Συναγερμός έχει σημάνει στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης από τα μηνύματα που έρχονται από το εξωτερικό για την πορεία της οικονομίας στην μετά μνημόνιο εποχή. Μηνύματα που βάζουν δύσκολα στην κυβέρνηση και στο αφήγημά της περί «καθαρής» ή αυτόνομης εξόδου στις αγορές. Δεν είναι πλέον μόνο το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο που αμφισβητεί τη δυνατότητα της Ελλάδας να βγει στις αγορές αυτόνομα.
Ερχονται πλέον και οι Ευρωπαίοι να δηλώσουν ότι η εποπτεία θα κρατήσει για πολλά χρόνια, ότι το «κλειδί» είναι η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων κι ότι υπάρχουν ακόμη πολλά να γίνουν στην ελληνική οικονομία προκειμένου να σταθεί στα πόδια της.
Οικονομικοί αναλυτές εντός κι εκτός Ελλάδας κάνουν λόγο για τρίμηνο – φωτιά, μέχρι τον Ιούνιο καθώς θα κριθούν εν πολλοίς, οι εξελίξεις γύρω από το χρέος, οι κανόνες που θα τεθούν για μετά τον Αύγουστο, τα stress tests των τραπεζών και βεβαίως το αναπτυξιακό στρατηγικό σχέδιο που θα παρουσιάσει ο Ευκλείδης Τσακαλώτος.
Ειδικά το τελευταίο κρίνεται ιδιαίτερα σημαντικό καθώς σ’ αυτό θα ενσωματωθούν και οι απαιτήσεις των δανειστών. Θα φανεί δηλαδή το μέγεθος των παρεμβάσεων και πόσο σκληρή θα είναι η επιτήρηση ή πόσο τελικά θα χρειαστεί προληπτική γραμμή στήριξης.
Το… δικό της Μνημόνιο είναι αυτό που φοβίζει την κυβέρνηση αφού θα γίνεται προσπάθεια να ισορροπήσει ανάμεσα στην ανάγκη για αναπτυξιακό σχέδιο, παροχές, προσλήψεις και άλλα φιλολαϊκά μέτρα (προεκλογικού χαρακτήρα) και ταυτόχρονα στις απαιτήσεις της τρόικας να μην υπάρξει χαλάρωση ακόμη και μετά την έξοδο από το μνημόνιο.
Εντός αυτού του τριμήνου θα ξεκαθαρίσει και η κατάσταση με τη στάση που θα κρατήσει το ΔΝΤ το οποίο αμφισβητεί τη δυνατότητα να πιάσει η Ελλάδα πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% και ζητά μειώσεις συντάξεων και αύξηση αφορολόγητου, ταυτόχρονα από το 2019.
Θέμα μεγάλο είναι επίσης και η κατάσταση των τραπεζών, αν θα βγουν αλώβητες από τα stress tests.
Πολύ συζήτηση θα γίνει και με το «μαξιλάρι» ασφαλείας που φτιάχνει η κυβέρνηση για να αποφύγει την προληπτική γραμμή. Αν μπορεί να χρησιμοποιήσει τα αδιάθετα 27 δισ. προκειμένου να αναχρηματοδοτήσει το «ακριβό» δάνειο από το ΔΝΤ.
Τέλος, κρίσιμο θέμα είναι και η υλοποίηση των 88 προαπαιτούμενων που πρέπει να κλείσουν ως το τέλος Μαίου ώστε να επιτευχθεί ο στόχος για συνολική συμφωνία με τους εταίρους στο Eurogroup της 21ης Ιουνίου.
Οπως έχει πει ο επίτροπος Πιερ Μοσκοβισί, βασική προϋπόθεση για να υπάρξει συνολική λύση τον Ιούνιο είναι η ολοκλήρωση της τέταρτης και τελευταίας αξιολόγησης εντός του Μαΐου.
