Σε πλήρη ανατροπή του επιχειρηματικού χάρτη της χώρας αναμένεται να οδηγήσει πρόταση-απαίτηση των δανειστών για τη νομοθέτηση συγκεκριμένου μέτρου για τις εταιρείες που «πνίγονται» στα δάνεια.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Ημερησίας του Σαββάτου», οι Θεσμοί κατέθεσαν στην ελληνική κυβέρνηση αίτημα με το οποίο ζητούν την άμεση «καρατόμηση» των διοικήσεων των επιχειρήσεων οι οποίες δεν συνεργάζονται, ώστε να βρεθεί ένα βιώσιμο σχέδιο εξυγίανσης των εταιρειών τους.
Ζητούν να υπάρξει νόμος ώστε εντός ενός μηνός και χωρίς την εμπλοκή δικαστηρίων ή άλλων γραφειοκρατικών διαδικασιών, να «αποβάλλονται» και οι μεγαλομέτοχοι από τις επιχειρήσεις που έχουν υψηλό δανεισμό και μάλιστα ανοίγματα με μεγάλη καθυστέρηση.
Το αίτημα των δανειστών έπεσε στο τραπέζι στις τελευταίες διαπραγματεύσεις με την ελληνική πλευρά, με την κυβέρνηση να το συζητά ενώ οι τελικές αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν μετά την ολοκλήρωση τον επόμενων διαβουλεύσεων που θα γίνουν το φθινόπωρο.
Καλά πληροφορημένες πηγές αναφέρουν ότι η θεσμοθέτηση του «μη συνεργάσιμου μετόχου», που ισχύει στην Αμερική και αρκετές χώρες της Ευρώπης, θα μπορούσε να οδηγήσει σε σωτηρία πολλών επιχειρήσεων, οι οποίες βρίσκονται εγκλωβισμένες σε ατέρμονες συζητήσεις και αντεγκλήσεις μεταξύ μετόχων και τραπεζικών ιδρυμάτων.
Όπως αναφέρει κυβερνητικό στέλεχος με εμπειρία στα «κόκκινα» δάνεια και στις αναδιαρθρώσεις που πρέπει να γίνουν «ο νέος νόμος θα προβλέπει τον διαχωρισμό του μετόχου από την εταιρεία. Με τον τρόπο αυτό οι μη συνεργάσιμοι μέτοχοι, όσοι εμποδίζουν βιώσιμες λύσεις ή όσοι δεν θέλουν καν να καθίσουν στο τραπέζι με τους πιστωτές, θα μπορούν να διώχνονται από την επιχείρησή τους με συνοπτικές διαδικασίες».
Στην Αμερική κατά κύριο λόγο αυτό που συμβαίνει είναι να επιβάλει η τράπεζα στην οποία υπάρχουν τα μεγαλύτερα ανοίγματα, τη λύση που θεωρεί βιώσιμη, ώστε και αυτή να πάρει πίσω μέρος από τα χρήματά της και οι επιχειρήσεις να μη βάλουν λουκέτο αφήνοντας χιλιάδες εργαζόμενους στον δρόμο.
«Κόκκινη κάρτα» στα διοικητικά συμβούλια υπερχρεωμένων εταιρειών
Το αυστηρό «αμερικανικό μοντέλο» στον τρόπο που θα γίνονται οι αναδιαρθρώσεις «κόκκινων» δανείων και η εκκαθάριση επιχειρήσεων θα προβλέπει τα εξής στάδια:
Θα καλείται η διοίκηση της «κόκκινης» εταιρείας σε διαπραγματεύσεις για την εξεύρεση κοινά αποδεκτής λύσης. Οι συζητήσεις, ωστόσο, θα είναι εξπρές και δεν θα αφήνεται να περάσει χρόνος, με αποτέλεσμα η επιχείρηση να καθίσταται «ζόμπι».
Εφόσον τράπεζες και μέτοχοι βρουν κοινό πλαίσιο, προχωρούν στην αναδιάρθρωση των δανείων, με βάση συγκεκριμένο business plan το οποίο θα τηρείται απαρέγκλιτα και από τις δύο πλευρές. Θα περιλαμβάνει από «κούρεμα» απαιτήσεων μέχρι μετοχοποίηση δανείων, αλλαγή στο management, κλείσιμο ζημιογόνων δραστηριοτήτων κ.λπ.
