιο του ΥΔΜΗΔ, με την οποία επιχειρείται να απαξιωθεί πλήρως ο εισαγωγικός διαγωνισμός της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης.
Οι απόφοιτοι της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης, έχοντας πλήρη αίσθηση της αποστολής και της ευθύνης τους σε αυτή την συγκυρία και παραμένοντας απόλυτα προσηλωμένοι στην προάσπιση των αρχών της νομιμότητας και του δημοσίου συμφέροντος:
- Καταδικάζουν όλες τις προσπάθειες αποδόμησης μιας διοίκησης, η οποία πρέπει επιτέλους να αποτελέσει το θεσμικό αντίβαρο σε ανάλογες “εμπνεύσεις”.
- Υποστηρίζουν την αξιοκρατική και πολιτικά αμερόληπτη τοποθέτηση προϊσταμένων, ασκώντας κάθε ενδεδειγμένο και πρόσφορο διοικητικό και ένδικο μέσο».
Λυσσαλέες αντιδράσεις στη μεταρρύθμιση Κυριάκου Μητσοτάκη το 2014
Στις 18 Ιουλίου 2014 έληγε η παράταση που είχε δώσει ο υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης Κυριάκος Μητσοτάκης σε 105 γενικούς διευθυντές και 325 δημάρχους,απειλώντας με πειθαρχικές διώξεις όσους δεν θα συμμορφώνονταν με το Νόμο!
Κι έγινε πάλι χαλασμός με την εμμονή του υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης τόσο σε ότι αφορά τις απολύσεις, όσο και στα θέματα με την αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων.
Οι δημόσιοι υπάλληλοι που έπρεπε να αξιολογηθούν ανέρχονταν περίπου σε 300.000 (επί συνόλου περίπου 650.000), αφού ο νόμος προβλέπει την αξιολόγηση μόνο του πολιτικού προσωπικού και όχι των ενστόλων, των γιατρών – νοσηλευτών και των εκπαιδευτικών.
Την ίδια ώρα, η ΑΔΕΔΥ και “κλαδικές” ομοσπονδίες (πχ των εφοριακών) και οι κατά τόπους σύλλογοι συνέχιζαν να συλλέγουν ασυμπλήρωτα τα φύλλα αυτο-αξιολόγησης που είχαν διανεμηθεί σε όλο το πολιτικό προσωπικό του Δημοσίου από τις διευθύνσεις τους.
Η αυτο-αξιολόγηση των υπαλλήλων έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί στις 15 Ιουλίου 2014 Ωστόσο, στις 29 Ιουλίου, αναμενόταν η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας να αποφασίσει για την αναστολή ή μη της διαδικασίας της αξιολόγησης των δημοσίων υπαλλήλων μέχρι την τελική εκδίκαση της προσφυγής της ΑΔΕΔΥ για οριστική ακύρωση της (10 Οκτωβρίου 2014).
Η ΠΟΕ-ΟΤΑ σε ανακοίνωσή της παρέθετε τότε τα επιχειρήματα κατά της προωθούμενης αξιολόγησης με ποσοστώσεις του Νόμου 4250, επισημαίνοντας τα ακόλουθα:
Οι διατάξεις του Ν.4250/2014 που αφορούν στην τροποποίηση του Π.Δ. 318/1992 και εισάγουν την «αξιολόγηση» με ποσοστώσεις υποχρεωτικού χαρακτήρα, δεν πρέπει να εφαρμοστούν από κανένα Δημόσιο Υπάλληλο γιατί:
- Γιατί δεν επιλύουν κανένα υπαρκτό πρόβλημα, αφού τα όσα λέγονται για τα υποτιθέμενα «άριστα», αφενός δεν αποδείχτηκαν ποτέ από κανέναν (ο Υπουργός δεν έδωσε κανένα στοιχείο στη Βουλή…) και αφετέρου και να ισχύουν, δημιουργούν ασήμαντη επιβάρυνση σε ένα σύστημα με πολλά και σημαντικότερα προβλήματα… Τα μείζονα προβλήματα που υπάρχουν και τα οποία ούτε καν συζητούνται είναι: 1. Ότι δεν υπάρχουν στόχοι και 2. Ότι δεν μετριέται σχεδόν τίποτα…
- Γιατί συνιστά μια επιλογή αυταρχικού-βαλκανικού τύπου και όχι μια ορθολογική επιλογή. Αντί να διορθωθούν τα πραγματικά προβλήματα, έρχεται η εξουσία και επιβάλλει (με την απειλή πειθαρχικής δίωξης) μια αναγκαστική συμπεριφορά είτε αυτή είναι δίκαιη είτε άδικη. Θα γίνει όχι επειδή είναι σωστό αλλά επειδή το διατάζει/επιβάλλει η εξουσία…
- Γιατί αν εφαρμοστούν θα δημιουργηθούν πολύ χειρότερα προβλήματα από αυτά που υποτίθεται ότι έρχονται να επιλύσουν, δηλητηριάζοντας τις σχέσεις μεταξύ των υπαλλήλων και υποδαυλίζοντας τον ανταγωνισμό αντί της συνεργασίας…
- Γιατί σε καμία Δημόσια Διοίκηση αναπτυγμένου κράτους δεν εφαρμόζεται αυτό το σύστημα, αλλά αντίθετα, οι υπάλληλοι αξιολογούνται με βάση επαρκή στοιχεία, γνωστά εκ των προτέρων κριτήρια και από αξιόπιστους αξιολογητές.
