Κομβικό σημείο για την έξαρση του λαϊκισμού στην Ευρώπη είναι η 4η Μαρτίου, καθώς οι ψηφοφόροι στην Ιταλία πηγαίνουν στις κάλπες για να επιλέξουν νέα κυβέρνηση.
Τα αντισυστημικά κόμματα έχουν σημειώσει μεγάλη άνοδο τα τελευταία χρόνια, από το Εθνικό Μέτωπο της Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία έως την Εναλλακτική για τη Γερμανία με την αντιμεταναστευτική ατζέντα.
Η Ιταλία - όπου τα λαϊκίστικα κόμματα έχουν πάει παραδοσιακά καλά - έχει το Κίνημα των Πέντε Αστέρων του Μπέπε Γκρίλο, με νέο ηγέτη τον Λουίτζι Ντι Μάιο, και τη Βόρεια Λίγκα. Άραγε πόσο θα εκμεταλλευτούν το μεταναστευτικό πονοκέφαλο, τη στασιμότητα της οικονομίας και το αντισυστημικό αίσθημα;
Γιατί μας ενδιαφέρει;
Εάν τα ευρωσκεπτικιστικά κόμματα αποτελούν την επόμενη ιταλική κυβέρνηση αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει προβλημα στο σχέδιο διευρυνσης της ΕΕ - ιδιαίτερα μετά το Brexit.
Το αποτέλεσμα των εκλογών θα επηρεάσει επίσης τον τρόπο με τον οποίο η Ιταλία αντιμετωπίζει το τεράστιο δημόσιο χρέος της και θα έχει ευρύτερες συνέπειες για την ευρωζώνη.
Επιπλέον, η Ιταλία είναι η μεγαλύτερη πύλη στην Ευρώπη για τους αφρικανούς μετανάστες και ένα νέο καθεστώς μπορεί να επηρεάσει τον αριθμό των ατόμων που φθάνουν στη χώρα και όχι μόνο.
Ποιος ήταν στο τιμόνι της χώρας τα τελευταία πέντε χρόνια;
Η Ιταλία κυβερνάται από έναν κεντροαριστερό συνασπισμό εδώ και πέντε χρόνια ενώ έχει γνωρίσει τρεις πρωθυπουργούς την συγκεκριμένη περίοδο: τον Ενρίκο Λέτα,τον Ματέο Ρέντζι και τον Πάολο Τζεντιλόνι.
Ο Ρέντζι, ο οποίος στα 39 ήταν ο νεότερος πρωθυπουργός της Ιταλίας, παραιτήθηκε μετά το ΟΧΙ στο συνταγματικό δημοψήφισμα που έγινε - με στόχο την εξομάλυνση της κυβέρνησης και την επιτάχυνση της νομοθεσίας. Οι Ιταλοί το απέρριψαν με 59% έναντι 41% υπέρ.
Ποια κόμματα διεκδικούν τη ψήφο;
Το αντι-συστημικό κόμμα των πέντε αστέρων, το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα, που ηγήθηκε του κυβερνώντος συνασπισμού από το 2013-2018, το κεντροδεξιό Forza Italia του Σίλβιο Μπερλουσκόνι, και η Ευρωσκεπτικιστική και δεξιά Βόρεια Λίγκα, η οποία έχει αποβάλει το «βόρεια» από το προεκλογικό της υλικό μια προσπάθεια να έχει απήχηση σε περισσότερους ανθρώπους.
Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα για το ποιος είναι ποιος στις εκλογές της Ιταλίας "εδώ":
Οι εκλογές χαρακτηρίστηκαν ως η επιστροφή του Μπερλουσκόνι, ο οποίος παραιτήθηκε από πρωθυπουργός το 2011 λόγω κατηγοριών μιας ανήλικης ιερόδουλης για σεξουαλική εκμετάλλευση.
Ο 81χρονος Σίλβιο, έχει ασκήσει έφεση σε μια απαγόρευση που τον εμποδίζει να διεκδικήσει δημόσιο αξίωμα μετά από καταδίκη για φορολογική απάτη.
"Ο Μπερλουσκόνι ποτέ δεν έφυγε", δήλωσε ο Daniele Albertazzi, ειδικός στην ιταλική πολιτική του Πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ.
"Αυτό που έπραξε ορίζεται ως μια επιστροφή επειδή παρέμεινε ήσυχος για λίγο. Αλλά ήταν ακόμα ο ηγέτης - και ιδιοκτήτης - της Forza Italia. Βάζει χρήματα, είναι δικό του το κόμμα. Οι άνθρωποι στο κόμμα θα σας πουν χωρίς τον Μπερλουσκόνι κόμμα δεν θα υπήρχε.
"Παρέμεινε ηγέτης ακόμα και μετά την καταδίκη του. Ποτέ δεν το εγκατέλειψε. Στην Ιταλία οι πολιτικοί ηγέτες είναι που μετράνε, όχι οι πρωθυπουργοί.