Σε περίπτωση που οι συζητήσεις διαρκούν για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπαίνει στη μέση ο ορισμός του «μη συνεργάσιμου μετόχου». Οι τράπεζες θα μπορούν στην κυριολεξία να εκδιώξουν όποιον ή όποιους μετόχους δεν αποδέχονται προτάσεις που θα οδηγήσουν στη σωτηρία της επιχείρησης. Οι διοικήσεις των τραπεζών θα μπορούν να ορίζουν διοίκηση, καθώς λόγω των υψηλών δανείων σε καθυστέρηση είναι ουσιαστικά τα «αφεντικά» της εκάστοτε εταιρείας.
Στη συνέχεια θα επιλέγεται η βέλτιστη λύση για να μην μπουν λουκέτα, με συνεργασία της νέας διοίκησης και των τραπεζών. Ουσιαστικά οι τραπεζίτες θα μπορούν να ορίζουν διοικητικά συμβούλια εκεί όπου οι μέτοχοι δεν έχουν καμιά διάθεση συνεργασίας.
Όπως λένε παράγοντες της αγοράς με αφορμή το παράδειγμα του Μαρινόπουλου: «Στην περίπτωση που ο μεγαλομέτοχος δεν συνεργαζόταν με τους τραπεζίτες για να βρεθεί λύση σωτηρίας θα μπορούσαν οι πιστώτριες τράπεζες να τον αποβάλουν και να προωθήσουν το σχέδιό τους χωρίς δεύτερη κουβέντα. Όταν μια εταιρεία χρωστά πάνω από 1,3 δισ. ευρώ σε τράπεζες και προμηθευτές, ουσιαστικά δεν ανήκει η εταιρεία στον μεγαλομέτοχο».
Όπως σημειώνουν οι ίδιοι παράγοντες, με το υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο η εκδίωξη μιας μη συνεργάσιμης διοίκησης μπορεί να κρατήσει? δέκα χρόνια με δικαστικές διαμάχες και χαμένο χρόνο, που πολλές φορές οδηγεί σε «λουκέτο» της επιχείρησης. Η ψήφιση του νέου νομοθετικού πλαισίου που προτείνουν οι δανειστές θα απελευθερώσει τους τραπεζίτες στο να εκδιώκουν μέσα σε λίγες εβδομάδες τον μη συνεργάσιμο μέτοχο.
Και αναφέρουν χαρακτηριστικά: «Είναι όπως στην περίπτωση της σχέσης της Ελλάδας με τους Θεσμούς. Δεν μπορεί να χρωστά η χώρα πάνω από 300 δισ. ευρώ, να παίρνει συνεχώς δάνεια και να μη μπορούν οι δανειστές να ζητούν συγκεκριμένα μέτρα ώστε να καταστεί η οικονομία βιώσιμη και να μη χρεοκοπήσει. Ετσι και στις επιχειρήσεις θα μπαίνει? Μνημόνιο, το οποίο θα προβλέπει ακόμη και την εκδίωξη των μεγαλομετόχων που πιστεύουν ότι η εταιρεία τους ανήκει, παρά το γεγονός ότι χρωστούν δισεκατομμύρια επί χρόνια».
Βεβαίως, στο εξωτερικό υπάρχουν δικλίδες ασφαλείας στην όλη διαδικασία. Εκφράζονται φόβοι ότι στην Ελλάδα θα μπορούσε να γίνει κατάχρηση του νέου νόμου και οι τραπεζίτες να προχωρούν σε «αποβολή» των μεγαλομετόχων επικαλούμενοι έλλειμμα συνεργασίας, που όμως μπορεί να μην ισχύει.
Οι ίδιοι που φοβούνται αυθαίρετες ενέργειες, θέτουν και το θέμα του αφελληνισμού των τραπεζών που μπορεί να οδηγήσει και σε αφελληνισμό και των ελληνικών επιχειρήσεων. Πώς δηλαδή θα αντιμετωπίσουν οι νέες διοικήσεις των τραπεζών, αν αυτές ελέγχονται από τους δανειστές, την ελληνική επιχειρηματικότητα; Θα υπάρχει ασπίδα προστασίας σε όσους θελήσουν να κλείσουν αυθαίρετα εταιρείες και να διατηρήσουν άλλες ή σε όσους εκδιώκουν διοικήσεις προκειμένου να τοποθετήσουν δικές τους, αμφιβόλου διαχειριστικής ικανότητας.
