Εκτός από φιλελεύθερες οικονομικές μεταρρυθμίσεις, χρειάζονται και πολιτικές μεταρρυθμίσεις!!!
Πολλοί θεωρούν πως η κρίση στη χώρα μας είναι καθαρά οικονομική και ότι οφείλεται αποκλειστικά στο τεράστιο χρέος της!
Δήθεν, αν δεν υπήρχε αυτό το χρέος, όλα, ή σχεδόν όλα, θάταν μιά χαρά!
Του Πέτρου Δούκα*
Και όμως. Tο πρόβλημα είναι πρώτιστα πολιτικό.
Η πολιτική δυσλειτουργία προκαλεί και την οικονομική υστέρηση.
Επειδή δεν υπάρχει χώρος να ενσκύψουμε σε όλο το εύρος του προβλήματος, θα σας παραθέσω τις προτάσεις μου γιά την αναμόρφωση του πολιτικού συστήματος, με βάση τις γνώσεις και εμπειρίες μου από διάφορες θέσεις που κατείχα στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας.
Προτείνω (περιληπτικά) τα ακόλουθα:
(1) Από τις επόμενες εκλογές, να μην μπορεί κανείς να εκλέγεται βουλευτής για πάνω από τέσσερις «τετραετίες».
Δεκαέξι έτη (λιγότερα στην πράξη, γιατί σπάνια Κυβέρνηση καταφέρνει να εξαντλήσει την τετραετία της), θα έπρεπε να είναι αρκετά για να προσφέρεις ότι έχεις να προσφέρεις στον τόπο. Μετά, να επιστρέφεις στην κοινωνία και το επάγγελμά σου…
Αν δεν μπορείς να «σώσεις» τη Χώρα σου σε 10-16 χρόνια, δεν θα την σώσεις ούτε σε 116!
Βέβαια οι πολιτικοί αντιτείνουν ότι χρειάζεται πολύς χρόνος γιά να «μάθουν τα κατατόπια», τους βασικούς κανόνες, κλπ., και πως χρειάζεται μιά τάξη «επαγγελματιών πολιτικών»!
Μα τόσα χρόνια με τα ίδια προβεβλημένα και αγαπημένα από τα ΜΜΕ πρόσωπα, απλά βρισκόμαστε στο πάτο!
Γι’αυτό πρέπει να αποφύγουμε μία κατάσταση μόνιμων επαγγελματιών πολιτικών… που καταφέρνουν έτσι να δημιουργούν οικογενειακές δυναστείες, αλλά και που αποτρέπουν άλλους ικανούς συμπολίτες μας να ασχοληθούν με τα κοινά!
Όπως ο Κορίνθιος ναύαρχος και μεγάλος πατριώτης Τιμολέων που αφού αποκατέστησε την τάξη ανάμεσα στις Σικελικές πόλεις κατά το 339 πΧ, αποσύρθηκε στο κτήμα του, ή ο περίφημος Ρωμαίος Πατρίκιος Κιγκίνατος, ο οποίος το 458 π.Χ. ανακηρύχθηκε από τη Σύγκλητο δικτάτωρ για να πολεμήσει τους Αικούους που απειλούσαν άμεσα την Ρώμη.
Αυτός ανέλαβε στρατάρχης, κατανίκησε τους εχθρούς και μέσα σε 16 ημέρες είχε παραιτηθεί από το αξίωμα του και γυρίσε στο κτήμα του!!! Και ο Ρώσος Αλεξάντερ Νέφσκι που κλήθηκε δύο φορές από τους συμπολίτες του στο Νοβγκορόντ να αντιμετωπίσει Σουηδούς και Γερμανούς εισβολείς (1236 και 1241-42, οι πρώτες νίκες απλών πεζικάριων απέναντι σε κατάφρακτους ιππότες).
Γενικότερα οι αρχαίοι Αθηναίοι, Σπαρτιάτες, Θηβαίοι και Ρωμαίοι είχαν νομοθετήσει περιορισμούς στη διάρκεια των αξιωμάτων, ακριβώς γιά να μην υπάρχει χρόνος να εκμεταλλευθούν την εξουσία γιά να την διαιωνίσουν δυναστικά!
