Τελικά, το 2018 με δαπάνες και αναλήψεις χρεών δημόσιων επιχειρήσεων και οργανισμών που δεν επηρεάζουν το έλλειμμα, το χρέος, αντί μείωσης κατά 5,8 ποσοστιαίες μονάδες, αυξήθηκε κατά 4,9 ποσοστιαίες μονάδες, σημειώνοντας νέο αρνητικό ρεκόρ όλων των εποχών!
Τελικά, πήγαν χαράμι και το «ματωμένο» πρωτογενές «πλεόνασμα» και η μικρή ονομαστική αύξηση του ΑΕΠ το 2018.
Του Δημήτρη Στεργίου
Τα τελευταία στοιχεία της Eurostat, τα οποίααναδημοσίευσε και η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) υπερακόντισαν τις χαμηλότερες εκτιμήσεις του Προϋπολογισμού του 2019 για την εξέλιξη του δημόσιου χρέους του 2018, το οποίο, τελικά, διαμορφώθηκε στο 181,1% του ΑΕΠ, δηλαδή αυξήθηκε κατά 4,9 ποσοστιαίες μονάδες.
Υπενθυμίζεται ότι ο Προϋπολογισμός του 2019 εκτιμούσε ότι το χρέος θα διαμορφωνόταν το 2018 στο 180,4 % του ΑΕΠ, δηλαδή χαμηλότερο κατά 0,7 ποσοστιαίες μονάδες από τις τελικά στοιχεία της Eurostat!
Σε απόλυτους αριθμούς το χρέος από 317,5 δις. ευρώ το 2017 διαμορφώθηκε στα 334,6 δις. ευρώ το 2018.
Και πήγαν χαράμι το «πρωτογενές πλεόνασμα» και η ονομαστική αύξηση του ΑΕΠ το 2018, διότι το χρέος, όπως αναφέρθηκε, αυξήθηκε κατά 4,9 εκατ. μονάδες, ενώ θα έπρεπε να μειωνόταν τουλάχιστον κατά 5,8 ποσοστιαίες μονάδες, δηλαδή από 176,2 ποσοστιαίες μονάδες να συρρικνωνόταν στις 170,4 ποσοστιαίες μονάδες.
Τι έγινε πάλι; Μα αυτό που γίνεται επί δεκαετίες, δηλαδή η σπατάλη, της οποίας μάλιστα η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ το 2018 έσπασε όλα τα αρνητικά ρεκόρ σε περίοδο των Μνημονίων, δηλαδή 2010-2018, όπως προκύπτει από τον παρατιθέμενο πίνακα.
Πάντως, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, η μεγάλη αύξηση των δαπανών οφείλεται κατά κύριο λόγο στην εκταμίευση των τελευταίων δόσεων του προγράμματος, αλλά η Τράπεζα της Ελλάδος επισημαίνει ρητώς και κατηγορηματικώς ότι ο παράγοντας «προσαρμογή ελλείμματος–χρέους», που συμβάλλει στη μεταβολή του χρέους, περιλαμβάνει και δαπάνες ή ανάληψη υποχρεώσεων που, ενώ δεν επηρεάζουν το έλλειμμα, αυξάνουν το χρέος.
Επίσης, περιλαμβάνει και εισπράξεις (π.χ. από αποκρατικοποιήσεις), οι οποίες δεν επηρεάζουν το έλλειμμα, αλλά μειώνουν το χρέος, αλλά καλύτερα ας μη μιλάμε πια για … αποκρατικοποιήσεις!
Από την ανάλυση του πίνακα αυτού, ο οποίος δημοσιεύεται στην Έκθεση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος για το έτος 2018 (σελίδα 180) και μάλιστα με βάση τις χαμηλότερες εκτιμήσεις του κρατικού προϋπολογισμού του 2019, προκύπτουν ακόλουθες μελαγχολικές διαπιστώσεις:
Πρώτον, το 2018 οι δαπάνες ή ανάληψη χρεών κατέρριψαν όλα τα ρεκόρ της μνημονιακής περιόδου και επεβάρυνε το χρέος με πάνω από 10 ποσοστιαίες μονάδες, που αποτελεί επίσης νέο αρνητικό ρεκόρ περιόδου!
Δεύτερον, το 2018, η συμβολή του πρωτογενούς «πλεονάσματος και της ονομαστικής αύξησης του ΑΕΠ στη μείωση του χρέους σημείωσαν ρεκόρ ως ποσοστό του ΑΕΠ (-4,3 ποσοστιαίες μονάδες), αλλά, δυστυχώς, δεν ήταν αρκετή για να αντισταθμίσουν τη συμφορά της σπατάλης κατά την ίδια περίοδο.
Τι έγινε πάλι; Μα, ό,τι γίνεται συνεχώς επί δεκαετίες, με κορύφωση του δράματος και της συμφοράς το 2012, όταν από 137,9 δις. από το γνωστό «κούρεμα» (PSI), την αγριότερη επίθεση κατά της ιδιωτικής περιουσίας και των ασφαλιστικών ταμείων, πήγαν σε μείωση του δημόσιου χρέους μόνο 50 δις ευρώ κι αυτά μόνο για το 2012, αφού στα επόμενα έτη έως και σήμερα το χρέος καλπάζει!
