Τον μηχανισμό του δειγματοληπτικού ελέγχου των αυθαιρέτων για πάνω από 50.000 νομιμοποιημένα κτίσματα σε όλη τη χώρα ενεργοποιεί από τις αρχές του χρόνου η κυβέρνηση, επιστρατεύοντας ηλεκτρονικά εργαλεία για να χτυπηθεί η αυθαίρετη δόμηση, αλλά και ένα ολοκαίνουριο σύστημα ηλεκτρονικού καρφώματος αυθαιρεσιών που θα λειτουργήσει υπό τη σκέπη του Τεχνικού Επιμελητηρίου, αναφέρει το newmoney.
Οι δειγματοληπτικοί έλεγχοι για το 5% των δηλωμένων αυθαιρέτων εκκρεμούν από το 2011 ως μια συμπληρωματική διάταξη «μπαμπούλας» αφορούν τον έλεγχο της νομιμότητας των κτισμάτων που δηλώνονται στον νόμο, όμως ουδέποτε εφαρμόστηκε.
Είτε γιατί οι πολεοδομίες που είχαν μέχρι πέρσι την ευθύνη του ελέγχου (και την έχουν ακόμη μέχρι να λειτουργήσουν τα Παρατηρητήρια Δόμησης) δεν είχαν προσωπικό, είτε γιατί δεν είχαν τη θέληση. Η κυβέρνηση και ο υπουργός Περιβάλλοντος Γιώργος Σταθάκης, υπό το βάρος και των τελευταίων πυρκαγιών στην ΝΑ Αττική, ετοιμάζονται έστω και με καθυστέρηση επτά ετών να θέσουν σε εφαρμογή από τη νέα χρονιά τον δειγματοληπτικό έλεγχο, αναθέτοντας αυτό τον ρόλο στους ελεγκτές δόμησης.
Οι μηχανικοί, πέρα από το γεγονός ότι βρίσκουν νέο ρόλο στην αγορά, έχουν μετατραπεί σε πολύτιμους συνεργάτες της πολιτείας στη νομιμοποίηση, στον έλεγχο αλλά και την αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης, σχέση που αναμένεται να αποκτήσει και νέα χαρακτηριστικά μετά τις τελευταίες καταστροφικές πυρκαγιές του καλοκαιριού. «Με την υλοποίηση όλου του σχεδιασμού που έχουμε συμφωνήσει με το υπουργείο Περιβάλλοντος, πιστεύουμε ότι σε δύο χρόνια από σήμερα θα είναι πρακτικά αδύνατο να χτίσει κανείς αυθαίρετο, καθώς όλες οι δικλίδες των πολιτών κλείνουν και για πρώτη φορά η πολιτεία θα έχει στα χέρια της σύγχρονα εργαλεία για να χτυπήσει την αυθαίρετη δόμηση στη ρίζα της», εξηγεί ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός.
Τον μοναδικό εχθρό στον προγραμματισμό θα μπορούσε να αποτελέσει ο χρόνος διεξαγωγής των εκλογών, καθώς η κυβέρνηση ίσως θα επιθυμούσε να μη συμπέσει με τους ελέγχους στα αυθαίρετα, που είναι σαφές ότι κρύβουν κινδύνους και θα βγάλουν αρκετούς σκελετούς από το ντουλάπι τόσο για τους ιδιοκτήτες όσο και για τους μηχανικούς.
Για παράδειγμα, περιπτώσεις νομιμοποιήσεων που είναι κόντρα στο πνεύμα των νόμων (π.χ. κτίσματα σε αιγιαλό, που αποτελούν κόκκινο πανί για τις νομιμοποιήσεις), αλλά και παραβατικές συμπεριφορές μηχανικών οι οποίοι, σημειωτέον, έχουν μπει από καιρό στο στόχαστρο του Τεχνικού Επιμελητηρίου.
Εάν διαπιστωθεί ότι δηλώθηκαν λανθασμένα στοιχεία, η πράξη αναστολής κατεδάφισης ανακαλείται, εφαρμόζονται οι ισχύουσες περί αυθαιρέτων διατάξεις και θα επιβάλλονται τα αντίστοιχα πρόστιμα.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι στο ΥΠΕΝ συζητείται κατά τις διαδικασίες ελέγχου των δηλώσεων αυθαιρέτων να εξετάζονται συγκεκριμένες παράμετροι, όπως αυτές της πληρότητας και εγκυρότητας των δικαιολογητικών, της παλαιότητας του κτιρίου και παράλληλα να τεθούν καθορισμένα όρια αποκλίσεων, ώστε η διαδικασία να είναι αποτελεσματική και να μη γίνονται υπερβολές και καταστρατηγήσεις.
