Σταδιακή επαναφορά της Συνθήκης του Δουβλίνου στην Ελλάδα από τον Μάρτιο του 2017 πρότεινε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αυτό σημαίνει ότι όσοι μετανάστες βρεθούν σε ευρωπαϊκό έδαφος από τα μέσα Μαρτίου εκείνο το κράτος μέλος έχει το δικαίωμα να τους επιστρέψει στην χώρα από την οποία εισήλθαν συμπεριλαμβανομένου και την Ελλάδα που μέχρι τώρα εξαιρείτο.
Η πρόταση αυτή δεν θα ισχύει για όσους μετανάστες έχουν ήδη περάσει παράνομα από την Ελλάδα σε άλλο κράτος μέλος στο παρελθόν αλλά για όσους βρεθούν από τα μέσα Μαρτίου του 2017 και έπειτα.
Ενώ η επιστροφή των μεταναστών στην πρώτη χώρα από την οποία εισέρχονται στην Ε.Ε προβλέπεται στην Συνθήκη του Δουβλίνου, η Ελλάδα είχε εξαιρεθεί από αυτή την διαδικασία της επιστροφής από το 2011 όταν το δικαστήριο ανθρωπίνων δικαιωμάτων είχε χαρακτηρίσει την χώρα ακατάλληλη να δεχτεί μετανάστες εξαιτίας των άσχημων συνθηκών που επικρατούσαν. Αυτή την στιγμή η Ελλάδα κρίθηκε κατάλληλη να συμμετάσχει στο Δουβλίνο εξαιτίας των παρακάτω λόγων.
1. Η Ελλάδα αναγνωρίζεται ότι έχει βελτιώσει δραματικά τις συνθήκες από το 2011, όταν είχε εξαιρεθεί από την συνθήκη του Δουβλίνου και πλέον καταγράφει όλους όσους εισέρχονται στα ελληνικά σύνορα, η διαδικασία παροχής ασύλου λειτουργεί ενώ έχουν βελτιωθεί οι συνθήκες για τους ασυνόδευτους ανηλίκους.
2. Με αυτό τον τρόπο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί πως θα ενισχύσει την διαδικασία μετεγκατάστασης καθώς τα κράτη μέλη θα δεχτούν πιο εύκολα πρόσφυγες από την Ελλάδα αν γνωρίζουν ότι όσοι εισέρχονται παράνομα στην χώρα τους θα μπορούν να επιστρέφονται πίσω στην Ελλάδα
3. Ξεκινάει η διαδικασία αναθεώρησης της Συνθήκης του Δουβλίνου με έναν μηχανισμό που θα είναι ισότιμος έτσι ώστε κανένα κράτος μέλος να μην παίρνει μεγαλύτερο βάρος από αυτό που του αναλογεί. Αυτή την στιγμή έχουν ξεκινήσει οι διαβουλεύσεις μεταξύ του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την αναθεώρηση χωρίς όμως να είναι γνωστό πότε η διαδικασία θα ολοκληρωθεί.
4. Ξεκινάει η διαδικασία για την επιστροφή στην πλήρη λειτουργία της Συνθήκης του Σένγκεν και το σταδιακό άνοιγμα των συνόρων μεταξύ των κρατών μελών.
Η Ελλάδα πρέπει να δώσει το τελικό “πράσινο φως” για τις επιστροφές αυτές καθώς πρέπει να αποδείξει ότι οι μετανάστες που θα επιστρέψουν θα έχουν την κατάλληλη αντιμετώπιση και ότι η διαδικασία υποβολής ασύλου θα γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Η Ελλάδα έχει το δικαίωμα να αρνηθεί τις επιστροφές αυτές αν οι παραπάνω συνθήκες δεν ικανοποιούνται.
Το θέμα της αναθεώρησης της Συνθήκης του Δουβλίνου θα συζητηθεί στο αυριανό συμβούλιο υπουργών εσωτερικών κι στην Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου σε επίπεδο αρχηγών κρατών μελών.