Πέρα από τα φυσικά της χαρίσματα η χώρα διαθέτει και πολύτιμο ανθρώπινο κεφάλαιο, το οποίο σήμερα την εγκαταλείπει.
Τα τελευταία χρόνια η επίκληση της Παιδείας και της εκπαίδευσης ως μοχλού ανάπτυξης της χώρας προέρχεται από όλες τις πολιτικές πλευρές.
Της Μαριέττας Γιαννάκου*
Μάλλον, όμως, δεν εννοούν όλοι το ίδιο ούτε ως προς το περιεχόμενο της εκπαίδευσης και Παιδείας, ούτε ως προς το είδος της ανάπτυξης. Φαίνεται ότι η διάσταση απόψεων γύρω από το ζήτημα παραμένει ενεργός και επηρεάζει, επομένως, τις πολιτικές αποφάσεις. Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που απέμεινε με τόση μεγάλη απόκλιση σε εκτιμήσεις και σχεδιασμούς των πολιτικών δυνάμεων γύρω από το θέμα. Και αυτό, παρά το γεγονός ότι ανέκαθεν η εκπαίδευση έπαιζε σημαντικό ρόλο στην κοινωνική και οικονομική άνοδο των νέων, όπως όλες οι πλευρές αναγνωρίζουν.
Η σύγκρουση των διαφόρων πλευρών επικεντρώνεται κυρίως στην ανώτατη εκπαίδευση και στο αν αυτή έχει ως αποκλειστικό στόχο την επαγγελματική αποκατάσταση ή μόνον την γνώση σε απόσταση από τα κοινωνικά και οικονομικά τεκταινόμενα. Δίλημμα πραγματικό δεν υπάρχει σε καμμία χώρα του κόσμου, πλην Ελλάδος. Κατά καιρούς, έχουμε διακριθεί στην Ιστορία μας για διάφορες παγκόσμιες πρωτοτυπίες τις οποίες και πληρώσαμε αναλόγως.
Η αλήθεια είναι ότι ο ανώτατος χώρος εκπαίδευσης αποτελεί σύστημα αυστηρά επικεντρωμένο στην έρευνα και στην επιστήμη και έχει την δική του αυταξία. Δεν είναι, όμως, δυνατόν αυτό να εμποδίζει την κοινωνία και την οικονομία από το να ωφεληθούν στο σύνολό τους από τις ικανότητες και την γνώση που απέκτησαν οι νέοι σπουδάζοντας.
Η κοινωνία μας έχει επενδύσει στους νέους, θυσιάζοντας μάλιστα και άλλες προτεραιότητες, και είναι ανεπίτρεπτο να μην πάρει πίσω τους καρπούς από αυτή την επένδυση. Ένας μηχανισμός feedback μεταξύ ανώτατης εκπαίδευσης και αγοράς εργασίας είναι ο καλύτερος τρόπος για να ενισχυθεί και η αξιοκρατία και να δημιουργηθούν κίνητρα για την αναζήτηση νέας γνώσης και επιχειρηματικότητας. Το ερώτημα που ανακύπτει είναι: προς τί η διένεξη μεταξύ των δύο πολιτικών ρευμάτων, αφού την απάντηση δίνει η κοινή λογική; Πολιτικοί προφανώς οι λόγοι.
Στην χώρα μας, ο όρος «πολιτικός» έχει συνδεθεί από κάποιους με την αυθαιρεσία. Όταν δεν μπορούμε να εξηγήσουμε λογικά ορισμένες ενέργειες, λέμε ότι το θέμα είναι πολιτικό. Μόνο που η πολιτική στην εποχή μας είναι σχεδόν επιστημονική υπόθεση και οι αποκλίσεις πληρώνονται ακριβά.
Η χώρα μας είναι μικρή και το συγκριτικό της πλεονέκτημα, πέρα από την χαρισματικότητα του τοπίου και την ομορφιά της, είναι οι άνθρωποί της και το μυαλό τους. Δεν είμαστε βέβαια οι πιο έξυπνοι του κόσμου, όπως ορισμένοι νομίζουν, ενθυμούμενοι το ιστορικό ελληνικό παρελθόν.
Είμαστε όμως Έλληνες Ευρωπαίοι, από την δημιουργία του κράτους μας ανήκαμε στην Δύση, είμαστε εύστροφοι, διαθέτουμε καλούς επιστήμονες εντός και εκτός Ελλάδος, ικανοί στην δημιουργία μικρών επιχειρήσεων και το εμπόριο και καλοί στην συνεργασία ιδίως όταν είμαστε στο εξωτερικό. Ζούμε υπό συνθήκες διάχυσης της γνώσης και συμμετοχής στα μέσα διάδοσής της και μπορούμε να επωφεληθούμε από τις καλές πρακτικές που έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία σε άλλες χώρες.
Ωστόσο, οι ιδιοτυπίες δεν μάς εγκαταλείπουν. Πολλοί από τους χώρους ανώτατης εκπαίδευσης τελούν υπό καθεστώς ανομίας και αθλιότητας, εξ αιτίας μειοψηφιών, φοιτητών ή μη και αδιαφορίας του κράτους.
Στις σχολές φοιτούν βέβαια τα παιδιά του χειμαζόμενου ελληνικού λαού που, με μεγάλες θυσίες στην εποχή της κρίσης, εξασφαλίζει τα οικονομικά μέσα στα παιδιά του με την ελπίδα ενός καλύτερου μέλλοντος.
Όσοι έχουν τα οικονομικά μέσα μπορούν να εξασφαλίσουν στα παιδιά τους σπουδές εκτός Ελλάδος. Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι οι πάσης προελεύσεως προβληματικές ομάδες που καταστρέφουν, εμποδίζουν την φοίτηση και δρουν ανεξέλεγκτα, είναι εχθροί του λαού. Ως γνωστόν, οι λαοί οφείλουν να αντιμετωπίζουν τους εχθρούς τους προστατεύοντας την πατρίδα τους. Πατρίδα, φυσικά, δεν είναι μόνον ο γεωγραφικός χώρος, αλλά κυρίως οι πολίτες, που έχουν δικαιώματα και εκπληρώνουν υποχρεώσεις.
Όσο η κατάσταση αυτή συνεχίζεται και οι παρανομούντες ευημερούν, τόσο ο αριθμός τους θα πολλαπλασιάζεται με ταχύτητα και η αντιμετώπιση θα γίνεται όλο και πιο δύσκολη. Η κοινωνική συγκρότηση θα υπολείπεται όσο οι νησίδες ανομίας και εγκληματικής συμπεριφοράς θα διευρύνονται. Ως γνωστόν, ο άνθρωπος είναι το αγριότερο των ζώων.
Μόνον η κοινωνική συγκρότηση διασφαλίζει τα δικαιώματα του, επιβάλλει τις υποχρεώσεις του και προστατεύει την έννοια της δημοκρατίας. Το τελικό ερώτημα είναι αν η δημοκρατία μπορεί να λειτουργήσει υπό τις παραπάνω συνθήκες.
*Διετέλεσε υπουργός Παιδείας