(2) Κανείς να μην μπορεί να είναι υποψήφιος, αν πρώτα δεν έχει υποβάλλει τουλάχιστον δύο συναπτές δηλώσεις φόρου εισοδήματος (για τα δύο χρόνια πριν κατέλθει ως υποψήφιος), και να έχει πληρώσει φόρο από τα εισοδήματά του -και όχι από έσοδα από τόκους, ενοίκια, μερίσματα ή κέρδη κεφαλαίου.
Δεν μπορεί να θέλεις να σώσεις τη Χώρα και να μην έχεις συνεισφέρει 1000 ευρώ φόρους στα Δημόσια ταμεία της.
(3) Όλοι οι υποψήφιοι να δημοσιοποιούν έγκαιρα -όχι απλά το «πόθεν έσχες» τους- αλλά και τις δύο τελευταίες πλήρεις φορολογικές δηλώσεις τους ΠΡΙΝ κατέβουν υποψήφιοι και εκλεγούν.
(4) Κατάργηση της ασυλίας των βουλευτών, ώστε να μην θεωρούν οι πολίτες πως οι πολιτικοί είναι πολίτες VIP κατηγορίας.
Αν υπάρχει καταγγελία/κατηγορία κατά Υπουργού που αφορά την άσκηση των Υπουργικών καθηκόντων του, τότε να παραπέμπεται άμεσα η υπόθεση σε τριμελές Συμβούλιο Ανώτατων Δικαστικών που θα αποφαίνεται αν οι κατηγορίες είναι αποτέλεσμα εμπάθειας, επιπολαιότητας και αστήριχτες, ή αν συντρέχει λόγος περαιτέρω διερεύνησης της υπόθεσης.
Εάν κριθεί ότι ίσως συντρέχει τέτοιος λόγος, τότε την υπόθεση να επιλαμβάνεται άλλο Ειδικό Δικαστικό Συμβούλιο, το οποίο θα συνέρχεται άμεσα. Έτσι, ούτε οι αθώοι δεν θα διασύρονται και τραβολογιούνται άδικα, ούτε οι ένοχοι θα αποφεύγουν την «ώρα της κρίσης».
Αν αυτό το Ειδικό Δικαστικό Συμβούλιο κρίνει ότι υπάρχει ενοχή και γιά ποιούς επακριβώς λόγους, τότε ένα Τρίτο Συμβούλειο αποτελούμενο από Αεροπαγίτες να ορίζει την ποινή, ή να αποφασίζει αμετάκλητα περί της αθωότητας του πολιτικού.
4α. Βουλευτής που συμμετέχει σε Εξεταστική Επιτροπή να μην μπορεί να συμμετέχει και στην αντίστοιχη «Προανακριτική«. Δεν μπορεί το ίδιο άτομο να συμμετέχει σε τέτοιου είδους και ‘πρώτου’ και ‘δεύτερου’ βαθμού διαδικασίες! Κάτι που δυστυχώς στη δική μας τη Βουλή γίνεται συστηματικά κατά παράβαση κάθε έννοιας δικαίου!
(5) Οι βουλευτές και όλοι οι αιρετοί άρχοντες να εξακολουθούν να ασφαλίζονται σε όποιο ταμείο ήταν ασφαλισμένοι πριν ασχοληθούν με τα κοινοβουλευτικά.
(6) Να υιοθετηθεί στην πράξη το ασυμβίβαστο μεταξύ του Υπουργικού (εκτελεστικού) και του Βουλευτικού (νομοθετικού) λειτουργήματος.
Όποιος βουλευτής γίνεται υπουργός, να παραιτείται από τη θέση του βουλευτή και τη θέση του να καταλαμβάνει ο πρώτος επιλαχών (ίσως για όσο διάστημα ο Υπουργός ασκεί τα Υπουργικά του καθήκοντα, ίσως, κανονικά μέχρι τις επόμενες γενικές εκλογές).
Δεν χρειάζεται Συνταγματική ρύθμιση.
Και σήμερα ο Πρωθυπουργός μπορεί να ζητήσει από τους Υπουργούς του να επιλέξουν μεταξύ του «Υπουργικού» ή του «Βουλευτικού» λειτουργήματος (δηλαδή επαγγέλματος).
