Σενάριο θέσπισης ανώτατου πλαφόν στις κρατήσεις που επιβάλλει η φορολογική και η ασφαλιστική νομοθεσία στους επιτηδευματίες μελετούν κυβερνητικά στελέχη.
Τα στοιχεία από τα εισοδήματα που εμφανίζουν στις φορολογικές τους δηλώσεις οι επαγγελματίες αλλά και τα ποσοστά εισπραξιμότητας των ασφαλιστικών εισφορών, όπως αυτές προκύπτουν με τον καινούργιο τρόπο υπολογισμού, είναι αποκαρδιωτικά. Με το άθροισμα των επιβαρύνσεων από φόρους, εισφορές και τέλος επιτηδεύματος να ξεπερνά σε πολλές περιπτώσεις και το 60%-65%, η ζημία στα έσοδα είναι ήδη εμφανής, ενώ τα… χειρότερα είναι μπροστά.
Οι φορολογικές δηλώσεις του 2017 αναμένεται να αποτυπώσουν σημαντική μείωση των φορολογητέων κερδών, καθώς οι επαγγελματίες θα επιδιώξουν με κάθε τρόπο να κατεβάσουν όσο το δυνατόν χαμηλότερα τη βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών.
Ειδικά μετά και την νομοθετική αλλαγή που πέρασε η κυβέρνηση κατ’ εντολή των δανειστών (βάσει της οποίας οι εισφορές του προηγούμενου έτους δεν θα αφαιρούνται από τη βάση υπολογισμού των εισφορών του επόμενου έτους), το κίνητρο για «κούρεμα» του φορολογητέου εισοδήματος γίνεται ακόμα πιο ισχυρό.
Με την πολύπλοκη διαδικασία είσπραξης των φόρων και των ασφαλιστικών εισφορών που ισχύει σήμερα, το «πλαφόν» δεν μπορεί να εφαρμοστεί με ευκολία. Οι ασφαλιστικές εισφορές εισπράττονται με βάση τα κέρδη της προ-προηγούμενης χρονιάς (σ.σ.: φέτος του 2015, του χρόνου του 2016 κ.λπ.) για όλο το διάστημα από τον Ιανουάριο μέχρι τον Σεπτέμβριο και μετά γίνεται επανυπολογισμός συμψηφισμός με τα κέρδη της προηγούμενης χρονιάς, κάτι που σημαίνει ότι πρέπει να προηγηθεί η κατάθεση της φορολογικής δήλωσης.
Ετσι, η επιβάρυνση επί των κερδών της προηγούμενης χρονιάς από το άθροισμα φόρων και ασφαλιστικών εισφορών δεν αποκαλύπτεται παρά στο τέλος της επόμενης χρονιάς. Η λογική του κόφτη μπορεί να λειτουργήσει μόνο από τη στιγμή που θα υλοποιηθεί η μνημονιακή υποχρέωση και θα τεθούν σε εφαρμογή κοινές δομές είσπραξης φόρων και ασφαλιστικών εισφορών.
Δεδομένου ότι θα χρειαστεί να περάσουν μήνες μόνο και μόνο για να εφαρμοστεί σωστά το σύστημα είσπραξης των ασφαλιστικών εισφορών -ακόμη αναζητείται ο τεχνικός τρόπος για να γίνει η τελική εκκαθάριση των ασφαλιστικών εισφορών του 2017 βάσει των κερδών του 2016, αλλά η μέθοδος που θα υπολογίσει τις εισφορές για τους τελευταίους 18.000 επιτηδευματίες οι οποίοι δεν έχουν παραλάβει ακόμη ειδοποιητήρια πληρωμής- τα περιθώρια για εξορθολογισμό του συστήματος αναγκαστικά μετατίθενται χρονικά για το επόμενο έτος.
Βλέποντας τα ποσοστά εισπραξιμότητας των ασφαλιστικών εισφορών να βυθίζονται μήνα με τον μήνα, οι υπηρεσιακοί παράγοντες του υπουργείου Εργασίας έχουν αρχίσει να αντιλαμβάνονται τις συνέπειες από τη σύνδεση των ασφαλιστικών εισφορών με το εισόδημα.
Ενώ περίμεναν ότι η μείωση των επιβαρύνσεων ακόμα και πάνω από 30% για τη μεγάλη πλειονότητα των αυτοαπασχολουμένων με τα χαμηλότερα εισοδήματα θα «εκτόξευε» τους συντελεστές εισπραξιμότητας, κάτι τέτοιο δεν συνέβη.