Αναδιάταξη
Σε κάθε περίπτωση έρχονται ραγδαίες αλλαγές στον επιχειρηματικό χάρτη από τον Σεπτέμβριο, με αφορμή τα «κόκκινα» δάνεια, τα οποία αγγίζουν πλέον τα 110 δισ. ευρώ. Εταιρείες θα βάλουν λουκέτο, θα σκάσουν μεγάλα «κανόνια», άλλες θα συγχωνευτούν ή θα σπάσουν σε κομμάτια κι άλλες θα πουληθούν. Το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων είναι τεράστιο, κάποιοι μιλούν για «βόμβα» πολύ μεγαλύτερη από αυτή του δημοσίου χρέους.
Σύμφωνα με την έκθεση – κόλαφο της Τράπεζας της Ελλάδος, ο λόγος των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων προς το σύνολο των ανοιγμάτων σε ατομική βάση αυξήθηκε και διαμορφώθηκε στο 44,2% το 2015 έναντι 39,9% το 2014. Η κατάσταση επιδεινώθηκε περαιτέρω, καθώς το πρώτο τρίμηνο του 2016 ο λόγος των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων προς το σύνολο των ανοιγμάτων σε ατομική βάση αυξήθηκε και διαμορφώθηκε στο 45,1%.
Ειδικά στα επιχειρηματικά δάνεια επικρατεί? χάος. Από χορηγήσεις ύψους 148 δισ. ευρώ, στο τέλος του 2015 τα 64,82 δισ. αφορούν μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα, ποσοστό 43,8%. Υπενθυμίζεται ότι μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα είναι όσα έχουν καθυστέρηση πληρωμής άνω των 90 ημερών, όσα ανοίγματα έχουν αβέβαιη είσπραξη παρότι είναι χωρίς καθυστέρηση ή σε καθυστέρηση μεγαλύτερη ή ίση των τριών μηνών καθώς και οι καταγγελλόμενες απαιτήσεις, ανεξάρτητα αν έχουν ενταχθεί στον πτωχευτικό κώδικα ή όχι.
Οι κλάδοι που βρίσκονται στα όρια του κραχ και θα απασχολήσουν τις τράπεζες αμέσως μόλις ολοκληρωθεί το νέο θεσμικό πλαίσιο είναι αυτοί του εμπορίου, όπου τα «κόκκινα» δάνεια είναι στο 48,5%, οι κατασκευές με 52,5%, τα εμπορικά ακίνητα με 54,6% και η μεταποίηση με 51,7%.
Στα επιμέρους, πρωταθλητής στα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα είναι ο κλάδος της εστίασης, με ποσοστό 76%. Ακολουθεί ο κλάδος της κλωστοϋφαντουργίας, όπου ο σχετικός δείκτης βρίσκεται στο 73%, ο κλάδος της βιομηχανίας χάρτου με 72% και ο κλάδος λοιπών μεταποιητικών δραστηριοτήτων με ποσοστό 60%. Στο 59% βρίσκεται ο δείκτης του κλάδου αγροτικών δραστηριοτήτων και αλιείας.
Ακόμη και ο τουρισμός έχει υψηλά μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα, με τον δείκτη να βρίσκεται στο 49%. Στον ευρύτερο κλάδο των Τηλεπικοινωνιών, της Πληροφορικής και της Ενημέρωσης, ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων διαμορφώνεται στο 59%, ενώ σε υψηλά μεσαία επίπεδα βρίσκεται και ο δείκτης στη ναυτιλία, με ποσοστό 33%. Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδας, το σύνολο των ανοιγμάτων το 2015 ανήλθε στα 244,3 δισ. ευρώ, καταγράφοντας μείωση της τάξεως του 1,7% σε σχέση με το 2014. Εξ αυτών, τα 148 δισ. ήταν το επιχειρηματικά και τα 96,3 δισ. δάνεια προς νοικοκυριά (στεγαστικά και καταναλωτικά). Στο συνολικό ποσό των 244,3 δισ., τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα ανήλθαν το 2015 στο 44%, παρουσιάζοντας αύξηση της τάξεως του 9% σε σχέση με το 2014.
Επί των επιχειρηματικών δανείων, τις καλύτερες επιδόσεις ως προς την εξυπηρέτηση καταγράφουν οι μεγάλες επιχειρήσεις (σύνολο ανοιγμάτων 54,2 δισ.) στις οποίες το σύνολο των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων διαμορφώνεται στο 28%, μειωμένο κατά 5,9% σε σχέση με το 2014.
Κάκιστη είναι η εικόνα για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, όπου το σύνολο των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων ανέρχεται στο 60%, καταγράφοντας αύξηση 6,2%. Οι συνολικές χορηγήσεις προς αυτή την κατηγορία επιχειρήσεων ανέρχονται στα 39,7 δισ. ευρώ. Ακόμη χειρότερη είναι η εικόνα των δανείων για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις, τα οποία επί συνόλου 24,5 δισ. ευρώ, το 66% κατατάσσεται στα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα, εμφανίζοντας αύξηση 15,5%.
