Σε ένα νέο, ασφυκτικό περιβάλλον εισέρχεται η υπερχρεωμένη μικρομεσαία τάξη της χώρας από το νέο έτος, καθώς η κυβέρνηση ανέλαβε μια διπλή δέσμευση στο τρέχον μνημόνιο και μένει τώρα να την εφαρμόσει και στην πράξη ώστε να εγκριθεί η εκταμίευση της δόσης στο Eurogroup της 22ας Ιανουαρίου.
Συγκεκριμένα, η κυβέρνηση συνομολόγησε με τους Θεσμούς τα εξής:
1. Οι ηλεκρονικοί πλειστηριασμοί για την πρώτη κατοικία δεν θα γίνονται πια μόνο για τις οφειλές προς τις τράπεζες αλλά και για κάθε ληξιπρόθεσμη οφειλή προς το κράτος πάνω από τα 500 ευρώ.
Για να συμβεί αυτό, αμέσως μετά τις γιορτές –και πάντως πριν τις 20 Ιανουαρίου- η κυβέρνηση θα φέρει πολυνομοσχέδιο με το οποίο θα ευθυγραμμίζεται ο Κώδικας Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ΚΕΔΕ) με τον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας ο οποίος προβλέπει πλειστηριασμούς για διαφορές μεταξύ ιδιωτών και από 500 ευρώ μόλις. Δηλαδή θα επεκτείνεται και στο δημόσιο αυτό που ισχύει για οφειλές προς τους ιδιώτες.
2. Από την Πρωτοχρονιά τα χρέη προς την εφορία θα καθίστανται ληξιπρόθεσμα όχι μετά από 15 μέρες που ισχύει σήμερα αλλά μετά από λίγα εικοσιτετράωρα. Αυτό σημαίνει ότι αν ένας ιδιοκτήτης ενός ΙΧ 2.000 κυβικών (μοντέλο του 2007) δεν πληρώσει τα τέλη κυκλοφορίας των 690 ευρώ και δεν δοθεί παράταση της προθεσμίας από την εφορία, τότε τις πρώτες μέρες του 2018 θα έχει ληξιπρόθεσμο χρέος 690 ευρώ και το υπουργείο Οικονομικών θα μπορεί του στείλει ειδοποίηση ότι σκοπέυει να προχωρήσει στα μέτρα αναγκαστικής είσπραξης που έχει ήδη συμφωνήσει με τους Θεσμούς.
Από τη στιγμή που τα δικαστικά τμήματα θα ενημερωθούν για την οφειλή, θα προβαίνουν σε όχληση-ενημέρωση του οφειλέτης και, αυτομάτως, θα μετρά αντίστροφα ο χρόνος για τη λήψη των μέτρων. Ακόμα και με ένα απλό email ο οφειλέτης θα νοιώθει την πίεση πως αν δεν εξοφλήσει την οφειλή του, δεν θα μπορεί να κοιμάται πια ήσυχος στο σπίτι του.
Τρόποι άμυνας
Ο τρόπος για να προστατευθούν οι φορολογούμενοι είναι να προβαίνουν γρήγορα σε ρύθμιση των ποσών και πριν καν καταστεί ληξιπρόθεσμη η οφειλή τους. Η αίτηση θα μπορεί να γίνεται και ηλεκτρονικά, καθώς 4,2 εκατομμύρια φορολογούμενοι έχουν ήδη ανοικτούς λογαριασμούς, ενώ σε πάνω από 1 εκατομμύριο έχουν επιβληθεί κατασχέσεις και την σειρά τους περιμένουν και άλλοι 1,7 εκατομμύρια οφειλέτες που βρίσκονται στον «προθάλαμο» των μέτρων αναγκαστικής είσπραξης.
Πάνω από 1.000 κατασχέσεις λογαριασμών την ημέρα
Πρακτικά πάντως, τους τελευταίους μήνες οι κατασχέσεις καταθέσεων για οφειλές στο κράτος έχουν σταθεροποιηθεί σε τουλάχιστον 1.000 την ημέρα. Και τον Οκτώβριο, στις 23 εργάσιμες που είχε ο μήνας, έγιναν πάνω από 23.000 κατασχέσεις λογαριασμών σε ένα μήνα.
Το αδιάκοπο κυνήγι των φορολογουμένων και το μπαράζ κατασχέσεων λογαριασμών, πέρα από το γεγονός ότι δεν μειώνει το στοκ των ληξιπρόθεσμων χρεών, έχει και μια ακόμη παρενέργεια: οι Έλληνες καταθέτες, θορυβημένοι από την επιθετικότητα της κυβέρνησης και εξαντλημένοι από τις φορολογικές υποχρεώσεις δεν επιστρέφουν με ικανοποιητικό ρυθμό τις καταθέσεις τους στο τραπεζικό σύστημα.
Τι σημαίνει αυτό; Καταρχάς ότι η ρητή δέσμευση του υπουργού Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου πως «μέχρι το τέλος του 2017 θα φύγουν τα capital controls» είναι πλέον αδύνατο να επιβεβαιωθεί. Η δέσμευση αυτή είχε γίνει στη Βουλή σε μια κομβική στιγμή, πέρυσι τον Μάιο, κατά τη ψήφιση των μέτρων που έκλεισαν τελικά την τρίτη αξιολόγηση.
Πότε θα αρθούν τα capital controls; Τον Σεπτέμβριο ο διοικητής της ΤτΕ Γιάννης Στουρνάρας είχε προβλέψει ότι η πλήρης άρση των capital controls θα είναι εφικτή στο τέλος του προγράμματος, δηλαδή το αργότερο τον Σεπτέμβριο του 2018. Όσο όμως η ανησυχία των καταθετών για κατασχέσεις διογκώνεται, η δέσμευση Τσακαλώτου δεν μπορεί να υλοποιηθεί, ενώ και η εκτίμηση Στουρνάρα φαντάζει αισιόδοξη.
Σύμφωνα με τραπεζικούς κύκλους η άρση των capital controls τον Σεπτέμβριο του 2018 είναι δύσκολο να συμβεί, όσο το φοροκυνηγητό θα κλονίζει την εμπιστοσύνη των καταθετών που αποτελείται κυρίως από τα μικρομεσαία στρώματα. Κάπως έτσι, κορυφαίοι τραπεζίτες προβλέπουν ότι και το 2018 θα κυλήσει με capital controls, ενώ η ελπίδα ότι θα αρθούν μετατίθεται προς τις αρχές του 2019.