Τη δημιουργία ενός εργαλείου σε επίπεδο Ένωσης για τον έλεγχο των άμεσων ξένων επενδύσεων για λόγους ασφαλείας τομέων στρατηγικής σημασίας, αποφάσισε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στη ψηφοφορία της Πέμπτης.
Η ΕΕ παραμένει όπως πάντα ανοιχτή σε επενδυτές, όμως οι εισερχόμενες άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΜΕ) θα πρέπει να ελέγχονται για να διασφαλιστεί ότι δε θα θέσουν σε κίνδυνο τα στρατηγικά συμφέροντα της ΕΕ, αναφέρει το Ευρωκοινοβούλιο σε σχετική ανακοίνωση.
Όπως επισημαίνει, τα νέα μέτρα ελέγχου, που είχαν ανεπίσημα συμφωνηθεί σε επίπεδο διαπραγματευτών του ΕΚ και υπουργών της ΕΕ, υιοθετήθηκαν με 500 ψήφους υπέρ, 49 κατά και 56 αποχές. Με αυτή την ψηφοφορία δημιουργείται το πρώτο σύστημα σε επίπεδο Ένωσης που στηρίζει τους ελέγχους από τα κράτη μέλη των ΑΜΕ που ενέχουν κινδύνους για την ασφάλεια και τη δημόσια τάξη.
Προστασία στρατηγικών τομέων
Οι νέοι κανόνες προστατεύουν κρίσιμες υποδομές και τομείς όπως η ενέργεια, οι μεταφορές, οι επικοινωνίες, τα δεδομένα, το διάστημα και τα χρηματοοικονομικά. Καλύπτονται επίσης τεχνολογίες όπως οι ημιαγωγοί, η τεχνητή νοημοσύνη και η ρομποτική. Οι διαπραγματευτές του ΕΚ προσέθεσαν τομείς όπως η υδροδότηση, η υγεία, η άμυνα, τα ΜΜΕ, η βιοτεχνολογία και η ασφάλεια τροφίμων.
Καλύτερη συνεργασία, μεγαλύτερη επιτήρηση
Οι ευρωβουλευτές ενίσχυσαν το μηχανισμό συνεργασίας, ο οποίος πλέον περιλαμβάνει την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών, τα οποία με τη σειρά τους μπορούν να στέλνουν σχόλια για ΑΜΕ που στοχεύουν άλλα κράτη μέλη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να ζητά πληροφορίες και να γνωμοδοτεί όπου υπάρχουν προγραμματισμένες σχετικές επενδύσεις, αλλά η τελική απόφαση παραμένει στη δικαιοδοσία του εκάστοτε κράτους.
Δήλωση του εισηγητή
"Η ευρωπαϊκή προστασία είναι πραγματικότητα. Αυτός ο μηχανισμός αποτελεί ουσιαστικό βήμα εναντίον των απειλών που αντιμετωπίζουν οι βιομηχανίες μας, οι τεχνολογίες μας τα στρατηγικά μας συμφέροντα. Πετύχαμε να τον θέσουμε σε εφαρμογή σε σύντομο χρονικό διάστημα, παρά την ευαισθησία του θέματος, κάποιες αντιδράσεις και πίεση άνευ προηγουμένου. Η Ευρώπη παίρνει τον έλεγχο του πεπρωμένου της, παραμένοντας ανοιχτή σε επενδύσεις" δήλωσε ο Franck Proust (ΕΛΚ, Γαλλία), ο ευρωβουλευτής που ήταν υπεύθυνος για τα νέα μέτρα στο ΕΚ.
Επόμενα βήματα
Το Συμβούλιο αναμένεται να στηρίξει επίσημα τη συμφωνία στις 5 Μαρτίου. Οι νέοι κανόνες θα τεθούν σε ισχύ 18 μήνες μετά τη δημοσίευσή τους στην Επίσημη Εφημερίδα.
Την ικανοποίησή της εκφράζει η Κομισιόν
Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, δήλωσε σχετικά: «Η ταχύτητα με την οποία μπορέσαμε να φθάσουμε σε συμφωνία αποδεικνύει την επείγουσα ανάγκη δημιουργίας κανόνων σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσον αφορά τον έλεγχο των ξένων επενδύσεων. Θέλουμε η Ευρώπη να διατηρήσει το πιο ανοικτό καθεστώς επενδύσεων στον κόσμο, αλλά πρέπει να υπερασπιστούμε τα στρατηγικά συμφέροντα της Ευρώπης και για τον λόγο αυτό χρειαζόμαστε έλεγχο σχετικά με τις αγορές από ξένες εταιρείες που στοχεύουν στρατηγικούς πόρους της Ευρώπης. Χαιρετίζω την απόφαση του Κοινοβουλίου και αναμένω τώρα από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να ακολουθήσουν χωρίς χρονοτριβή.»