Ο ρόλος των ελεγκτών δόμησης
Ο σχεδιασμός προχωρεί. Από τον Σεπτέμβριο έχει ανοίξει στο ΤΕΕ το Μητρώο Ελεγκτών Δόμησης για την εγγραφή και νέων μηχανικών, ώστε να αυξηθεί ο αριθμός των ελεγκτών τόσο για τη νόμιμη όσο και για την αυθαίρετη δόμηση, που σήμερα ξεπερνούν τους 3.500. Οι ελεγκτές θα επιλέγονται με ηλεκτρονική κλήρωση για τον δειγματοληπτικό έλεγχο του 5% των δηλώσεων αυθαιρέτων, τα οποία θα προέρχονται από τη μεγάλη δεξαμενή του 1,1 εκατομμυρίου νομιμοποιημένων κτισμάτων των νόμων 4178 και 4495. Ωστόσο, ο κ. Σταθάκης έχει ανακοινώσει ότι στόχος είναι το νούμερο αυτό να υπερδιπλασιαστεί και τα νέα ηλεκτρονικά συστήματα και οι ελεγκτές δόμησης θα συμβάλουν προς αυτή την κατεύθυνση.
Το επόμενο μεγάλο βήμα, αποτέλεσμα και αυτό της συνεργασίας του Τεχνικού Επιμελητηρίου με τον ΥΠΕΝ, είναι ένα ηλεκτρονικό σύστημα καταγγελιών για την αυθαίρετη δόμηση, το οποίο θα ξεκινήσει να λειτουργεί από τις αρχές του 2019. Το νέο αυτό εργαλείο, σύμφωνα με το ΤΕΕ, θα είναι ανοιχτό για χρήση από οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο, όμως δεν θα μπορεί να αξιοποιηθεί ως όπλο για ψύλλου πήδημα σε αυθαιρεσίες, καθώς προϋποθέτει την καταβολή ενός τσουχτερού παραβόλου. Με την καταβολή του θα δίνεται η δυνατότητα καταγγελίας αυθαιρεσιών δόμησης σε ολόκληρη την επικράτεια. Οι καταγγελίες αυτές θα εξετάζονται από ελεγκτές που θα επιλέγονται μέσω του μηχανισμού ηλεκτρονικής κλήρωσης.
Μετά τη βεβαίωση της αυθαιρεσίας, μέσω του συστήματος θα δρομολογούνται οι διαδικασίες που απαιτούνται μέχρι τη διοικητική επιβολή του σχετικού προστίμου ηλεκτρονικά. Τα στοιχεία θα τροφοδοτούν ηλεκτρονικά τις υπηρεσίες της ΑΑΔΕ (taxisnet) για τον αυτόματο καταλογισμό και είσπραξή τους.
Θα επιστρέφεται στους καταγγέλλοντες μόνο στις περιπτώσεις εντοπισμού αυθαιρεσιών από τους ελεγκτές δόμησης. Ολες οι ηλεκτρονικές διαδικασίες θα υποστηρίζουν τα Παρατηρητήρια Δόμησης, στα οποία έχει εκχωρηθεί ο έλεγχος των κτισμάτων μέχρι και την υλοποίηση των πρωτοκόλλων κατεδάφισης, ενώ ο εντοπισμός αυθαιρεσιών θα γεννήσει έσοδα και για το ΤΕΕ, καθώς προβλέπεται ως κίνητρο η πληρωμή ενός είδους fee.
«Οσοι χτίζουν σήμερα δεν θα χρειάζεται να δουν ποτέ την πολεοδομία από κοντά, αφού πλέον όλες οι διαδικασίες θα γίνονται ηλεκτρονικά», έλεγε προ ημερών ο κ. Σταθάκης. Από τα μέσα Οκτωβρίου το ΥΠΕΝ έχει θέσει σε πλήρη εφαρμογή άλλο ένα ηλεκτρονικό σύστημα, το οποίο αφορά την έκδοση των οικοδομικών αδειών. Με εξαίρεση τις κατηγορίες του νόμου 1 και 2 (ειδικά κτίρια εντός ή εκτός σχεδίου, διατηρητέα, βιομηχανικά, τουριστικά κ.ά.), για τις οποίες η πλήρης ηλεκτρονική έκδοση αδειών προγραμματίζεται στα τέλη του μήνα (σήμερα γίνεται παράλληλα με τον συμβατικό τρόπο έκδοσης), ήδη μόνο ηλεκτρονικά διεκπεραιώνονται άδειες για κτίρια της κατηγορίας 3 που αφορούν κατοικίες έως 2.000 τ.μ.
Σύμφωνα με τα τελευταία απολογιστικά στοιχεία του ΤΕΕ, ο συνολικός αριθμός των δηλώσεων αυθαιρέτων που έχουν γίνει με τις τρεις διαδοχικές ρυθμίσεις από το 2011 έως και τα τέλη Σεπτεμβρίου ήταν 1.073.305. Εάν σε αυτές προστεθούν και τα αυθαίρετα της προηγούμενης περιόδου (νόμος Μπιρμπίλη) και οι ημιυπαίθριοι από τον νόμο Σουφλιά, ο αριθμός των δηλώσεων πολεοδομικών παρανομιών πλησιάζει τα 2 εκατομμύρια, φτάνοντας σε ύψος εσόδων τα 3,1 δισ. ευρώ, από τα οποία 2,1 δισ. προέρχονται από τις τρεις τελευταίες ρυθμίσεις.