- Γιατί αυτό το σύστημα, εφαρμόζεται μόνο στον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος λειτουργεί με άλλα δεδομένα και άλλα κριτήρια, ενώ επιδιώκει άλλους σκοπούς από τη Δημόσια Διοίκηση. Το πλέον πρόσφατο παράδειγμα είναι το Βρετανικό BBC, όπου έγινε προσπάθεια εφαρμογής του συστήματος μόλις αυτό ιδιωτικοποιήθηκε αλλά δεν πέτυχε, γιατί οι εργαζόμενοι απέργησαν επί μια εβδομάδα και η διοίκηση το πήρε πίσω…
- Γιατί όλα τα βιβλία που αφορούν στη διοίκηση και αξιολόγηση του προσωπικού,περιγράφουν το σύστημα αυτό ως άδικο και προβληματικό, με τάση εγκατάλειψής του ακόμα και από τις ιδιωτικές εταιρίες… Συγκεκριμένα:
-Βιβλίο Παρασκευής Χατζηπαντελή (ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ, εκδόσεις Μεταίχμιο 1999) «Ακόμη και αν υποθέσουμε ότι οι ικανότητες κατανέμονται κανονικά σε έναν τυχαίο πληθυσμό (υπόθεσης αμφίβολης εγκυρότητας)… το σύστημα έχει το μειονέκτημα ότι συχνά αδικεί τους υπαλλήλους».
-Βιβλίο Ευγενίας Μπιτσάνη (ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ, εκδόσεις Διόνικος 2004) «…να επισημάνουμε ότι το κριτήριο αυτό (να πλησιάζει η κατανομή των αξιολογήσεων την κλίμακα Γκάους) δεν μπορεί να θεωρείται απόλυτο. Δεν είναι υποχρεωτικό το 15% των υπαλλήλων να αξιολογείται μέτριο ή ανεπαρκές».
Μάλιστα, το βιβλίο του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ (ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ, ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ και ΚΑΘΟΔΗΓΗΣΗ) λέει ότι η αξιολόγηση γίνεται πάντα «σε σχέση με τους στόχους που έχουν τεθεί».
- Γιατί όλα τα κριτήρια που υπάρχουν είναι ασαφή και δεν μπορούν να μετρηθούν. Το χειρότερο όμως είναι, ότι γενικά, δεν γίνονται μετρήσεις…
- Γιατί οι διορισμένοι με κυβερνητική εύνοια Προϊστάμενοι-κριτές είναι παντελώς αναξιόπιστοι…
- Γιατί το σύστημα αυτό, της συγκριτικής ή δυναμικής αξιολόγησης, απαιτεί μεγάλους αριθμούς για να εφαρμοστεί (άνω των 500 ατόμων) και δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε Δήμους που έχουν μερικές δεκάδες υπαλλήλων…
- Γιατί παρά τις πολιτικές εξαγγελίες είναι σε όλους φανερό ότι με την εφαρμογή τους θα δημιουργηθούν δεξαμενές υπαλλήλων, από όπου εύκολα και ανώδυνα για την πολιτική ηγεσία (χωρίς ελπίδες δικαστικής δικαίωσης) θα διοχετεύονται υπάλληλοι προς την έξοδο… Η κα Χριστοφιλοπούλου το έχει ήδη πει: Γιατί να μένει στη Δημόσιο ένας ανεπαρκής υπάλληλος;
Σημείωση δική μας: Στο σημείο αυτό κρύβεται όλο το πολιτικό και οικονομικό δράμα της Ελλάδος. Δηλαδή, πρέπει να μείνει στο Δημόσιο ένας ανεπαρκής δημόσιος υπάλληλος, σύμφωνα με τους δημοσιοϋπαλληλικούς συνδικαλιστές…
Οι σημερινές έριδες γύρω από την αξιολόγηση – φάντασμα
Υπενθυμίζουμε όλα αυτά τα αηδιαστικά και προκλητικά, διότι τώρα επιτίθεται, δικαιολογημένα, η Νέα Δημοκρατία κατά της «αριστεροδεξιάς» κυβέρνησης για την αποτυχία της, όπως επισημαίνει σε σχετική ανακοίνωση, να εφαρμόσει την αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων. Συγκεκριμένα, αναφέρει τα ακόλουθα:
«Οι προθεσμίες, που οι ίδιοι έβαλαν, έχουν παρέλθει και αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων δεν έγινε. Η Κυβέρνηση σκόνταψε στις αντιλήψεις που εξέφραζε, απέτυχε παταγωδώς και, τώρα, πελαγοδρομεί χωρίς να ξέρει τι πρόκειται να κάνει. Η Νέα Δημοκρατία έχει ξεκάθαρες θέσεις.