(7) Η Βουλή να μετεξελιχθεί σε πραγματικό νομοθετικό σώμα. Σήμερα, οι βουλευτές γενικά υπακούουν στις προσταγές του εκάστοτε Αρχηγού, ή κινδυνεύουν με διαγραφή με συνοπτικές μάλιστα διαδικασίες!
Θεμελιώδους σημασίας μέτρα ψηφίζονται χωρίς να έχει προηγηθεί ουσιαστική διαβούλευση είτε με τους «εκπροσώπους» φορέων, (που γενικά νοιάζονται μόνο για τη πάρτη του φορέα τους), είτε με τους πραγματικούς γνώστες του κάθε θέματος.
Τα τελευταία τριάντα χρόνια, οι Πρόεδροι των διαφόρων Κοινοβουλευτικών Επιτροπών, αντί από μόνοι τους να ζητήσουν από τις Επιτροπές τους να επινοήσουν και να συντάξουν δημιουργικές και καινοτόμες νομοθετικές διατάξεις, αρκούνται στο να πασπαλίζουν τους νόμους που τους φέρνουν για ψήφιση οι Υπουργοί.
Είναι η επιτομή του «το βουλευτιλίκι ως βιοποριστικό επάγγελμα»!
(8) Οι Υπουργοί να επιλέγονται κυρίως από τους επιτυχημένους πολίτες σε κάθε ειδικότητα.
Κατά γενικό κανόνα οι Κυβερνήσεις, όπως και η σημερινή Κυβέρνηση απαρτίζεται κατ’ εξοχή από κομματική νομενκλατούρα.
(9) Κανείς βουλευτής ή Υπουργός, ή Σύμβουλος του Πρωθυπουργού, να μην επιτρέπεται να διορίζει τη σύζυγο, τα παιδιά του, τα αδέλφια του τα ανίψια του ή κουμπάρο του σε οποιαδήποτε θέση του Υπουργείου, ή του Γραφείου του, ή στη Βουλή, ή στον ευρύτερο δημόσιο τομέα.
Τα αξιώματα του Δημοσίου δεν είναι για να βολεύει ο καθένας το σόι του (με το πρόσχημα ότι δήθεν «μα, χρειάζομαι δίπλα μου πρόσωπα της απολύτου εμπιστοσύνης μου»), λες και στα 11 εκατομ. Ελλήνων δεν μπορείς να βρεις αξιόλογα και έμπιστα αστέρια.
(10) Να μειωθεί δραστικά ο αριθμός των εξωτερικών Συμβούλων, αποσπασμένων και μετακλητών υπαλλήλων που μπορεί να έχει στη διάθεσή του κάθε Υπουργός.
Οι Υπουργοί να συνεργάζονται με τα υπηρεσιακά στελέχη και όχι με τους φίλους τους που διορίζουν ως «μετακλητούς».
(11) Να περικοπεί κατά 30% η επιχορήγηση των Κομμάτων και των διάφορων ινστιτούτων/ θίνκ-τάνκ που συντηρούν και τα οποία ελάχιστο ουσιαστικό έργο έχουν να επιδείξουν.
Τα Ελληνικά πολιτικά κόμματα επιχορηγούνται δεκαπλάσια απ’ ότι τα αντίστοιχα Βρετανικά.
(12) Κάθε Κόμμα που επιχορηγείται από τους φορολογούμενους να ελέγχεται από ορκωτούς λογιστές για την πραγματική οικονομική του κατάσταση, τα έσοδα από όλες τις πηγές, τις δαπάνες και τα χρέη του.
(13) Κάθε Κόμμα να δημοσιοποιεί τις πλήρεις αμοιβές όλων των Συμβούλων, Διευθυντών, ανώτερων υπαλλήλων, τομεαρχών, κλπ.
Οι φήμες για «τρελούς μισθούς» κομματικών παραγόντων από την τσέπη των ταλαίπωρων φορολογουμένων μένουν αναπάντητες. Η διαφάνεια «αρχίζει από το σπίτι του καθενός»!
(14) Δημιουργία 3 τάξεων βουλευτών:
14.1. 70 βουλευτές «Επικρατείας» να εκλέγονται με κάποιας μορφής ελαφράς ενισχυμένης αναλογικής, από ένα κατάλογο (λίστα) 120 υποψηφίων που θα καταθέτει κάθε κόμμα γιά όλη την επικράτεια (όπως έγινε στις τελευταίες Ευτωεκλογές)!