Όπως προκύπτει από την έκδοση της Τράπεζας της Ελλάδος «Το Χρονικό της Κρίσης: 2010-2013», το συνολικό καθαρό όφελος (μείωση του χρέους) των 137,9 δις. ευρώ που προέκυψε από το «κούρεμα» μετριάστηκε σημαντικά λόγω:
α) της ανάγκης για ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών με έκδοση νέου χρέους ύψους 41 δις. ευρώ εντός του 2012,
β) του δανεισμού ύψους 11,3 δις. ευρώ για την επαναγορά χρέους το Δεκέμβριο,
γ) του γεγονότος ότι η μείωση της αξίας των ομολόγων που διακρατούσαν τα ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία ή άλλοι φορείς, ύψους 16,2 δις. ευρώ, δεν οδήγησε σε μείωση του χρέους, επειδή επρόκειτο για ενδοκυβερνητικό χρέος,
δ) του δανεισμού 4,5 δις. ευρώ για την παροχή ομολόγων του ΕΦΣΕ στα ασφαλιστικά ταμεία ως αντισταθμικού οφέλους έναντι της μείωσης των απαιτήσεων που υπέστησαν,
ε) της ανάγκης δανεισμού 11,9 δισ. ευρώ για την κάλυψη του ελλείμματος του 2012 και
στ) λοιπών υποχρεώσεων του Δημοσίου (π.χ. πληρωμές στον ΕΜΣ, πληρωμές παλαιών οφειλών κλπ) συνολικού ύψους 1,9 δισ. ευρώ.
Το καθαρό αποτέλεσμα όλων αυτών των συναλλαγών ήταν η μείωση του χρέους εντός του 2012 μόνο κατά 51,2 δισ. ευρώ.
Πράγματι, το χρέος που το 2011 είχε διαμορφωθεί σε 355,1 δισ. ευρώ το 2011 (από 329,4 δισ. ευρώ το 2010!!!), το 2012 συρρικνώθηκε στα 303,9 δισ. ευρώ, δηλαδή μειώθηκε κατά 51,2 δισ. ευρώ, αλλά την επόμενη χρονιά (2013) αυξήθηκε κατά 16 περίπου δισ. ευρώ, δηλαδή στα 319,2 δισ. ευρώ, παρά τη σημαντική συρρίκνωση των δαπανών εξυπηρέτησης του χρέους σε όλη αυτή την περίοδο.
Πίνακας: Παράγοντες μεταβολών του χρέους (2010-2018)
(Ποσοστιαίες μονάδες)
| Έτος | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 |
| Λόγος χρέους γενικής κυβέρνησης | 109,4 | 126,7 | 146,2 | 172,1 | 159,6 |
| Μεταβολές λόγου χρέους γενικής κυβέρνησης προς ΑΕΠ | 6,3 | 17,3 | 19,5 | 25,8 | -12,5 |
| -Επίδραση πρωτογενούς αποτελέσματος | 5,4 | 10,1 | 5,3 | 3,0 | 3,8 |
| -Επίδραση από τη μεταβολή του ΑΕΠ και τη μεταβολή των επιτοκίων | 0,9 | 7,1 | 12,3 | 20,7 | 19,3 |
| -Προσαρμογή ελλείμματος – χρέους * | 0,1 | 0,1 | 1,9 | 2,1 | -35,6 |
Πίνακας (συνέχεια): Παράγοντες μεταβολών του χρέους (2010-2018)
(Ποσοστιαίες μονάδες)
| Έτος | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 |
| Λόγος χρέους γενικής κυβέρνησης | 177,4 | 178,9 | 175,9 | 178,5 | 176,1 | 180,4 |
| Μεταβολές λόγου χρέους γενικής κυβέρνησης προς ΑΕΠ | 17,8 | 1,5 | -3,0 | 2,6 | -2,4 | 4,3 |
| -Επίδραση πρωτογενούς αποτελέσματος | 9,1 | -0,3 | 2,1 | -3,7 | -3,9 | -4,1 |
| -Επίδραση από τη μεταβολή του ΑΕΠ και τη μεταβολή των επιτοκίων | 13,3 | 5,9 | 4,9 | 3,9 | -0,6 | -1,7 |
| -Προσαρμογή ελλείμματος – χρέους * | -4,6 | -4,0 | -10,1 | 2,4 | 2,1 | 10,1 |
*Η «προσαρμογή ελλείμματος – χρέους» περιλαμβάνει και δαπάνες η ανάληψη υποχρεώσεων που, ενώ δεν επηρεάζουν το έλλειμμα, αυξάνουν το χρέος. Επίσης, περιλαμβάνει και εισπράξεις (π.χ. από αποκρατικοποιήσεις), οι οποίες δεν επηρεάζουν το έλλειμμα, αλλά μειώνουν το χρέος
Πηγή. Έκθεση του διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος για το 2018, σελίδα 180.