Πέρα από τα τρέχοντα προβλήματα της οικονομίας, υπάρχει μια πραγματικότητα που είναι αυτή των διαρθρωτικών αλλαγών και για την οποία ελάχιστα γίνεται λόγος.
Δεν υπάρχει καμία αντίρρηση ότι το πρόβλημα των κόκκινων δανείων είναι σοβαρό και από την έκβασή του, σε μεγάλο βαθμό, εξαρτάται το μέλλον των τραπεζών μας.
Του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Επίσης, εξίσου σοβαρά είναι και μακροοικονομικά θέματα όπως αυτά της δημοσιονομικής διαχείρισης, των πλεονασμάτων και της αποσβέσεως του μεγάλου μας χρέους. Για όλα αυτά καθημερινά γίνεται λόγος στα μέσα μαζικής επικοινωνίας αλλά και στις συναντήσεις μεταξύ των φορέων της οικονομίας με κυβερνητικούς και άλλους παράγοντες.
Πίσω όμως από αυτές τις συζητήσεις υπάρχει μια επίμονη πραγματικότητα, που είναι αυτή των δομών της οικονομίας, της αντοχής τους σε νέες συνθήκες αλλά και του τρόπου που πρέπει να λειτουργήσουν σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, στο οποίο κυριαρχούν η ταχύτητα και η μαζική αποπληροφόρηση.
Συμπληρωματικά θα λέγαμε ότι ένα πρόσθετο θέμα είναι αυτό της διαδικασίας μέσω της οποίας οι άνθρωποι βελτιώνουν την ποιότητα και το περιεχόμενο της ζωής τους.
Για να το διατυπώσουμε με πιο απλά λόγια, το μεγάλο ερώτημα του σήμερα και του αύριο για τη χώρα είναι αυτό του τύπου της διαδικασίας μέσω της οποίας επιτυγχάνεται βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη.
Και από την άποψη αυτή, τα πράγματα είναι πολύ πιο σύνθετα από όσο μπορούν να τα φανταστούν οι εμπλεκόμενοι στις προαναφερόμενες διαδικασίες.
Ιδιαιτερα δε, οταν σημαντικές και καθόλα εγκυρες μελέτες για την ελληνική οικονομία, καταλήγουν στο συμπέρασμα οτι υπό τις σημερινές συνθήκες η χώρα μας δεν πρόκειται να φθάσει το επίπεδο που είχε το 2007 παρά το 2039!
Μετά απο 20 χρόνια δηλαδή.Και το ερώτημα είναι πως μπορεί να επιτευχθεί ο στόχος αυτός νωρίτερα και υπο ποιές προυποθέσεις.
Όλα δείχνουν ότι στις σημερινές αναπτυγμένες χώρες, η ανάπτυξη ταυτίζεται με την πρόοδο της γνώσης και με τη διαδικασία που συμβάλλει στο να δημιουργούνται θεσμοί εντός των οποίων η γνώση παράγεται, διανέμεται ευρέως στα μέλη της κοινωνίας και αξιοποιείται από αυτά για την ποσοτική και ποιοτική βελτίωση της ζωής τους.
Εάν θέλαμε να δούμε το όλο θέμα πιο βαθιά και από μια άλλη οπτική γωνία, θα μπορούσαμε να πούμε ότι σήμερα η ανάπτυξη και η ευημερία ενός έθνους είναι υπόθεση συλλογικής ευφυίας.
Έχουμε ξεκάθαρα διεθνή δείγματα χωρών που βρίσκονται στην κορυφή και οι οποίες μπορούν να αποδείξουν ότι όσο μεγαλύτερη είναι η συλλογική ευφυία, τόσο πιο αναπτυγμένο είναι και το έθνος.
Στο επίπεδο αυτό λοιπόν, τα νέα για τη χώρα μας κάθε άλλο παρά ευχάριστα είναι. Στην ετήσια έκθεση ανταγωνιστικότητας του παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ για το 2018, η Ελλάδα κατατάσσεται μόλις στην 57η θέση, υποχωρώντας κατά τέσσερεις θέσεις σε σχέση με το 2017.
Ακόμα χειρότερα, σε ότι αφορά τις νέες πατέντες, δηλαδή νέα προϊόντα, μεταξύ των 70 χωρών που φιγουράρουν στη σχετική έκθεση, η χώρα μας είναι 66η και βρίσκεται πάνω από τις τέσσερεις αφρικανικές χώρες που κλείνουν την κατάταξη.
Αρνητικές είναι επίσης όλες οι μετρήσεις για το επίπεδο παραγωγικότητας της οικονομίας, για το οποίο ισχύει η ρήση «κάθε πέρυσι και καλύτερα».
Έξοχο λοιπόν προβάλλει το ερώτημα, πως είναι δυνατόν, με πενιχρή ανταγωνιστικότητα, χαμηλότατη παραγωγικότητα και εντελώς ασήμαντη τάση για τη δημιουργία νέων προϊόντων, η χώρα να μπορέσει να πετύχει ρυθμούς ανάπτυξης 3 -4% το χρόνο, που μόνο αυτοί μπορούν να της επιτρέψουν να βγει από το σημερινό τέλμα.
Όλες αυτές οι διαπιστώσεις μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ήρθε η ώρα για κυριολεκτικά γενναίες πολιτικές, ερήμην του όποιου πολιτικού κόστους, στους τομείς της εκπαίδευσης, των κλειστών επαγγελμάτων και της αντιμετώπισης των συντεχνιών, της καινοτομίας και της καθιέρωσης της έρευνας ως σημαντικού εργαλείου πλέον ανόδου του πνευματικού και του βιοτικού επιπέδου της χώρας.
Για να το πούμε με πιο απλά λόγια, ενώ σε παγκόσμιο επίπεδο γίνεται λόγος ότι βρισκόμαστε στην εποχή των ανατροπών (disruptions), στην Ελλάδα, ύστερα από μια δεκαετία σχεδόν στασιμότητας και μνημονιακής επιτήρησης, πρέπει να σημάνει η ώρα της μεγάλης ανατροπής (bigdisruption).
Ειναι επείγουσα και ζωτική βέβαια η ανάγκη να αφήσουμε πίσω ενα στρεβλό παρελθόν και να δούμε με αλλα μάτια το μέλλον.Αυτό του 21ου αιώνα και μιάς εποχής που ελαχιστα μοιάζει με αυτή που ηδη φεύγει ολο και πιό γρήγορα.