14.2. 220 βουλευτές να εκλέγονται όπως σήμερα κατά νομό! Αυτοί θα έχουν και πιό άμεση επαφή με τα τοπικά ζητήματα.
14.3. 10 βουλευτές να διορίζονται «αριστίνδην» από τα κόμματα! 6 το πρώτο, 3 το δεύτερο και 2 το τρίτο!
15. Με βάση το «14», έχει λιγότερο νόημα και η συζήτηση γιά σταδιακή μείωση του αριθμού των βουλευτών από 300 σε 200.
Δυστυχώς, (α) με την «Κομματική Πειθαρχία» που επιβάλλεται στους βουλευτές στα κρίσιμα νομοσχέδια, οι πρωτοβουλίες που μπορεί να πάρουν είναι περιορισμένες.
Και (β) ας μην ξεχνάμε πως οι βουλευτές δυστυχώς, ΔΕΝ νομοθετούν. Το νομοθετικό έργο έχουν αναλάβει οι Υπουργοί με τους συμβούλους τους.
(16) Όσοι διορίζονται σε ΔΕΚΟ, Οργανισμούς, Τράπεζες δημοσίου συμφέροντος (Εθνική, Λιμάνια, ΔΕΗ, κτλ.) να μην αμείβονται πάνω από 1½ φορά από το μέσο εισόδημα από εργασία που δήλωναν στις 3 τελευταίες φορολογικές τους δηλώσεις.
Την ώρα που κυριολεκτικά «ξεσκίζονται» οι συντάξεις φτωχών ανθρώπων, δεν μπορεί πληρώνουν οι φορολογούμενοι για να βολεύονται κομματικοί φίλοι με απολαβές δεκαπλάσιες και εικοσαπλάσιες από αυτές που δήλωναν πριν διορισθούν!
(17) Αναβάθμιση της ποιότητας της «δικαστικής εξουσίας», βελτίωση του μάνατζμεντ των υποθέσεων, πλείστες από τις οποίες δείχνουν να σέρνονται, και μάλιστα γιά ζητήματα πέρα από την καθαυτό ουσία του εκάστοτε θέματος που δικάζεται, άμεση απόρριψη εκείνων των υποθέσεων που δείχνουν ότι έχουν ως κίνητρο την εμπάθεια ή μιά καταχρηστική προδιάθεση, απλούστευση και επιτάχυνση των διαδικασιών εκδίκασης των υποθέσεων, απαγόρευση των αναβολών παρά μόνον ίσως γιά μία φορά, κατάργηση των πολυμελών συνθέσεων που απομειώνουν την προσωπική αίσθηση υπευθυνότητας κάθε δικαστή, κ.α.
(17α) Η επιλογή των ανώτατων δκαστικών να γίνεται από απόλυτα διευρυμένο σώμα που να περιλαμβάνει όλους τους βουλευτές, τους ίδιους τους δικαστικούς, τους καθηγητές της νομικής επιστήμης στα Ελληνικά πανεπιστήμια, έτσι ώστε να διασφαλίζεται, όσο το δυνατό περισσότερο, το κύρος των επιλογών.
(18) Αλλαγή του πολιτεύματος από πρωθυπουργοκεντρική σε προεδρική δημοκρατία (ο Πρόεδρος να εκλέγεται άμεσα από το λαό), ώστε να υπάρχει σταθερότητα στην κορυφή του πολιτεύματος.
Η Αμερική και η Γαλλία που έχουν Προεδρικά συστήματα, έχουν πολύ μεγαλύτερη σταθερότητα και αντοχές…
Στις Πρωθυπουργικο-κεντρικές δημοκρατίες κάθε δυνατότητα φρεσκάδας και ανανέωσης χάνεται μέσα στα μικροκομματικά συστήματα και τις κομματικές δομές και ιεραρχίες…
Το άρθρο είναι προδημοσίευση από το υπό-έκδοση βιβλίο του Πέτρου Δούκα, «Η Άνοδος και Παρακμή των Αρχαίων Δημοκρατικών Πολιτευμάτων Σπάρτης και Αθήνας», (μάλλον) Εκδόσεις ΕΥΡΑΣΙΑ, Φεβρουάριος 2018 (700 σελ.)
*Πρώην υφυπουργός Οικονομικών και Εξωτερικών