Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και της ψηφιακής τεχνολογίας, τα εδαφικά σύνορα έχουν όλο και μικρότερη συνολικά σημασία σε σχέση με τις πολεμικού τύπου τεχνολογίες.
Το ότι καθημερινα σχεδον η Τουρκία δημιούργει καταστάσεις τριβής στο Αιγαίο κάθε άλλο παρά τυχαίο γεγονός είναι.
Του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Ιδιαίτερα δε, όταν οι καταστασεις αυτες συνδυάζονται και με ευρύτερης σημασίας γεγονότα. Όπως για παράδειγμα επισκέψεις επισήμων, διασκέψεις και άλλες παρεμφερείς εκδηλώσεις.
Μετά λοιπον απο σειρά εξελίξεων στη Μέση Ανατολή, αλλά και στα Δυτικά Βαλκάνια, η Άγκυρα, με βάση την άτυπη συμμαχία της με το Ιράν και την Ρωσία θέλει να δείξει ότι έχει λόγο και στο Αιγαίο. Προφανώς δε όχι μόνον για δικό της λογαριασμό, αλλά και γι’ αυτόν των «φίλων» της Ρώσων και Ιρανών.
Για να πάμε έτσι πιο μακρυά, μπορούμε να πούμε ότι η προσφατη πολεμική ενέργεια της Τουρκίας στα Ίμια, με την διεμβόλιση της ελληνικής ακταιωρού, πιθανότατα είναι μέρος της Τουρκικής Υψηλής Στρατηγικής περί της οποίας δεν βλέπουμε να γίνεται λόγος στην χώρα μας.
Όπως πολύ εύστοχα επισημαίνει ο αναπληρωτής καθηγητής Διεθνών Σχέσεων κ. Σπύρος Λίτσας, ο οποίος διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, μετά το αποτυχημένο –και εξαιρετικά περίεργο, λέμε εμείς– πραξικόπημα τού Ιουλίου 2016, η Τουρκία είναι ένα κράτος σε μετάβαση: «Η μετάβαση αυτή αναφέρεται στις δομικές μεταβολές που συντελούνται στο εσωτερικό του κράτους και αφορούν:
α) την ανάδειξη του πολιτικού Ισλάμ ως κραταιά πολιτική νόρμα που συναντιούνται και αναμειγνύονται, εν είδει melting pot ala Turca, ο ύστερος οθωμανικός εθνικισμός του κινήματος των Νεότουρκων με τις νεο-ισλαμιστικές τάσεις στο τουρκικό γίγνεσθαι του 21ου αιώνα,
β) την οριστική αποδόμηση όλων των κραταιών κεμαλικών συμβολισμών και δογμάτων και την αντικατάστασή τους με νέα δεδομένα της ερντογανικής πραγματικότητας, που πλέον διανύει την δεύτερή της δεκαετία και έχει επιτύχει τον πλήρη έλεγχο των ζωτικών δομών του κράτους (δικαστικό σώμα, στρατός και σώματα ασφαλείας, διπλωματικό σώμα, δημόσια πανεπιστήμια),
γ) την προετοιμασία της Τουρκίας σε επίπεδο μακροοικονομίας και νέων τεχνολογιών για το επόμενο μισό του 21ου αιώνα».
Στο πλαίσιο αυτό, όπως υποστηρίζει και ο Γάλλος διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων και Στρατηγικών στο Παρίσι, καθηγητής Πασκάλ Μπονιφάς, «η Τουρκία αποτελεί πλέον επικίνδυνο αγκάθι στα πλευρά της Δύσης, ιδιαίτερα δε της Ευρώπης, σε μία κρίσιμη φάση της πολιτικής συνοχής της τελευταίας».
Συγγραφέας επίσης του βιβλίου Οι Πόλεμοι Τού Αύριο (εκδ. Παπαζήση, 2004), ο Πασκάλ Μπονιφάς πιστεύει ότι μέσω απρόσωπων και δυσδιάκριτων δυνάμεων, όπως για παράδειγμα η λαθρομετανάστευση, η Τουρκία θα προσπαθεί συνεχώς να δημιουργεί πρόβλημα στην Ευρώπη και θα επισείει επίσης και την απειλή μίας συνολικής αποσταθεροποίησης της γειτονικής της Ελλάδας. Όσο δε η ΕΕ θα αδυνατεί να έχει ξεκάθαρη δική της εξωτερική πολιτική και άμυνα, το πρόβλημα θα είναι δεκτικό υποτροπής.
