Σφυροδρέπανο με τσάντες Luis Vuitton συμβαδίζουν; Στην Κίνα του 21ου φαίνεται πως ναι…
Στην ομιλία του που διήρκησε πάνω από 3μιση ώρες στο κομματικό συνέδριο, ο κινέζος πρόεδρος Σι Τζιπίνγκ επανέλαβε τη λέξη σοσιαλισμός 148 φορές, το όνομα του Καρλ Μαρξ 18 φορές.
Το σφυροδρέπανο σε χρυσό βρισκόταν δίπλα στην κόκκινη σημαία της Κίνας. Λόγια και σύμβολα παρέπεμπαν σε ό,τι περιμένει κανείς από ένα συνέδριο κομμουνιστικού κόμματος. Το πνεύμα του Μαρξ ήταν πανταχού παρόν στην Μεγάλη Αίθουσα του Λαού.
«Ελιτίστικος κομμουνισμός»
Όμως, εάν ο γερμανός θεωρητικός του κομμουνισμού γνώριζε τι γίνεται στην Κίνα στο όνομά του, θα έτριζαν τα κόκκαλά του στον τάφο του. Το τι γίνεται περιγράφεται σε μερικές λέξεις: άγριος καπιταλισμός, εκμετάλλευση, δίψα για κέρδος. Μόνο τρεις σύνεδροι του κομματικού συνεδρίου που συνεχίζεται έχουν περιουσία που φτάνει από 900 μέχρι 1,3 εκατομ. δολάρια.
Ο αριθμός των πλουσίων με ιδιοκτησία πάνω από 300 εκατομ. δολάρια ανέβηκε φέτος στην Κίνα από 348 σε 2.130 ανθρώπους. «Είναι διπλάσιος από αυτούς πριν από πέντε χρόνια και 4 φορές μεγαλύτερος από όσο πριν από δέκα χρόνια» λέει ο Ρούπερτ Χουγκέβερφ, που κάθε χρόνο καταρτίζει τον κατάλογο των πλουσίων για λογαριασμό του φημισμένου περιοδικού Hurun.
Και το ερώτημα εύλογο: πόσο κομμουνιστική είναι η Κίνα; «Δεν είναι» απαντά ο κινέζος ιστορικός Ζανγκ Λιφάν. «Επικρατεί ένας ελιτίστικος κομμουνισμός υπό μια σοσιαλιστική σημαία. Άνθρωποι με τεράστια περιουσία βρίσκονται στην εξουσία, εκμεταλλεύονται τα κατώτερα στρώματα, ολιγάρχες λυμαίνονται τον πλούτο και η κατανομή του πλούτου είναι εντελώς άδικη».
Ο κατάλογος είναι μακρύς. Ο μισθός για εβδομαδιαία εργασία από 50 μέχρι 60 ώρες είναι ψίχουλα. Οι οικοδόμοι χάνουν αμέσως τη δουλειά τους όταν πέφτουν από τις σκαλωσιές. Τα δικαιώματά τους είναι ελάχιστα. Ανεξάρτητα συνδικάτα απαγορεύονται.
Και εκεί που επιτρέπονται, σε μεγάλες επιχειρήσεις, τα βρίσκουν με τα αφεντικά τους. Συνδικαλιστές εξουδετερώνονται, φυλακίζονται.
Η ψαλίδα ανάμεσα στους φτωχούς και τους πλούσιους συνεχώς μεγαλώνει. Το σύστημα της χώρας παγιώνει τις κοινωνικές διαφορές ανάμεσα στις αγροτικές περιοχές και τις μητροπόλεις, όπου σήμερα κυκλοφορούν περισσότερες Ferrari, Porsche και Rolls Royce από ότι στις ευρωπαϊκές μητροπόλεις.
Πάνω από όλους και όλα το κόμμα
Ο Σι Τζινπίνγκ μιλά για τον μαρξισμό του 21ου αιώνα. «Δημιουργούν μιαν ουτοπία για να εξαπατούν τον κόσμο» λέει ο Ζανγκ Λιφάν, κάποτε μέλος της Ακαδημίας Κοινωνικών Επιστημών. «Ούτε και οι ίδιοι δεν πιστεύουν σε αυτά που λένε και κάνουν ακριβώς το αντίθετο. Κανείς δεν τους πιστεύει πια».
Πολλοί δεν μπορούν να πιστέψουν στα μάτια τους στο θέαμα κομμουνιστών να συνδυάζουν τις μαρξιστικές ιδέες οδηγώντας Mercedes και κρατώντας τσάντες Luis Vuitton.
Την όλο και μεγαλύτερη αντίφαση ανάμεσα στην πραγματικότητα και τις αξιώσεις αναγάγει ο Τζινπίνγκ σε αρετή. «Μόνο μέσα από αντιφάσεις μπορεί να προοδεύσει μια κοινωνία, όπου υπάρχουν αντιφάσεις, υπάρχει και κόπος» τόνισε ο κινέζος πρόεδρος στην ομιλία του.
«Ήδη πρωτοπόροι της μαρξιστικής θεωρίας συμφωνούσαν ότι οι αντιθέσεις δίνουν κίνητρο για την πρόοδο και την εξέλιξη ολόκληρων συστημάτων» λέει ο Ματίας Στεπάν από το κινεζικό Ινστιτούτο Merics στο Βερολίνο. «Στο μυαλό της ηγετικής κινεζικής πολιτικής τάξης οι αντιθέσεις δεν αποτελούν πρόβλημα, η εκμετάλλευση και η κοινωνική ένδεια αντανακλούν απλά τις αρνητικές επιπτώσεις του σημερινού οικονομικού συστήματος, όπως αυτό λειτουργεί».
Για την ηγεσία της η Κίνα θα πρέπει να αναπτυχθεί για άλλα 100 χρόνια πριν φτάσει στο «πλήρες στάδιο του σοσιαλισμού».
Με άλλα λόγια θα πρέπει να γίνει πλούσια, πριν γευτεί τους καρπούς του κομμουνισμού. Άρα η κοινωνική ανισότητα αποτελεί μόνο μια μεταβατική κατάσταση. «Από τα τέλη της δεκαετίας του ’90 το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας αντιλαμβάνεται το ρόλο του ως κυβερνητικό και όχι πλέον ως επαναστατικό κόμμα» λέει ο Στέπαν. «Το κόμμα πάνω από όλους και όλα» είναι το μότο του Σι Τζινπίνγκ.
Από την ιστορία της Σοβιετικής Ένωσης διδάχθηκε ότι το κόμμα δεν πρέπει ποτέ να χάσει τον έλεγχο της οικονομίας, της κοινωνίας και του στρατού. Η ηγεσία του δεν θα πρέπει να κάνει κανένα λάθος που θα οδηγούσε στο να κινδυνεύσει η κυριαρχία του.
Ανδρέας Λάντβερ, dpa/ Ειρήνη Αναστασοπούλου