Μάλλον δεν υπάρχει πλέον η πολυτέλεια για ιδεολογικά ταξίδια, για πολιτικές μετακινήσεις και θεωρητικές παλινδρομήσεις.
Toυ Ηλία Καραβόλια
Ο Macron, με την εντυπωσιακή κατάληψη της εξουσίας στην Γαλλία, μας θυμίζει ότι οι ιδεολογίες ξεθωριάζουν και η Ιστορία θα κληθεί να της κλειδώσει κάπου με ασφάλεια, οσονούπω. Κάνω αυτή την εισαγωγή θέλοντας να ασχοληθώ με αυτό που αποφεύγουμε σκόπιμα στην Ελλάδα: να απεμπλακούμε από τον υποσυνείδητο ‘εμφύλιο’ μεταξύ Δεξιάς και Αριστεράς.
Αυτό θα συνεχίσει καθώς η σημερινή νεοελληνική κοινωνία δεν μπορεί να κατανοήσει οτι η πολιτική της ηγεσία, δεξιά και αριστερή, απέτυχε στην τεχνογνωσία της οικονομικής διαχείρισης εντός των μνημονίων και των δημοσιονομικών πειθαναγκασμών. Διάβασα το 2007 στην Le Monde ένα μανιφέστο απο τους ‘Γράκχους’ της γαλλικής αριστεράς. Σημειώνω κάποια χρήσιμα σημεία:
«Δεν υπάρχει αντίφαση ανάμεσα στην οικονομία της αγοράς και στις δυνάμεις της ανακατανομής / Η κυβέρνηση πρέπει να αγωνίζεται ωστε η τράποuλα να ανακατεύεται συνέχεια/Να υιοθετεί ισχυρές συνοδευτικές στρατηγικές στην διαχείριση των παγκόσμιων ανταλλαγών / Να πεί, να ονομάσει, οτι το κράτος δεν είναι τα πάντα / Να κινήσει, με ασφάλεια και εποπτεία, την μηχανή ανάπτυξης και ταυτόχρονης προόδου».
Να σημειώσω ότι οι Γράκχοι ήταν στελέχη του γαλλικού σοσιαλιστικού κόμματος (που καταρρέει σήμετα καθ ότι το άλωσε ο Macron), στενοί συνεργάτες ηγετών όπως ο Mitterrand και ο Jospin.
Αυτά όλα που βλέπουμε στην Ελλάδα είναι μεταξύ άλλων και μια απεικόνιση του νεοελληνικού μικροαστικού τοπίου σύγχυσης επιθυμιών και προκαταλήψεων. Είναι μια απεικόνιση της πραγματικότητας που απωθούμε, του ρεαλισμού που δεν υιοθετούμε.
Από την στιγμή που η αριστερή και η δεξιά ιδεολογία, όπως δομήθηκαν και επικράτησαν μεταπολιτευτικά στην χώρα, έπαψαν να υφίστανται ως μονολιθικά δόγματα, σχεδόν μετακομίσαμε στην σφαίρα της πρόσμειξης των ιδεολογιών.
Και αυτό συνέβη υπόκωφα και στρεβλωτικά θα έλεγα, με βαριές συνέπειες για τις δομές του κράτους και της οικονομίας.
Ο μέσος δρόμος είναι πλέον ένα μίγμα από φιλελεύθερες θεωρίες και σοσιαλδημοκρατικές πολιτικές. Μας το απέδειξαν πολιτικοί ινστρούκτορες όπως ο Giddens που συμβούλευε τους Εργατικούς στην Αγγλία επι Blair, όπως ο Krugman και ο De long που συμβούλευαν στις ΗΠΑ τον Clinton.
Δεν θα επιχειρήσω να ορίσω εδώ αυτή την ιδεολογική σύζευξη απλά θα τονίσω ότι στηρίζεται, σε επίπεδο οικονομικής πολιτικής, στην μικτή οικονομία, δηλαδή στις συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Κάτι που στην χώρα μας αρνούμαστε να παραδεχθούμε ότι αποτελεί τον πλέον αναγκαίο συνδυασμό για να πάρει μπρος η οικονομία.
Βασιλεύει η νεοελληνική λογική του αυτοματισμού, της αποτελεσματικής συνεύρεσης ζήτησης και προσφοράς εργασίας, αγνοώντας εσκεμμένα ότι πρέπει πρώτα να υπάρξει προσφορά κεφαλαίων από τους έχοντες.
Οι περισσότεροι σήμερα στην Ελλάδα είμαστε κάτι σαν διχασμένα υποκείμενα μέσα σε μια διχαστική χώρα.