Το ελληνικό «πρόβλημα» θα απασχολήσει το Euroworking Group στις 12 Απριλίου, όπου θα φανεί η όποια πρόοδος έχει γίνει, ενώ με ενδιαφέρον αναμένονται οι συζητήσεις μεταξύ 17 και 22 του ίδιου μήνα στο περιθώριο της Εαρινής Συνόδου του ΔΝΤ.
Τα ηχηρά μηνύματα
Δύο συγκλίνουσες απόψεις για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας ήρθαν μέσω της έντυπης έκδοσης των «Νέων» αλλά και της ηλεκτρονικής ιστοσελίδας της.
Σε άρθρο του στα nea.gr, ο επικεφαλής οικονομολόγος του Ινστιτούτου Bruegel Ζολτ Νταρβάς εκφράζει την άποψη ότι η Ελλάδα θα χρειαστεί τέταρτο πρόγραμμα οικονομικής ενίσχυσης, τουλάχιστον προληπτικό, καθώς με αυτό θα μπορούσε να βελτιώσει καταλυτικά την εμπιστοσύνη των επενδυτών στη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων.
Όπως αναφέρει, χαρακτηριστικά «εάν δεν υπάρξουν πρόσθετα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, πέραν των όσων εξετάζονται και η Ελλάδα επιδιώξει «καθαρή έξοδο» από το τρίτο πρόγραμμα οικονομικής βοήθειας ξεκινώντας να δανείζεται από τις αγορές, σε μερικά χρόνια κατά πάσα πιθανότητα θα αντιμετωπίσει χρηματοδοτικές πιέσεις οι οποίες θα απαιτήσουν ένα νέο πρόγραμμα».
Σημειώνει δε ότι «μια τέτοια αναγκαστική επιστροφή σε ένα νέο πρόγραμμα θα είναι μάλλον επώδυνη».
Τονίζει ότι απαιτούνται περισσότερες ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος και σε άλλους τομείς, όπως για παράδειγμα τις μεταρρυθμίσεις στο τομέα της φορολογίας.
Πιο βαρύνουσα σημασία έχει η άποψη του νέου επικεφαλής του Euroworking Group Χανς Φάιλμπριφ ο οποίος ζητά ενισχυμένη εποπτεία από τους δανειστές τα πρώτα χρόνια αμέσως μετά το πρόγραμμα. Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Τα Νέα» ο κ. Φάιλμπριφ τονίζει: «Το πρώτα χρόνια αμέσως μετά το πρόγραμμα είναι τα πιο καθοριστικά, οπότε θα έχουμε ενισχυμένη εποπτεία από τους δανειστές για να βοηθηθεί η Ελλάδα να παραμείνει στο σωστό δρόμο».
Και προσθέτει ότι μέσω της επιτήρησης «θα αποφευχθούν πισωγυρίσματα σε σημαντικές μεταρρυθμιστικές προσπάθειες, θα προχωρήσει η υλοποίηση μεταρρυθμίσεων που θα νομοθετηθούν το τρέχον διάστημα και θα πρέπει να υλοποιηθούν τα επόμενα χρόνια».
«Αν χορηγηθεί στην Ελλάδα ελάφρυνση χρέους ή υπό όρους ελάφρυνση χρέους είναι λογικό οι δανειστές να επιδιώξουν να παρακολουθούν πώς προχωρούν οι μεταρρυθμίσεις, να διασφαλίσουν ότι δεν θα υπάρξουν πισωγυρίσματα και να σιγουρευτούν ότι υλοποιούνται οι πολιτικές που έχουν ήδη αποφασιστεί. Θα χρειαστεί κάτι μεταξύ μιας κανονικής εποπτείας και ενός πραγματικού προληπτικού προγράμματος» δηλώνει.
Όσον αφορά την προληπτική γραμμή στήριξης σημειώνει ότι «είναι ξεκάθαρο ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν θέλει ένα προληπτικό πρόγραμμα. Μπορεί να το ζητήσει. Ο ασφαλέστερος τρόπος εξόδου είναι ένα προληπτικό πρόγραμμα. Η άλλη πλευρά του νομίσματος είναι κάποιας μορφής αιρεσιμότητα».