"Έχει αυτή τη φανταστική ικανότητα να παρουσιάζει τον εαυτό του ως outsider σε σύγκριση με άλλα πολιτικά πρόσωπα, να λέει συνεχώς ότι είναι επιχειρηματίας και όχι πολιτικός.
Το μεταναστευτικό κυριαρχεί στην προεκλογική ατζέντα
O πυροβολισμός των πέντε Αφρικανών μεταναστών από τον Ιταλό Λούκα Τραϊνι στις αρχές Φεβρουαρίου εκτόξευσε το μεταναστευτικό στην κορυφή της προεκλογικής ατζέντας των εκλογών.
Είναι ήδη ένα βασικό ζήτημα: η Ιταλία έλαβε 119.000 μετανάστες δια θαλάσσης πέρυσι, κάτω από το ένα τρίτο σε σύγκριση με το 2016.
Ο Albertazzi δήλωσε στο Euronews ότι η συζήτηση επικεντρώθηκε στις αρνητικές πτυχές της μετανάστευσης.
"Δεν επικεντρώνεται στα εκατομμύρια των ανθρώπων που είναι εγκατεστημένοι και εργάζονται στα εργοστάσια του Βορρά, τα οποία θα πρέπει να κλείσουν χωρίς μεταναστευτική εργασία", δήλωσε.
Η έντονη εμφάνιση λαϊκιστικών κομμάτων όπως η Βόρεια Λίγκα και το Κίνημα των Πέντε Αστέρων - που έχουν σκληρή γραμμή για τους παράτυπους μετανάστες - ώθησαν την κεντροδεξιά Forza Italia του Μπερλουσκόνι να σκληρύνει τη στάση της και να κλέψει τους άσους τους, σύμφωνα με τον Stefan Lehne από το ευρωπαϊκό think-tank 'Carnegie Europe'.
"Ο Μπερλουσκόνι θα πει σκληρά πράγματα για τη μετανάστευση, αλλά ήταν εκείνος που δέχτηκε το Δουβλίνο, το οποίο έδωσε ιδιαίτερη ευθύνη στην Ιταλία και ο ίδιος έκανε επίσης τις μεγαλύτερες προσπάθειες νομιμοποίησης των μεταναστών", δήλωσε ο Λέιν στο Euronews. "Ενώ η σημερινή κυβέρνηση - η οποία δέχεται τα πυρά επειδή είναι σχετικά "μαλακή" στη μετανάστευση - κατάφερε να μειώσει σημαντικά την εισροή ανθρώπων από τη Λιβύη".
Η αδύναμη οικονομία πυροδοτεί τη δυσαρέσκεια των Ιταλών
Οι ειδικοί λένε ότι η οικονομία της Ιταλίας είναι αδύναμη και ενώ αναπτύσσεται αργά η αγορά εργασίας παραμένει σε αρκετά άσχημο επίπεδο.
" Νομίζω ότι ο θυμός στον ιταλικό πληθυσμό τροφοδοτείται από ανησυχίες για την οικονομία και τη δυσαρέσκεια για τη λειτουργία του κράτους ", πρόσθεσε ο Lehne. "Η διαφθορά παίζει επίσης ρόλο, είναι ένα μεγάλο ζήτημα στην Ιταλία. Η ανεργία στην Ιταλία ανέρχεται στο 10,8% - έναντι κοινοτικού μέσου όρου 7,3% - και παρέμεινε πεισματικά υψηλή για τα τελευταία πέντε χρόνια. Το ποσοστό των ανέργων κάτω των 25 ετών, το οποίο ανερχόταν στο 32,2% τον Δεκέμβριο του 2017, είναι το δεύτερο χειρότερο στο ευρωπαϊκό μπλοκ.
"Η γενιά ανθρώπων κάτω των 40 ετών έχει πραγματικά μια πολύ κακή συμφωνία και αυτό τροφοδότησε την αρχική επιτυχία του κινήματος των πέντε αστέρων", δήλωσε ο Αλμπέρταζι. "Αυτό το ζήτημα της διαφοράς των γενεών είναι εξίσου σοβαρό όπως στο Ηνωμένο Βασίλειο.
"Είναι πραγματικά εκρηκτικό επειδή υπάρχει μια γενιά ηλικιωμένων στην Ιταλία που έχουν σύνταξη και είναι σχετικά εντάξει. Και υπάρχουν άνθρωποι κάτω των 40 ετών που σε πολλές περιπτώσεις εργάζονται βάσει προσωρινών και απρόβλεπτων συμβάσεων. "
Οι ψηφοφόροι δεν εμπιστεύονται τους πολιτικούς θεσμούς
Υπάρχει σκεπτικισμό στην Ιταλία που μεταφράζεται στο ότι είστε ανίσχυροι και δεν υπάρχει τίποτα που μπορείτε να κάνετε για να βελτιώσετε τη δική σας θέση", δήλωσε ο Albertazzi.