Από τη θέση του υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης, ο Πρόεδρός της κ. Κυριάκος Μητσοτάκης είχε καταθέσει συγκεκριμένη μεταρρυθμιστική πρόταση για πάγιο σύστημα αξιολόγησης που περιελάμβανε:
Σύνδεση της αξιολόγησης με συγκεκριμένα και συμφωνημένα παραδοτέα, αυτοαξιολόγηση του υπαλλήλου, μόνιμο μηχανισμός κινητικότητας, επιβράβευση των καλύτερων με ταχύτερη μισθολογική και βαθμολογική προαγωγή, θεσμοθέτηση ατομικού πλάνου ανάπτυξης των αδύναμων υπαλλήλων με έμφαση στην επιμόρφωση.
Παράλληλα, η πρόταση αυτή θα αποτελέσει και τη βάση της πολιτικής που θα ακολουθήσει η αυριανή κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ δεν μπορεί να ολοκληρώσει ούτε καν αυτά που η ίδια τώρα εξαγγέλλει. Δε μπορεί και δεν θέλει να προωθήσει καμιά μεταρρύθμιση, που βελτιώνει το Κράτος και υπηρετεί ολόκληρη την κοινωνία”.
Και το σημερινό υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης απάντησε με ανακοίνωσή του υπό τον τίτλο «Ο νέος εφιάλτης Μητσοτάκη στη Δημόσια Διοίκηση θα μείνει όνειρο θερινής νυκτός», ως εξής:
«Ο ελληνικός λαός θυμάται την απαξίωση της Δημόσιας Διοίκησης επί υπουργίας Κυρ. Μητσοτάκη.Η Δημόσια Διοίκηση θα αναβαθμιστεί και η αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων θα γίνει πράξη, μετά φυσικά και την απολύτως αναγκαία διορθωτική θεσμοθέτηση κανόνων αξιοκρατίας, δικαίου και διαφάνειας.
Ξεκάθαρες θέσεις της ΝΔ για την αξιολόγηση των Δημοσίων Υπαλλήλων, είναι αυτές που έκανε πράξη ο σημερινός Πρόεδρος της κ. Κυριάκος Μητσοτάκης ως υπουργός των απολύσεων της συγκυβέρνησης ΝΔ –ΠΑΣΟΚ.
Χαιρόμαστε, που παρά τις προσπάθειες αναβάπτισής του σε «μεταρρυθμιστή», ο κ. Μητσοτάκης με παρρησία ομολογεί ότι θα επαναλάβει το ίδιο «μεταρρυθμιστικό» του έργο, δηλαδή τις τυφλές απολύσεις, την καρατόμηση δημοσίων υπαλλήλων με υψηλά τυπικά προσόντα, τη διαθεσιμότητα και τόσα άλλα, με μοναδικό γνώμονα την κατεδάφιση του κοινωνικού κράτους και την απαξίωση της ελληνικής Δημόσιας Διοίκησης και του ανθρώπινου δυναμικού της» προσθέτει στην ανακοίνωσή του το υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης.
