Οι αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας που έγιναν γνωστές την Παρασκευή αποτελούν πραγματική βόμβα στα θεμέλια του ασφαλιστικού νόμου «Κατρούγκαλου», τον οποίο ουσιαστικά καταργούν.
Κι αυτό, γιατί στην ουσία οι βασικοί πυλώνες του κρίθηκαν αντισυνταγματικοί και πλέον το υπουργείο είναι υποχρεωμένο να δρομολογήσει την κατάρτιση νομοσχεδίου που θα ενσωματώνει τις αλλαγές αυτές, με στόχο ένα δικαιότερο και ασφαλώς αναλογικότερο ασφαλιστικό σύστημα.
Το νέο νομοσχέδιο, το οποίο σύμφωνα με πληροφορίες αναμένεται να έρθει στη Βουλή εντός του έτους, θα επιφέρει τρεις κομβικές αλλαγές:
1. Αλλάζουν οι συντελεστές για την ανταποδοτική σύνταξη, ώστε όσοι έχουν περισσότερα χρόνια ασφάλισης να παίρνουν μεγαλύτερη ανταποδοτική σύνταξη. To μέτρο θα οδηγήσει σε αύξηση των συντάξεων μετά τον Μάιο του 2016.
2. Αλλάζει το σύστημα υπολογισμού των εισφορών που καθιέρωσε ο νόμος Κατρούγκαλου, βάσει του οποίου οι ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι και αγρότες πληρώνουν εισφορές από το 2017 με βάση το εισόδημα που δηλώνουν στην Εφορία, αρχικά του προ-προηγούμενου έτους και ακολούθως του προηγούμενου.
3. Θεσπίζεται νέο σύστημα επικουρικών με αυξήσεις συντάξεων.
Ενφιαφέρον όμως έχει και η άποψη του εργατολόγου Κώστα Δ. Τσουκαλά, ο οποίος αποκωδικοποίησε για λογαριασμό του Newpost.γρ τις αποφάσεις του ΣτΕ:
1. Αντισυνταγματικές οι εισφορές των ελευθέρων επαγγελματιών στο 20% του φορολογητέου εισοδήματος για τον κλάδο σύνταξης με το σκεπτικό ότι οι εισφορές των επαγγελματιών δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερες από αυτές των μισθωτών και των εργοδοτών
Είχε ήδη νομοθετηθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση η μείωση της εισφοράς για τον κλάδο σύνταξης στο 13,3%, ενώ η σημερινή κυβέρνηση έχει προαναγγείλει νέες αλλαγές με πιθανή την πλήρη αποσύνδεση εισφορών από το φορολογητέο εισόδημα .
2. Συνταγματικός ο επανυπολογισμός των κύριων συντάξεων που έλαβε χώρα 1-1-2019 και συνεπώς συνταγματική η προσωπική διαφορά όπως έχει υπολογιστεί και τα εκκαθαριστικά σύνταξης που αναρτήθηκαν πριν λίγες ημέρες. Κατ’ επέκταση η προσφυγή κατά των εκκαθαριστικών έχει αντικείμενο μόνο εφόσον υπάρχει λάθος στο επανυπολογισμό και όχι για να κριθεί η νομιμότητα του επανυπολογισμού.
3. Αντισυνταγματικές οι περικοπές στις επικουρικές συντάξεις γιατί δεν είχε γίνει αναλογιστική μελέτη και γιατί κρίθηκε ως αυθαίρετο το όριο των 1300 ευρώ μεικτά (κύρια και επικουρική ) που είχε τεθεί για την περικοπή της προσωπικής διαφοράς στις επικουρικές.
Η απόφαση αναφέρει ότι η αντισυνταγματικότητα της διάταξης ισχύει από τη δημοσίευση της απόφασης και δεν δικαιούνται αναδρομικά οι συνταξιούχοι , παρά μόνο αν είχαν ασκήσει αγωγή στα διοικητικά δικαστήρια.
Αυτό σημαίνει ότι η κυβέρνηση πρέπει άμεσα να φέρει νέο νόμο για τις επικουρικές συντάξεις. Όμως αν ο δημοσιονομικός στόχος για το επικουρικό σύστημα παραμείνει ο ίδιος, κάποιες επικουρικές συντάξεις θα αυξηθούν ενώ κάποιες θα μειωθούν. Η κυβέρνηση ήδη επεξεργάζεται νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης με δυνατότητα από το 2021 στους νέους ασφαλισμένους να ασφαλίζονται σε ιδιωτικό πάροχο και με ενισχυμένες δυνατότητες στα επαγγελματικά ταμεία. Κρίσιμο ερώτημα παραμένει πως θα διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του συστήματος και η δυνατότητα να καταβάλλει επικουρικές αν ένα τμήμα ασφαλισμένων καταβάλλει εισφορές σε ιδιωτικό ταμείο.
4. Συνταγματικός κρίθηκε ο νέος ενιαίος φορέας και η ενοποίηση των προηγούμενων ταμείων σε έναν.
5. Αντισυνταγματικά κρίθηκαν τα ποσοστά αναπλήρωσης στις κύριες συντάξεις γιατί βάσει του σκεπτικού της απόφασης δεν διασφαλίζουν την αρχή της ανταποδοτικότητας εισφορών –παροχών. Η κυβέρνηση θα πρέπει άμεσα να τροποποιήσει-αυξήσει τα ποσοστά αναπλήρωσης για όσους ασφαλισμένους έχουν περισσότερα από 30 έτη ασφάλισης.
6. Κλειδώνουν τα αναδρομικά κύριων συντάξεων της περιόδου 6-2015 έως 5-2016 ενώ ανοιχτό παραμένει το ζήτημα της περιόδου 5-2016 έως 12-2018. Αναδρομικά από 1-1-2019 δεν οφείλονται για τις κύριες συντάξεις και για το διάστημα 5-2016 έως σήμερα δεν οφείλονται για τις επικουρικές παρά μόνο για όσους άσκησαν αγωγές.