Η Επίτροπος Εμπορίου Σεσίλια Μάλμστρομ δήλωσε: «Είμαι πολύ ικανοποιημένη που το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υποστήριξε την πρωτοβουλία αυτή. Οι ξένες επενδύσεις είναι ουσιώδους σημασίας για την υγεία της ευρωπαϊκής οικονομίας. Ταυτόχρονα, είναι σαφές ότι πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις ανησυχίες σχετικά με τον κίνδυνο για την ασφάλεια που ενέχουν ορισμένες επενδύσεις σε κρίσιμης σημασίας πόρους, τεχνολογίες και υποδομές. Τα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα έχουν μια πολύ καλύτερη εικόνα των ξένων επενδύσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και, για πρώτη φορά, θα έχουν τη δυνατότητα να αντιμετωπίζουν συλλογικά τους πιθανούς κινδύνους για την ασφάλεια και τη δημόσια τάξη τους.»
Η πρόταση για τη δημιουργία του πρώτου σε επίπεδο ΕΕ πλαισίου για τον έλεγχο των άμεσων ξένων επενδύσεων παρουσιάστηκε από τον Πρόεδρο Γιούνκερ στην ομιλία για την κατάσταση της Ένωσης το 2017. Το κείμενο που εγκρίθηκε σήμερα από το Κοινοβούλιο ήταν το αποτέλεσμα τριμερών συνομιλιών μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής, οι οποίες ολοκληρώθηκαν στις 20 Νοεμβρίου 2018.
Το ευρωπαϊκό πλαίσιο για τον έλεγχο των άμεσων ξένων επενδύσεων θα επιτρέψει στα κράτη μέλη και την Επιτροπή να συνεργάζονται και να ανταλλάσσουν πληροφορίες σχετικά με επενδύσεις από τρίτες χώρες που ενδέχεται να επηρεάσουν την ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη στην ΕΕ.
Το νέο πλαίσιο:
- καθιερώνει έναν μηχανισμό συνεργασίας, στο πλαίσιο του οποίου τα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα μπορούν να ανταλλάσσουν πληροφορίες και συγκεκριμένους προβληματισμούς σχετικά με συγκεκριμένες επενδύσεις·
- δίνει τη δυνατότητα στην Επιτροπή να διατυπώνει γνώμες για περιπτώσεις που αφορούν πολλά κράτη μέλη ή όταν μια επένδυση θα μπορούσε να επηρεάσει ένα έργο ή ένα πρόγραμμα που ενδιαφέρει το σύνολο της ΕΕ, όπως το «Ορίζων 2020» ή το Galileo·
- ενθαρρύνει τη διεθνή συνεργασία σχετικά με τον έλεγχο των επενδύσεων, η οποία συνίσταται μεταξύ άλλων στην ανταλλαγή εμπειριών, ορθών πρακτικών και πληροφοριών σχετικά με θέματα κοινού ενδιαφέροντος·
- καθορίζει ορισμένες απαιτήσεις για τα κράτη μέλη που επιθυμούν να διατηρήσουν ή να θεσπίσουν μηχανισμό ελέγχου σε εθνικό επίπεδο· Επίσης, τα κράτη μέλη εξακολουθούν να έχουν την τελευταία λέξη για το αν μια συγκεκριμένη επενδυτική δραστηριότητα θα πρέπει να επιτραπεί ή όχι στο έδαφός τους·
- λαμβάνει υπόψη, αφενός, την ανάγκη λειτουργίας εντός σύντομων προθεσμιών, φιλικών προς τις επιχειρήσεις, και, αφετέρου, τις ισχυρές απαιτήσεις εμπιστευτικότητας.
Ο κανονισμός θα τεθεί σε ισχύ μόλις το Συμβούλιο δώσει και αυτό την έγκρισή του. Στη συνέχεια, τα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα έχουν στη διάθεσή τους 18 μήνες για να θεσπίσουν τις αναγκαίες ρυθμίσεις για τη λειτουργία του νέου μηχανισμού.
Ιστορικό
Η ΕΕ διαθέτει ένα από τα πιο ανοιχτά καθεστώτα επενδύσεων στον κόσμο, όπως αναγνωρίζει ο ΟΟΣΑ στον δείκτη επενδυτικών περιορισμών που διαθέτει. Η ΕΕ είναι ο κύριος προορισμός άμεσων ξένων επενδύσεων στον κόσμο: τα αποθέματα άμεσων ξένων επενδύσεων που κατέχουν επενδυτές τρίτων χωρών στην ΕΕ ανέρχονταν σε 6 295 δισ. ευρώ στο τέλος του 2017.
Επί του παρόντος, 14 κράτη μέλη διαθέτουν εθνικούς μηχανισμούς ελέγχου. Παρόλο που μπορεί να διαφέρουν ως προς τον σχεδιασμό και την έκτασή τους, έχουν τον ίδιο στόχο διατήρησης της ασφάλειας και της δημόσιας τάξης σε εθνικό επίπεδο. Αρκετά κράτη μέλη βρίσκονται στο στάδιο της μεταρρύθμισης των μηχανισμών τους ελέγχου ή της θέσπισης νέων μηχανισμών.
Παράλληλα με την παρούσα πρόταση, οι υπηρεσίες της Επιτροπής οριστικοποιούν τη λεπτομερή ανάλυση των άμεσων ξένων επενδύσεων στην ΕΕ. Η Επιτροπή έχει επίσης συστήσει συντονιστική ομάδα με τα κράτη μέλη για τον εντοπισμό κοινών στρατηγικών προβλημάτων και λύσεων στον τομέα των άμεσων ξένων επενδύσεων.