Διαβασα απο προσφατη ομιλια του Κου Βενιζελου στη Θεσσαλονικη μια αποστροφη του λογου του στην οποια σημειωνει πως ‘’το πρόβλημα της Ελλάδας σήμερα είναι πρωτίστως πρόβλημα έλλειψης εμπιστοσύνης και συσπείρωσης της κοινωνίας και δευτερευόντως δημοσιονομικό’’.
Μπορει να διαφωνω σε πολλα ζητηματα και αποψεις του αλλά το συγκεκριμενο αποσπασμα του λογου του με εκφραζει απολυτα.
Του Κώστα Νεοφώτιστου*
Χρονια ολοκληρα κουραστηκα και κουρασα, επαναλαμβανοντας πως το μη κοινωνικο προφιλ, η βαθεια ριζωμενη ατομικοτητα και οι καιροσκοπικες αντιληψεις μας, επιδεινωνουν τις επιπτωσεις της οικονομικης κρισης.
Δεν ηταν η κριση που προκαλεσε ολα αυτα. Ετσι ηταν το ελληνικο κοινο, ανεκαθεν, κι η βαθεια και διαχυτη οικονομικη δυσπραγια λειτουργει σαν τον ‘’φωσφοριζε’’ μαρκαδορο που υπογραμμιζει χρωματικα το πραγματικο μας προβλημα. Κι αντι να το δουμε καταματα και να παρουμε, επιτελους, τις αποφασεις μας για δραστικη αλλαγη συμπεριφορας, εμεις βυθιζομαστε ακομα βαθυτερα και πιο πεισματικα στην ατομικοτητα, στην ιδιωτεια, στην αντιπαραθεση μ’ ολους και με ολα.
Ενας γνωστος ελλην συγγραφεας ειχε γραψει πριν απο σχεδον 30-40 χρονια πως ‘’κοιταζοντας στον καθρεφτη, ο ελληνας βλεπει τον Μεγα Αλεξανδρο, τον Κων/νο Παλαιολογο και τον Θεοδωρο Κολοκοτρωνη. Ποτε τον Καραγκιοζη’’.
Μεγαλη και διαχρονικη αληθεια, αφου επιμενουμε ν’ανεμιζουμε επιδεικτικα την αρχαιοελληνικη μας καταγωγη, χωρις να εχουμε την παραμικρη επαφη με εκεινη την κουλτουρα. Το μονο που εχουμε διαβασει απο Αριστοτελη και Θουκιδιδη ειναι το ονομα τους στις γραμμες του τραμ, κι απο τον Διογενη ξερουμε μονο την προσθηκη palace που ηταν φωτεινη επιγραφη σε παληο ξενυχταδικο.
Κι ολες οι γενηες προχωρουν και αναπαραγονται με τα ιδια λειψα συστατικα και τη λαθος συνταγη. Στο σπιτι και την οικογενεια, στο σχολειο και το παιχνιδι, στα Πανεπιστημια και στα πρωτα ‘’κοινωνικα βηματα’’, παντου και παντα οι ιδιες συνιστωσες που συνθετουν εναν μη-πολιτη μιας μη-κοινωνιας. Δεν γεννηθηκαμε ετσι και δεν εχω πειστει πως προκειται για καποιο προβληματικο DNA.
Ετσι γινομαστε σιγα-σιγα, κακοεκπαιδευμενοι και ακαλλιεργητοι, με την οικογενεια και τα ιδια μας τα σπιτια να κανουν την αρχη, την μη-παιδεια να παιρνει τη σκυταλη και την μη-κοινωνια να ολοκληρωνει το εργο βαζοντας τη σφραγιδα της. Κι υστερα ερχεται η προσωπικη και επαγγελματικη καθημερινοτητα για να ‘’ρεγουλαρει’’ το τελικο αποτελεσμα αναλογα με τις ιδιαιτεροτητες του καθενος και τον μικροκοσμο στον οποιο ζει και κινειται.
Ειναι ενα ειδος ατυχηματος αυτο που μας συμβαινει, το οποιο μοιαζει εξαιρετικα δυσκολο να διορθωθει. Αρνουμεθα να αντιληφθουμε οτι μας συνεβη, δεν βλεπουμε τις βλαπτικες συνεπειες του, οποτε ειναι προδιαγεγραμμενο πως θα το αναπαραξουμε. Η συντριπτικη πλειονοτητα των συνανθρωπων-συμπολιτων απορριπτει οποιαδηποτε προσωπικη ευθυνη στη διαμορφωση αυτου του μη-κοινωνικου προφιλ, και χρεωνει τα παντα στους ‘’αλλους’’. Αυτοι οι αγνωστοι ‘’αλλοι’’ ειναι, κατα περιπτωσιν, το αοριστο κρατος και το ‘’συστημα’’, η εκαστοτε κυβερνηση, οι πολιτικοι και η πολιτικη τους, παντα καποιοι αλλοι και κατι αλλο, εξω και περα απο μας.
Σχεδον κανεις δεν μπαινει στον κοπο να ξεκινησει την ατομικη και προσωπικη του αυτοβελτιωση και μεταρρυθμιση, κι ολοι περιμενουν απο το ‘’αλλο’’ και τους ‘’αλλους’’ να γινει η αρχη. Περιμενουν να νομοθετηθει μια ανθρωπινη και κοινωνικη συμπεριφορα για να βρουν κατοπιν τροπους να την παρακαμψουν.
Τα παντα, στο βωμο της διατηρησης του status quo, στην προσπαθεια να μην αλλαξει κατι που ειναι λαθος και το κανουμε για χρονια, επειδη ειμαστε βαθεια πεπεισμενοι πως ειναι σωστο, γιατι ‘’ετσι κανουν ολοι’’ και ‘’ετσι το βρηκαμε’’ και ‘’δεν θα φτιαξω εγω τον κοσμο’’.
Ο κοσμος δεν φτιαχνεται απο πανω και με διαταγματα. Αυτο μοιαζει περισσοτερο με δικτατορια, οχι με κοινωνια πολιτων. Αν ο καθενας διαμορφωσει μια προσωπικη ευθυνη, η συλλογικη ευθυνη θα σχηματιστει αυτοματα, αλλοιως θα περιμενουμε τον επομενο που θα μας το επιβαλει με αποφασεις και αναγκαστικους νομους.
[Υστερογραφο: Περιπου τα ιδια εχουν γραφτει και στο παρελθον, κι οχι μια αλλα πολλες φορες.
Παντα υπηρχαν οι μεν (που εσπευδαν να με κατακεραυνωσουν με δριμυτατες κριτικες μεχρι και υβρεις) και οι δε (που συμφωνουσαν εν μερει, αρκει να γινη η αρχη απο τους ‘’αλλους’’). Χαιρετισματα και στους μεν, και στους δε.]
*Πρωην ανωτατο στελεχος επιχειρησεων