"Αυτό τροφοδοτεί την αντι-ελίτ, αντιπολιτευτική ρητορική. Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι οι άνθρωποι που είναι αρκετά καλοί σε αυτή τη ρητορική είναι άνθρωποι που έχουν ασχοληθεί εδώ και δεκαετίες με την πολιτική!
"Ο Μπερλουσκόνι είναι ο πιο έμπειρος πολιτικός στην Ευρώπη και το παλαιότερο κόμμα στο ιταλικό κοινοβούλιο, η Βόρεια Λίγκα, μαζί με το Κίνημα των Πέντε Αστέρων, είναι πολύ καλοί στο να τροφοδοτήσουν αυτή την αίσθηση απελπισίας και την αίσθηση ότι οι πολιτικοί θεσμοί της χώρας εργάζονται ενάντια στασυμφέροντα του λαού ".
Τι πιθανότατα θα συμβεί;
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις την Παρασκευή (16 Φεβρουαρίου) δίνουν σαφές προβάδισμα στο κεντροδεξιό μπλοκ του Μπερλουσκόνι που περιλαμβάνει και τη Λίγκα του Βορρά.
Ωστόσο παρά το προβάδισμα της συμμαχίας είναι απίθανο να έχουν την πλειοψηφία που απαιτείται, σύμφωνα με τις προθέσεις των ψηφοφόρων.
Ο Albertazzi τονίζει ότι εάν κανένα κόμμα δεν έχει την πλειοψηφία το πιο πιθανό σενάριο θα ήταν μια συμμαχία μεταξύ του Forza Italia και του Δημοκρατικού Κόμματος. Επεσήμανε ότι δεν θα ήταν αδύνατο το Κίνημα των Πέντε Αστέρων – που προηγείται στις τελευταίες δημοσκοπήσεις - να ενώσει τις δυνάμεις του με τη Λίγκα του Βορρά για να κυβερνήσει.
Αυτό θα μπορούσε να αποδειχθεί προβληματικό για τους ψηφοφόρους των Πέντε Αστέρων, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι αριστεροί, σύμφωνα με τον Albertazzi.
Πρόσθεσε ότι μια συμμαχία της Forza Italiaκαι του Δημοκρατικού Κομματος θα ήταν ασταθής, διότι αν ο Μπερλουσκόνι κέρδισε την έφεση για το αξίωμά του, θα μπορούσε να αποσύρει την υποστήριξη προς το συνασπισμό σε μια προσπάθεια να επιστρέψει ως πρωθυπουργός.
Όποια και αν είναι η έκβαση, οι ειδικοί προβλέπουν μεγαλύτερη αστάθεια στην Ιταλία.
"Νομίζω ότι η ευρωπαϊκή πολιτική γενικά θα παραμείνει πολύ ασταθής και νομίζω ότι η Ιταλία θα συνεχίσει να είναι στην πρώτη γραμμή", δήλωσε ο Lehne.
"Νομίζω ότι υπάρχουν προβλήματα στην Ιταλία που είναι διαρθρωτικά ενσωματωμένα όπως ένα κράτος με χαμηλή απόδοση, η έλλειψη εμπιστοσύνης των πολιτών και το σχετικά υψηλό επίπεδο διαφθοράς: αυτό είναι ενδημικό εδώ και δεκαετίες και αυτά τα πράγματα δεν απομακρύνονται μέσα σε λίγα χρόνια , είναι θέμα γενεών."
Ποιος θα είναι ο αντίκτυπος στην Ευρώπη;
Υπήρξε μια εποχή που τα λαϊκίστικα κόμματα απειλούσαν να πραγματοποιήσουν δημοψήφισμα για την ένταξη της Ιταλίας στο ευρώ.
Ωστόσο, οι ειδικοί λένε ότι αυτό είναι εξαιρετικά απίθανο, δεδομένου ότι τα κόμματα έχουν μαλακώσει τη στάση τους απέναντι στο ενιαίο νόμισμα.
"Αυτή τη στιγμή η συζήτηση αυτή είναι επιστημονική φαντασία", δήλωσε ο Albertazzi. "Το λάθος είναι να τους πάρουμε σοβαρά.
«Ξέρουν ότι το ευρώ δεν είναι πολύ αγαπητό. Φυσικά μιλάνε γι 'αυτό.
"Αλλά η Ιταλία δεν είναι το Ηνωμένο Βασίλειο, υπάρχουν πολλές μεγάλες διαφορές. Όπως και ο μεταποιητικός τομέας, ο οποίος είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος στην ΕΕ, η Ιταλία δεν έχει εξελιχθεί σε χώρα που βασίζεται αποκλειστικά σε χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες.
"Και ακριβώς οι περιοχές που παρέχουν υποστήριξη για τη Λίγκα του Βορρά εξαρτώνται από αυτό το φαινόμενο παραγωγής".
Πηγή: Newmoney/euronews