«Οι πόλεμοι τού αύριο θα έχουν ποικίλες μορφές, ριζικά διάφορες από αυτές που γνωρίσαμε στο παρελθόν. Ο αριθμός των μεραρχιών που διαθέτει μία χώρα θα είναι μηδαμινή ποσότητα μπροστά σε πολέμους που θα διέπονται από τεχνητή νοημοσύνη και θα διεξάγονται ενδεχομένως από ρομπότ. Ας μην ξεχνάμε ότι στον κόσμο μας οι ρυθμοί συνεχώς επιταχύνονται και άρα οι όροι της στρατηγικής αλλάζουν», προσθέτει ο Γάλλος καθηγητής και συγγραφέας.
Πάνω στο θέμα αυτό, ο αείμνηστος πρέσβυς επί τιμή Βύρων Θεοδωρόπουλος, προλογίζοντας το βιβλίο του Πασκάλ Μπονιφάς, έγραφε (πριν 15 ακριβώς χρόνια):
«Τόσο για εκείνους που χειρίζονται τα διεθνή θέματα όσο και για εμάς που απλώς τα παρακολουθούμε, είναι σημαντική η επίγνωση της ταχύτητας με την οποία κινούνται τα γεγονότα, διαμορφώνονται και καταλύονται καταστάσεις, αλλάζουν τα δεδομένα, απαιτώντας μία συνεχώς πιο γρήγορη προσαρμογή. Από την εφεύρεση της πυρίτιδας μέχρι την εφεύρεση της δυναμίτιδας πέρασαν μερικοί αιώνες. Από τότε μέχρι την ατομική βόμβα, μερικές δεκαετίες. Και μέχρι την βόμβα υδρογόνου μόλις μερικά χρόνια.
Αυτό είναι απλώς μία εικονογράφηση της επιτάχυνσης που διακρίνει την πορεία της ανθρωπότητος. Οι μετακινήσεις των προσώπων, οι μεταφορές των αγαθών, η επικοινωνία μεταξύ των αρχόντων όπως και μεταξύ των αρχομένων συντελούνται με συνεχώς ταχύτερους ρυθμούς. Και όποιος μελετάει το μεγάλο θέμα των πολέμων, όπως το παρουσιάζει το βιβλίο του Boniface, βλέπει με σαφήνεια την σημασία αυτής της διαπίστωσης …
»Είναι επίσης σαφές ότι στην πορεία έχουν επέλθει μεταβολές τόσο στον αριθμό όσο και στον χαρακτήρα των παραγόντων εκείνων που καθορίζουν την λειτουργία του διεθνούς συστήματος.
Δεν είναι μόνον τα κράτη μέλη του ΟΗΕ, που έφθασαν τα 200, είναι και οι διεθνείς μονάδες που έχουν μία ακαθόριστη ακόμα υπόσταση όπως το Κόσοβο ή το Νότιο Σουδάν, είναι οι πάμπολλοι διακρατικοί οργανισμοί, είναι οι μη κυβερνητικές οργανώσεις που παίζουν ρόλο στο σύστημα, όπως η Διεθνής Αμνηστεία ή η Greenpeace.
Αλλά αν αυτοί οι ορατοί και γνωστοί παράγοντες μεταβάλλουν αριθμητικά τους δρώντες στην διεθνή σκηνή, υπάρχουν και οι άλλοι που, με μία νεφελώδη, ακαθόριστη υπόσταση, παίζουν ρόλο –καμμιά φορά, μάλιστα, σημαντικό».
Ένας από τους παράγοντες αυτούς είναι και η οικονομία, την οποία κάποιοι καθόλου δεν λαμβάνουν υπ’ όψιν τους ως στοιχείο εξωτερικής πολιτικής και άμυνας.
Πλην ομως, σήμερα, οικονομια και τεχνολογια, ειναι οι νεοι βραχίονες του γεωπολιτικού γιγνεσθαι και οποιος θέλει ας το καταλάβει. Ιδιαίτερα δε στη χώρα των τραμπούκων-γελοτωποιών.