Η ελευθερία του τύπου ήταν πάντα ένα μεγάλο πρόβλημα για όλες τις κυβερνήσεις από την δημιουργία του Ελληνικού κράτους και μετά.
Μην ξεχνάμε ότι η πρώτη εφημερίδα που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα μετά την επανάσταση του 1821, που ήταν στην Καλαμάτα η «Σάλπιγξ», έκλεισε μετά από τρία φύλλα που εξέδωσε γιατί «κάποιοι θέλησαν να ασκήσουν προληπτική λογοκρισία» στους συντάκτες της…
Την στιγμή μάλιστα που ακόμα τίποτα δεν είχε κριθεί για την επανάσταση και οι Τούρκοι ήσαν έτοιμοι να την καταπνίξουν!
Του Φάνη Ζουρόπουλου*
Με την ευκαιρία που πλησιάζουμε στα 200 χρόνια από την 25η Μαρτίου 1821, ας δούμε ένα ξεχασμένο μάθημα Δημοκρατικής λειτουργίας του τύπου, από τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη τον νεώτερο, εγγονό του Κολοκοτρώνη, γιό του Γενναίου (το πραγματικό όνομα ήταν Ιωάννης) και της Φωτεινής Τζαβέλα (κόρης του οπλαρχηγού Κίτσου και μεγάλης Κυρίας των τιμών της Αμαλίας…).
Ο νεώτερος Θεόδωρος Κολοκοτρώνης (1829-1894) γνωστός με το ψευδώνυμο Φάλεζ, είχε αποτραβηχτεί από το Κολοκοτρωνέικο και ασχολείτο με τη λογοτεχνία και τη δημοσιογραφία, εκδίδοντας βιβλία και αρθρογραφώντας στις εφημερίδες της εποχής «Ραμπαγάς» και «Ακρόπολις».
Πρωτοπόρος «σοσιαλιστής», υποστήριζε ένα σύστημα διοίκησης μέσων τοπικών λαϊκών συνελεύσεων, πράγμα αδιανόητο για την εποχή του… και κατηγορούσε τους τότε πολιτικούς που άλλαζαν στρατόπεδα ανάλογα με τα συμφέροντά τους (φαινόμενο που ακόμα βλέπουμε να γίνεται με τους σημερινούς πολιτικούς…).
Το 1862 ο πατέρας του Γενναίος –Ιωάννης Κολοκοτρώνης πήρε εντολή από τον Όθωνα και σχημάτισε κυβέρνηση, την τελευταία πριν την έξωση του Βασιλιά! Τότε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης (Φάλεζ) γράφει στις 30 Μαΐου 1862 στο Ναύπλιο και στέλνει στον πρωθυπουργό και πατέρα του Ι. Κολοκοτρώνη (με τον οποίο δεν είχε αγαθές σχέσεις) και τον υπουργό Στρατιωτικών Σπύρο- Μήλιο, την παρακάτω επιστολή, που αποτελεί ύμνο της ελευθεροτυπίας:
«Σεβαστοί μοι! Σας συγχαίρω, διότι πρώτοι ανελάβετε τον δυσκολώτερον των αγώνων. Η κατάστασις, εις ην ευρίσκεται ο τόπος σήμερον, ομοιάζει με κτίριον σαθρόν, όπερ δείται νέας εντελούς μεταπλάσεως, και δυστυχώς διά του αυτού αθλίου υλικού.[…] Εάν αφήσητε εις την δημοσιογρφίαν ελευθερίαν απόλυτον, δεν θέλετε ναυαγήσει. Η ελευθερία του τύπου είναι η κατάλληλος μηχανή να καθαρίση τα σκύβαλα εκ του σίτου της δημοσιογραφίας. Εις την Αγγλίαν περιώρισαν το πρώτον τον τύπο, αλλ’ ο τύπος ηχρειώθη, έγεινεν ακόλαστος.
Η φρόνιμος κατόπιν Κυβέρνησις τον άφηκε ελεύθερον, και βαθμηδόν η ίδια η κοινωνία επεριφρόνησεν τη λιβελλογραφίαν και τα προσωπικότητας, αναγινώσκουσα μετ’ ευχαριστήσεως όπου απήντα τη λογικήν συζήτησιν. Κατέπεσεν τότε φυσικώς το κακόν της δημοσιογραφίας μέρος, και έμεινε η πραγματική δημοσιογραφία. Σώσατε λοιπόν τη δημοσιογραφίαν, ούσα μίαν των δυνάμεων του συνταγματικού βίου, δι’ απολύτου και καλώς εννοουμένης ελευθερίας, αληθούς και ειλικρινούς. Είναι αξιώμα το, μη κατάσχης, διότι αναγιγνώσκεται πλειότερων το κατασχόμενων.
Αφήσατε λοιπόν την ελευθερίαν εις τον τύπον, και μόνον υμάς ίσως τινές ωφελούμενοι εκ τούτου σας υβρίσουν. Αυταπαρνήθητε λοιπόν χάριν του τύπου, και μετ’ ολίγον θα ιδήτε ότι η κοινωνία θα απανθίζη το ωφέλιμον μόνον μέρος, έως ου τα σκύβαλα πετάξη μακράν ο άνεμος της περιφρονήσεως. Ο Έλλην είναι ευφυής, και Κυβέρνησις εφορώσα και ουχί καταδιώκουσα τον τύπον, θέλει τον κάμει μόνον το ορθόν ν΄αναγινώσκη και να σεβασθή πλειότερον τα κυβερνώντα πρόσωπα. […]
Η αλήθεια δεν είναι έγκλημα ποτέ. […]Η ελευθερία του λόγου είναι η ενάρετος γυνή, ήτις κεντά την φιλοτιμίαν και σχηματίζει τους ελευθερόφρονας ρήτορας και τους αληθείς πατριώτας.[…]Υποσημειούμαι με το προσήκον σέβας ως υιός Θ.Ι.Κολοκοτρώνης».
Μην μου πείτε ότι αυτός ο ύμνος στην ελευθερία του τύπου δεν είναι στην καρδιά της σημερινής επικαιρότητας τώρα που αυτή βάλλεται από το μένος διάφορων Τράμπ, Ερντογάν, ή και ντόπιων Παππάδων και σια;
Δυστυχώς ενάμιση αιώνα μετά ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης (Φάλεζ) θα ήταν υποχρεωμένος να συντάξει την ίδια επιστολή. Το πρόβλημα είναι ότι σήμερα δεν θα ήξερε που να τη στείλει!...
* Ο Φάνης Ζουρόπουλος είναι εκτελεστικός Πρόεδρος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων και Τ. Πρόεδρος της Ένωσης Επαρχιακού Τύπου.