Η εμφάνιση και εξάπλωση του νέου ιού COVID-19, συνιστά απειλή αλλά ίσως και ευκαιρία για την παγκόσμια υγεία και για τα συστήματα υγείας εν γένει. Συνεπώς ένα πρόβλημα δημόσιας υγείας που έπληξε μια περιοχή της Κίνας κατέστη παγκόσμιο ζήτημα, το οποίο υπεισέρχεται σε όλους τους τομείς της οικονομικής, κοινωνικής αλλά και πολιτικής ζωής. Μπορεί να αποτελέσει τον πρόδρομο για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του ελληνικού συστήματος υγείας.
Ως εκ τούτου, είτε πρόκειται για καταστάσεις πανδημιών, όπως η κρίση με τον κορωνοϊό, ή για τη γήρανση του πληθυσμού, ή για τα τεράστια κόστη για την
έρευνα και ανάπτυξη νέων φαρμάκων, ή για τις χαμηλές δημόσιες δαπάνες, ο κλάδος της υγείας βρίσκεται αντιμέτωπος με πολλές και διαφορετικές προκλήσεις και καλείται να τις αντιμετωπίσει.
Εάν αυτός ο στόχος δεν πετύχει, θα δυσκολεύεται να παρέχει ολοκληρωμένες και καθολικές υγειονομικές υπηρεσίες στους πολίτες, εντείνοντας τις πιέσεις στα νοσοκομεία και τα συστήματα υγείας. Μια από τις πολύ σημαντικές μεταρρυθμίσεις που καλείται ο κλάδος της υγείας να εφαρμόσει είναι στις νέες ψηφιακές τεχνολογίες.
Όπως και στη βιομηχανία, έτσι και στην υγεία οι ψηφιακές τεχνολογίες της 4ης βιομηχανικής επανάστασης έρχονται να αλλάξουν τα δεδομένα και δημιουργούν αυξημένες προσδοκίες με βασικό αποδεκτή τον ασθενή.
Τα πλεονεκτήματα του ψηφιακού μετασχηματισμού στην υγεία
Τα πλεονεκτήματα του ψηφιακού μετασχηματισμού καταγράφονται ήδη σε πολλές χώρες της Ε.Ε. Για παράδειγμα, αυξάνεται θεαματικά η ικανοποίηση των ασθενών ( 95%) , μειώνεται δραματικά το κόστος (έως 70%) των υπηρεσιών υγείας εξ αποστάσεως συγκριτικά με μια τυπική ιατρική συνεδρία, βελτιώνεται η αντιμετώπιση ασθενών στα επείγοντα, μειώνεται η διάρκεια νοσηλείας / θεραπείας, κλπ.
Ουσιαστικά η χρήση των ψηφιακών τεχνολογιών μπορεί να διευκολύνει την προσβασιμότητα των πολιτών στο σύστημα υγείας και βελτιώνει τη διάγνωση, ώστε να εφαρμοστεί πιο αποτελεσματική θεραπεία.
Παράλληλα, καθιστά δυνατή την άμεση ανταλλαγή ιατρικών δεδομένων μεταξύ ιδιωτών γιατρών, διαγνωστικών κέντρων και νοσοκομείων, εξοικονομεί πόρους και χρόνο στο ιατρικό και διοικητικό προσωπικό, επιταχύνει την καταβολή των αποζημιώσεων, αυξάνει την αποδοτικότητα των ασφαλιστικών υπηρεσιών, ενώ αποτρέπει πλασματικές συνταγογραφήσεις ακριβών σκευασμάτων.
Με τη βοήθεια της ψηφιακής τενχολογίας ο ασθενής μπορεί να επικοινωνεί εξ αποστάσεως με ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό επειγόντων περιστατικών μέσω τηλεφωνικής κλήσης, γραπτού μηνύματος, βιντεοκλήσης. Με τον τρόπο αυτό, παρέχονται υπηρεσίες υγείας εκτός του χώρου του νοσοκομείου και εξασφαλίζεται έγκαιρη διάγνωση και ευχερέστερη και ισότιμη πρόσβαση των ασθενών στο σύστημα υγείας.
Επιπλέον, βελτιώνεται η αποδοτικότητα των τμημάτων των επειγόντων περιστατικών με αποσυμφόρηση και ομαλότερη ροή εξυπηρέτησης.
Ο ασθενής στο επίκεντρο και το «Έξυπνο Νοσοκομείο»
Και φυσικά, για τους ίδιους τους ασθενείς, όλα τα παραπάνω, σε συνδυασμό με ακριβέστερη εξατομίκευση, ομαλή ροή των ασθενών εντός των νοσοκομείων, επιτρέπουν μια συνολικά καλύτερη εμπειρία.
Στο «Έξυπνο Νοσοκομείο» αξιοποιούνται διασυνδεδεμένες συσκευές (IoT) οδηγώντας σε υπέρβαση των «φυσικών ορίων» του χώρου του νοσοκομείου και επιτρέποντας κατά αυτόν τον τρόπο την παροχή απομακρυσμένης ιατρικής περίθαλψης.
Παράλληλα, εμφυτεύσιμες ή «φορετές» συσκευές (wearables), επιτρέπουν την παρακολούθηση ασθενών σε πραγματικό χρόνο.
Η υγεία στην 4η βιομηχανική επανάσταση και το ελληνικό σύστημα υγείας
Περαιτέρω, η αύξηση της χρησιμοποίησης της ψηφιακής τεχνολογίας, αλλά και η απόκτηση προσθέτου ιατροτεχνικού εξοπλισμού πρέπει να τεθεί επί τάπητος.
Αυτό βεβαία σημαίνει και σταδιακή κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού το οποίο έχει προκληθεί στο σύστημα υγείας λόγω της κρίσης. Είναι ενδεικτικό ότι η κατά κεφαλήν δημόσια δαπάνη υγείας σε όρους κοινής αγοραστικής δύναμης στην Ελλάδα μειώθηκε από 1.807 ευρώ το 2010 σε 1.348 το 2018 τη στιγμή που την ίδια περίοδο στην επίσης δοκιμαζόμενη από την κρίση Πορτογαλία αυξήθηκε από το 1.764 σε 1901 ευρώ.
Ενώ σε προηγμένα συστήματα υγείας υπερβαίνει τα 4.000 ευρώ. Ενώ αξίζει να αναφερθεί ότι ως χώρα είμαστε χαμηλά και ως προς την ψηφιοποίηση (23οι σε λύσεις ψηφιακής υγείας, 26οι σε ηλεκτρονικούς φακέλους ασθενών, 25οι στην ανταλλαγή πληροφοριών υγείας).
Συμφώνα με τα παραπάνω κρίνεται επιτακτική η μετάβαση του συστήματος υγείας στη ψηφιακή εποχή.
Tέλος, η υγεία ήταν και είναι δικαίωμα κάθε πολίτη όπου θα πρέπει να ενδυναμώσει την ισότιμη πρόσβαση στις υπηρεσίες που χρειάζεται κάθε ασθενής
Καθηγητής Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης, Ακαδημαϊκός
Πολυτεχνείο Κρήτης
Βασιλική Ακαδημία Οικονομικών & Χρηματοοικονομικών
Βασιλική Ευρωπαϊκή Ακαδημία των Δισακτόρων
Distinguished Research Professor, Audencia Business School, France
Υποψ. Δρ. Δημήτρης Μπατάκης
Πολυτεχνείο Κρήτης
Μ.Sc LSE International Health Policy
M.Sc Health Economics and Management
Μέλος του Financial Engineering Laboratory