Παντού πολιτικές αντιθέσεις που ουσιαστικά στηρίζονται στην υποσυνείδητη εμφυλιοπολεμική κατάσταση των παππούδων μας. Και βλέπουμε ότι κάποιοι προσπαθούν να ξεθάψουν ξανά απο τον ψυχισμό τους τα φοιτητικά τους χρόνια, ενώ παλιμπαιδίζουν ιδεολογικά, λες και ετσι μπορούν να ξορκίσουν τους εσωτερικούς τους δαίμονες.
Η πραγματικότητα τους έκανε να έλθουν αντιμέτωποι με αυτό που φοβόντουσαν: την σύγχυση ιδεολογικής ταυτότας.
Έγραφαν οι Γράκχοι στην Le Monde, Σεπτέμβρη του 2007: «Η παραδοσιακή κυβέρνηση ρύθμιζε, εθνικοποιούσε, φορολογούσε και δαπανούσε. Πέθαναν αυτοί οι μοχλοί, δεν βοηθούν πια την κοινωνία. Η σύγχρονη κυβέρνηση θέλει να βάλει την ανακατανομή παντού όπου υπάρχει αγορά, και την ρυθμισμένη αγορά παντού όπου υπάρχουν πρόσοδοι».
Αλήθειες γραμμένες από 80άρηδες τότε, που δεν κράτησαν οφίτσια όταν έφυγε ο Mitterrand από την εξουσία στην Γαλλία.
Η ιστορική συγκυρία απαιτεί για την χώρα κάτι περισσότερο από τον «ριζοσπατισμό» της Αριστεράς και από τον υπερφιλελευθερισμό της Δεξιάς. Χρειάζεται μια νεοκευνσιανή αντίληψη της οικονομίας ώστε η Πολιτική να γίνει πόλος έλξης επιστημονικού προσωπικού, χωρίς να ξεχνάμε ότι τεχνοκράτης δεν σημαίνει ο ‘ανάλγητος’ άνθρωπος, ότι διαχειριστής δεν είναι κατ’ ανάγκη ο ‘ψυχρός’ οικονομολόγος που αμελεί τους ανθρώπους για χάρη των αριθμών.
Απαιτείται μια πολιτική συγκροτημένων και εφαρμόσιμων πολύ-διανεμητικών αποτελεσμάτων.
Αν η ανάπτυξη δεν χαρακτηριστεί από διάχυση των ωφελειών, δηλαδή από μέτρα με στόχευση την σταδιακή μετατόπιση των εισοδηματικών τάξεων σε πιο ασφαλή επίπεδα, τότε θα ξαναγεννήσει ανισότητες, μειωμένο εισόδημα και ύφεση.
Δεν χωράνε δόγματα, δεν σηκώνει η εποχή ιδεοληψίες, απο όπου και αν προέρχονται.
Αντί να προσπαθεί η κάθε κυβέρνηση να εξηγεί στο κόμμα της πώς άλλαξε θέσεις, ας ασχοληθεί με το πώς θα γίνουν ορατά τα κοινωνικά οφέλη της τεχνοκρατικής δημοσιονομικής διαχείρισης που υπαγορεύουν οι συμφωνίες δανεισμού και αναχρηματοδότησης του χρέους μας. Ανάπτυξη με ευχολόγια δεν γίνεται, χωρίς μηχανισμούς υποστήριξης της κοινωνικής πλειοψηφίας.
Και τέτοιοι μηχανισμοί υπάρχουν πολλοί, δεν είναι μόνο εκείνος της αναδιανομής πλούτου λόγω φορολόγησης των πλουσίων.
Αν θέλουμε να προοδεύσουν οι μή έχοντες δεν χρειάζεται να δημιουργούμε αντικίνητρα για να ανοίξουν δουλειές οι έχοντες. Κίνητρα χρειάζονται ώστε να ισορροπήσει η αγορά εργασίας.
Χωρίς όμως την ενεργό συμμετοχή του κράτους σε αυτή την αγορά(πχ. επιδοτούμενες θέσεις απασχόλησης, μεγάλα δημόσια έργα, συμπράξεις, ρήτρες απασχόλησης στις ιδιωτικοποιήσεις, κ.α), η ισορροπία δεν θα έλθει ούτε καν μεσοπρόθεσμα, ακόμη και αν ξεκινήσει η αύξηση του ΑΕΠ και διατηρηθούν τα πρωτογενή πλεονάσματα.
Άλλωστε το πλεόνασμα που πρέπει πρώτα να διατηρηθεί είναι αυτό της Λογικής, που τόσο λείπει από την χώρα…