Τέλος, στις λοιπές επιχειρηματικές δραστηριότητες και επί συνόλου δανείων 29,6 δισ. ευρώ, τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα καταλαμβάνουν το 1/3 (32%), καταγράφοντας άνοδο της τάξεως του 28%.
«Πόιντ σύστεμ» για τους δανειολήπτες
Τον Σεπτέμβριο κρίνονται όλα. Αυτό τονίζουν κυβερνητικές αλλά και τραπεζικές πηγές που σχετίζονται με την αναδιάρθρωση των «κόκκινων» δανείων. Η αγορά περιμένει με αγωνία τις τελικές ρυθμίσεις για τα δάνεια, οι οποίες θα συμπεριληφθούν στο νέο θεσμικό πλαίσιο. Χωρίς καθαρούς κανόνες και με τις διοικήσεις των τραπεζών να φοβούνται να προχωρήσουν σε μαζικές αναδιαρθρώσεις, η αγορά αυτή τη στιγμή είναι «παγωμένη».
Εταιρείες κινδυνεύουν να βάλουν λουκέτο, οι τράπεζες κινδυνεύουν να εγγράψουν μεγάλες ζημιές και χιλιάδες εργαζόμενοι βρίσκονται με το πιστόλι στον κρόταφο.
Γι’ αυτό και εντείνονται οι πιέσεις στην κυβέρνηση να λάβει το ταχύτερο οριστικές αποφάσεις. Πάντως, όλα συγκλίνουν σε σειρά προτάσεων που θα τεθούν σε εφαρμογή για υπερχρεωμένες επιχειρήσεις.
Μεταξύ αυτών, είναι η δημιουργία πλατφόρμας στην οποία θα υπάρχει όλος ο οικονομικός «φάκελος» των επιχειρήσεων. Πόσα χρωστούν και πού, σε τράπεζες, δημόσιο ή ταμεία, αλλά και ποια είναι η οικονομική κατάσταση των μετόχων – δανειοληπτών. Θα υπάρχει ένα «βαθμολόγιο» ώστε να υπάρξει διαχωρισμός του στρατηγικού κακοπληρωτή μ’ αυτόν που δεν πληρώνει λόγω αντικειμενικής αδυναμίας.
Ετσι, θα μπορεί η τράπεζα να παρεμβαίνει και να εμποδίζει ακόμη και τις δόλιες πτωχεύσεις επιχειρήσεων. Μια άλλη πρόταση που θα υλοποιηθεί, είναι η δημιουργία ειδικού σώματος δικαστικών λειτουργών, οι οποίοι θα επιλύουν τάχιστα υποθέσεις «κόκκινων» δανείων.
Ενδεχομένως να μπορούν να επιβάλουν και συγκεκριμένες προτάσεις, σε όσους μετόχους δυστροπούν σε κάποιο σχέδιο εξυγίανσης. Υπενθυμίζεται ότι η ΤτΕ έχει προβλέψει ότι θα πρέπει να ρυθμιστούν δάνεια άνω των 41 δισ. ευρώ και μόνο 5 δισ. να πωληθούν σε funds.
Ερχεται το «ακαταδίωκτο» των τραπεζιτών
Επιπλέον προστασία για να προχωρήσουν σε ριζικές λύσεις στον τομέα των μη εξυπηρετούμενων δανείων, ζητούν οι διοικήσεις των τραπεζών. Αυτή την περίοδο δεν γίνονται αναδιαρθρώσεις δανείων με βάση τον Κώδικα Δεοντολογίας της ΤτΕ, καθώς οι τραπεζίτες φοβούνται πως με όποια απόφαση κι αν λάβουν θα βρεθούν αντιμέτωποι με δικαστικές περιπέτειες.
Σύμφωνα με πληροφορίες εντός του Αυγούστου, πιθανότατα, θα προωθηθεί το ακαταδίωκτο των διοικήσεων των τραπεζών, ώστε να απελευθερωθούν και να προχωρήσουν μαζικές ρυθμίσεις κόκκινων δανείων. Αλλωστε, ανάλογη διαδικασία έγινε πριν από μερικές ημέρες με τους ελεγκτές του ΣΔΟΕ που επιλέγουν τους στόχους που θα ερευνήσουν, να προστατεύονται πλέον και με νομοθετική ρύθμιση.