Ηδη από τον Φεβρουάριο, από τα 10 ευρώ που βεβαιώνονται εισπράττονται λιγότερα από 6, ενώ τα δύσκολα είναι ακόμη μπροστά:
1. Με την εκ νέου εκκαθάριση των ασφαλιστικών εισφορών του 2017 βάσει των εισοδημάτων του 2016, η ασφαλιστέα ύλη αναμένεται να μειωθεί ακόμα περισσότερο. Ηδη οι επαγγελματίες και οι λογιστές τους λαμβάνουν τα… μέτρα τους εν όψει της λήξης της προθεσμίας υποβολής των φορολογικών δηλώσεων, στο τέλος Ιουνίου.
2. Το κλείσιμο βιβλίων και οι εταιρικές μετατροπές (π.χ., από ατομικές εταιρείες σε ΙΚΕ κ.λπ.) συνεχίζονται, καθώς όσοι έρχονται αντιμέτωποι με τη βεβαίωση υπέρογκων ασφαλιστικών εισφορών βρίσκονται σε συνεχή αναζήτηση λύσεων για τη μείωση των εισφορών.
3. Μήνα με τον μήνα ολοένα και περισσότεροι ασφαλισμένοι με οφειλές προς τον πρώην ΟΑΕΕ αντιλαμβάνονται ότι, ακόμα και αν πληρώνουν τις τρέχουσες εισφορές, δεν μπορούν να πάρουν ασφαλιστική ενημερότητα, ενώ δεν έχουν καν πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Ετσι, απλώς… εγκαταλείπουν την προσπάθεια.
Η θέσπιση ενός πλαφόν συνολικών επιβαρύνσεων αποτελεί μια «ιδέα» που αποσκοπεί στο να περιορίσει το φαινόμενο απόκρυψης εισοδημάτων το οποίο πλήττει τόσο τα έσοδα για τις ασφαλιστικές εισφορές όσο και τους φόρους.
Ηδη, το γεγονός ότι κατά το πρώτο τετράμηνο καταγράφεται μεγάλη υστέρηση στα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων οφείλεται και στο γεγονός της μείωσης της παρακράτησης φόρου (20%) που επιβάλλεται στα τιμολόγια των ελεύθερων επαγγελματιών: λιγότερα τιμολόγια, μικρότερης αξίας τιμολόγια φέρνουν και λιγότερες εισπράξεις από φόρους.
Τα παραδείγματα που ακολουθούν δείχνουν σε ποιο επίπεδο μπορούν να εκτοξευτούν οι συνολικές κρατήσεις:
1. Ελεύθερος επαγγελματίας με κέρδη 50.000 ευρώ κατά τη διάρκεια του 2016 θα πληρώσει έως το τέλος του 2017 το ποσό των 13.475 ευρώ μόνο για ασφαλιστικές εισφορές. Το 2016 είχε πληρώσει περίπου 4.200 ευρώ για ασφαλιστικές εισφορές με το καθεστώς των προκαθορισμένων ποσών που εφάρμοζε ο ΟΑΕΕ. Ετσι, ο φετινός φόρος εισοδήματος θα υπολογιστεί επί του ποσού των 45.800 ευρώ και θα διαμορφωθεί στα 13.610 ευρώ.
Επιπλέον, θα βεβαιωθούν 1.761 ευρώ για εισφορά αλληλεγγύης και 650 ευρώ για τέλος επιτηδεύματος. Ετσι, από τα κέρδη των 50.000 ευρώ της προηγούμενης χρονιάς στον ελεύθερο επαγγελματία θα απομείνουν τελικώς 20.504 ευρώ, καθώς θα πρέπει να καταβληθούν 16.021 ευρώ στην Εφορία και 13.475 ευρώ στον ΕΦΚΑ μόνο για κύρια σύνταξη και υγειονομική περίθαλψη.
2. Αλλος ελεύθερος επαγγελματίας με κέρδη 70.000 ευρώ θα βρεθεί με καθαρό εισόδημα μόλις 24.602 ευρώ, με το σύνολο των κρατήσεων να φτάνει στο 65% των καθαρών κερδών της προηγούμενης χρονιάς. Μόνο για την Εφορία θα πρέπει να καταβληθούν 26.533 ευρώ, ενώ περίπου 18.865 ευρώ θα ζητήσει μέσα στο 2017 και ο ασφαλιστικός φορέας.