Οι πιο σιχαμερές λέξεις στην ελληνική μακάρια Δημόσια διοίκηση
Και φτάσαμε στον Σεπτέμβριο του 2017, όταν η σημερινή αρμόδια υπουργός Όλγα Γεροβασίλη προώθησε νομοθετική ρύθμιση για να «ξεπαγώσει» η αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων, όπως με αφοπλιστική ειλικρίνεια παραδέχθηκε μιλώντας την 1η Σεπτεμβρίου 2017 σε ραδιοφωνικό σταθμό. Δηλαδή, φιλοδοξεί να «ξεπαγώσει» μία μεταρρύθμιση, την οποία η ίδια, το κόμμα της, τα άλλα κόμματα και οι δημόσιοι υπάλληλοι την «πάγωσαν» επί χρόνια, παρουσιάζοντας τη διαδικασία αυτή ως μορμολύκειο για διαθεσιμότητες και απολύσεις, οι οποίες, μαζί με την αξιολόγηση, την παραγωγικότητα, την κινητικότητα και την αποδοτικότητα είναι οι πιο σιχαμερές λέξεις στην ελληνική «Σοβιετία».
Όλα αυτά μού θύμισαν μιαν ανακοίνωση που έκανε τον Απρίλιο του 1997 ο τότε υφυπουργός Οικονομικών Νίκος Χριστοδουλάκης σχετικά με την εισαγωγή του διπλογραφικού λογιστικού συστήματος στους επιχορηγούμενους δημόσιους οργανισμούς για τη σωστή παρακολούθηση των οικονομικών συναλλαγών.
«Με το διπλογραφικό σύστημα θα είναι δυνατή η καταγραφή της περιουσιακής κατάστασης, η ανάπτυξη διαχειριστικών διαδικασιών, η παροχή πληροφόρησης στη διοίκηση σχετικά με την παραγωγικότητα και την αποδοτικότητα των οργανισμών», τόνιζε τότε ο Χριστοδουλάκης.
Κι έγινε πάλι χαλασμός ή δεν εφαρμόσθηκε ποτέ τέτοιο σωτήριο λογιστικό σύστημα, διότι θα έδινε «πληροφόρηση για παραγωγικότητα και αποδοτικότητα», για δύο «ξορκισμένες» και «σιχαμερές» λέξεις στον ελληνικό δημόσιο τομέα …
Η «αποθέωση» της παραγωγικότητας στο δημόσιο τομέα σε … σάτιρα!
Θα κλείσω το σημείωμα αυτό με ένα σπαρταριστό «ντοκουμέντο» για την «αποθέωση» της παραγωγικότητας και αποδοτικότητας στον ελληνικό δημόσιο τομέα, το οποίο δημοσιεύθηκε στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» (8 Νοεμβρίου 1990).
Στο βιβλίο του Παναγιώτη Παπαδούκα «Εθνικόν Απόρρητον» δημοσιεύθηκε το ακόλουθο σατιρικό ποίημα υπό τον τίτλο «Γραφείον Δημοσίας Υπηρεσίας εις ώρας εργασίας»:
«Ο Αλέκος έχει ανάψει τσιγαράκι./ Ο Χαρίλαος γλεντάει το καφεδάκι./ η Λιλή φυλλομετράει τη «Γυναίκα»./ ο Κωστής δεν ήρθε ακόμα κι είναι δέκα!
Ο Θρασύβουλος διαβάζει εφημερίδα./ Η Κική ψιλοχτενίζει μια κοτσίδα.? Ο Σταμάτης βασανίζει το μυαλό του,/ να συντάξει το δελτίο του Προ-Πό του.
Ο Κυριάκος συζητεί με τον Αντώνη./Το σταυρόλεξο ο Δημήτρης συμπληρώνει./ Η Μιμή χαμογελάει στο Βασίλη/ κι η Φωφώ τηλεφωνάει σε κάποια φίλη.
Ο Μηνάς γράμμα δικό του κάπου γράφει./ Η Σωσώ με προσοχή τα νύχια βάφει./Η Ζωζώ στο καθρεφτάκι της κοιτάζει/ κι ο Μιχάλης στο παράθυρο ρεμβάζει.
Ο Γρηγόρης ένα σάντουϊτς μασάει./ Ο Γιωργής τι μέρα έχουμε ρωτάει./ Ο Γιαννάκης χασμουριέται – και παρέκει/ένα μάλλινο καινούργιο η Λέλα πλέκει.
Μια εικόνα όλο δράση και ουσία. /Με δυό λόγια: Δημοσία Υπηρεσία./ Υ.Η – Και για όσους έχουν ίσως απορίες:/Μερικοί λαμβάνουν και υπερωρίες!