Η συναλλαγματική κρίση είναι εδώ και κάνει πραγματικότητα τα χειρότερα όνειρα του Ερντογάν, που παρά τις αγωνιώδεις προσπάθειες να γλυτώσει την οικονομία του από το αδιέξοδο που ο ίδιος την έριξε με τις ανορθόδοξες πρακτικές του, βλέπει τη λίρα να βουλιάζει όλο και πιο βαθιά, με την ισοτιμία να αγγίζει νωρίτερα το 7,33 έναντι του δολαρίου. Επίπεδο που δεν έφτασε ούτε τον Αύγουστο του 2018, στο απόγειο της συναλλαγματικής κρίσης.
Η Τουρκία πλέον είναι στο επίκεντρο της τέλειας καταιγίδας, αφού ο κορωνοϊός ήρθε να ρίξει τη χαριστική βολή σε μια οικονομία που έχει βυθιστεί σε βαθιά ύφεση. Οι αναλυτές εκτιμούν ότι η κεντρική τράπεζα έχει ηδη χρησιμοποιήσει το 1/4 των διαθέσιμων συναλλαγματικών αποθεμάτων της τους τελευταίους μήνες για να στηρίξει το νόμισμα χωρίς αποτέλεσμα και εγείρονται ερωτήματα για την πολιτική με την οποία θα προσπαθήσει να αντιμετωπίσει το αδιέξοδο.
Όπως μεταδίδει σήμερα το Bloomberg, η Τουρκία είναι έτοιμη να αναθεωρήσει τραπεζικό κανόνα με στόχο την ενίσχυση της πιστωτικής αύξησης. Η τραπεζική ρυθμιστική αρχή της Τουρκίας συμφώνησε να αναθεωρήσει έναν κανόνα με στόχο να ωθήσει τις τράπεζες να αυξήσουν τις πιστώσεις, σε συνάντηση που πραγματοποιήθηκε χθες βράδυ μεταξύ ανώτατων αξιωματούχων.
Μια αναθεώρηση του κανόνα της αναλογίας περιουσιακών στοιχείων από τη ρυθμιστική αρχή θα ήταν σύμφωνη με τα αιτήματα των τραπεζών.
Ο κανόνας αναλογίας περιουσιακών στοιχείων θεσπίστηκε νωρίτερα αυτό το έτος για να δώσει κίνητρο στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να εντείνουν τον δανεισμό, να αγοράσουν κρατικά ομόλογα και να προβούν σε συναλλαγές swaps με την κεντρική τράπεζα.
ΟΙ τεράστιες μειώσεις των επιτοκίων καθώς και η εκστρατεία για τη ροή πιστώσεων προς την οικονομία ώστε να στηριχθεί η ανάπτυξη, ώθησαν το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της χώρας σε έλλειμμα, ενώ κινδυνεύει να ξεκινήσει και ένας νέος φαύλος κύκλος πληθωρισμού.
Ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο Υπουργός Οικονομικών Μπεράτ Αλμπαϊράκ έχουν επανειλημμένα καταδικάσει τις ιδιωτικές τράπεζες επειδή δεν υποστήριξαν επαρκώς τις επιχειρήσεις, ακόμη και πριν από το ξέσπασμα του κορωνοϊού, που ήρθε οδήγησε σε παράλυση την οικονομική δραστηριότητα και κράτησε τους καταναλωτές στα σπίτια τους βυθίζοντας τη ζήτηση.
Παρακάτω, το Reuters παραθέτει πέντε διαγράμματα που δείχνουν γιατί έγινε τόσο έντονη η πίεση στην οικονομία της Τουρκίας:
1.Η «πληγή» των συναλλαγματικών αποθεμάτων
Τα καθαρά συναλλαγματικά αποθέματα έχουν μειωθεί σχεδόν σε 25 δισ. δολ. από 40 δισ. δολ. στις αρχές του έτους. Την Τετάρτη ο ΥΠΟΙΚ, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, διαβεβαίωσε ότι το συναλλαγματικό μαξιλάρι της Κεντρικής Τράπεζας είναι υπερ-επαρκές για την ώρα, δεν κατάφερε όμως να ηρεμήσει τους επενδυτές.
Αναλυτές εκτιμούν ότι τα αποθέματα θα διαρκέσουν για λίγους μήνες αν επιμείνει η τρέχουσα κατάσταση.
2. Προς δεύτερη ύφεση σε μια διετία
Η Τουρκία οδεύει ολοταχώς προς τη δεύτερη ύφεση σε λιγότερο από 2 χρόνια. Ο κορωνοϊός προβλέπεται ότι θα οδηγήσει σε συρρίκνωση 5% την τουρκική οικονομία, σύμφωνα με το ΔΝΤ και η S&P Global προβλέπει έλλειμμα – ρεκόρ 5% του ΑΕΠ για φέτος. Επίσης χαμένη θεωρείται η χρονιά για τον τουρισμό. . Ωστόσο, η βουτιά στις πετρελαϊκές τιμές ίσως βοηθήσουν τη χώρα καθώς είναι σημαντική εισαγωγέας μάυρου χρυσού, αν και η βουτιά της λίρας θα μειώσει αυτό το πλεονέκτημα.
3. Η κατρακύλα των επιτοκίων
Η κεντρική τράπεζα έχει μειώσει δραστικά τα επιτόκια φέτος, αλλά τώρα υποχωρούν τόσο γρήγορα που μετά βίας μπορούν να καλύψουν τον πληθωρισμό, παρά το γεγονός ότι κι αυτός υποχωρεί λόγω της ύφεσης.
4. Ο εφιάλτης του χρέους
Η S&P Global προέβλεψε ότι η τουρκική οικονομία θα πρέπει να αναχρηματοδοτήσει 168 δισ. δολ. το επόμενο 12μηνο ή το 24% του ΑΕΠ της.
Ωστόσο, η κατάρρευση της λίρας κάνει πιο ακριβή την αποπληρωμή του αποτιμημένου σε δολάρια χρέους κεντρικής κυβέρνησης και επιχειρήσεων. Το βραχυπρόθεσμο εξωτερικό χρέος των 168 δισ. δολ και τα μόλις 85 δισ. δολ. σε ακαθάριστα συναλλαγματικά αποθέματα σημαίνουν ότι η λεγόμενη «αναλογία κάλυψης» κινείται κοντά στο μόλις 50% και είναι ένα από τις χαμηλότερες μεταξύ των αναδυόμενων οικονομιών.
5. Ο ρόλος της πολιτικής
Μια πλειάδα πολιτικών θεμάτων προκαλούν την αγωνία των επενδυτών. Μεταξύ αυτών: οι εντάσεις με τις ΗΠΑ για την αγορά του ρωσικού πυραυλικού συστήματος S-400, η μάχη στη Συρία κι οι εντάσεις με την Ευρώπη για τη μετανάστευση και την εκμετάλλευση της κυπριακής ΑΟΖ.
Υπάρχουν επίσης οι πολιτικές πιέσεις να μειωθούν τα επιτόκια και να ασκηθεί μεγαλύτερος έλεγχος στη λίρα, συμπιέζοντας την αγορά συναλλάγματος. Μια ελπίδα που είχαν επίσης οι επενδυτές για τη δυνατότητα ανταλλαγής δολαρίων με την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ – δέχθηκε πλήγμα την Τετάρτη όταν ένας από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής της Fed είπε ότι αυτές οι γραμμές ανταλλαγής δολαρίων δόθηκαν μόνο σε χώρες όπου υπήρχε «αμοιβαία εμπιστοσύνη»
