Μετά τις σοβαρές πολιτικές αναταράξεις στην Ιταλία, το σενάριο της προληπτικής γραμμής στήριξης που «αφορίζεται» από την κυβέρνηση προκειμένου να μην πληγεί το αφήγημα της καθαρής εξόδου από το πρόγραμμα, επανέρχεται στο τραπέζι.
Ο «συναγερμός» σε Φρανκφούρτη, Βρυξέλλες αλλά και Βερολίνο για την ανάγκη εκτεταμένης θωράκισης της Ελλάδας από τις αντιδράσεις των αγορών μετά το πέρας του προγράμματος, οδηγούν ολοταχώς στην επεξεργασία ενός σχεδίου εξόδου, το οποίο θα περιλαμβάνει «πακέτο» τόσο τη δημιουργία αποθεματικού ρευστότητας (buffer), όσο και προληπτικής γραμμής (PCCL) από τον ESM.
Προφανώς η προληπτική γραμμή δεν μπορεί να επιβληθεί αφού είναι δικαίωμα της κυβέρνησης να τη ζητήσει.
Όλα, όμως, προμηνύουν ότι μπροστά βρίσκεται μία πολιτική διαπραγμάτευση με στόχο να ενσωματώσει και την προληπτική γραμμή στην φόρμουλα εξόδου της χώρας από το πρόγραμμα.
Ο προσανατολισμός των εταίρων στην διπλή αυτή ασπίδα προστασίας για την Ελλάδα ενόψει της λήξης του προγράμματος, την οποία αναμένεται να θέσουν προσεχώς στην κυβέρνηση για πολιτική διαπραγμάτευση, καθορίζεται από το στίγμα των προθέσεων που δίνουν οι αγορές για τη χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών μετά τη λήξη του προγράμματος.
Το γεγονός ότι η λήξη του προγράμματος θα συνοδευτεί και με λήξη του waiver, το οποίο επιτρέπει τώρα στην ΕΚΤ να δέχεται ως ενέχυρα για χρηματοδότηση τους ελληνικούς τίτλους που κανονικά δεν θα ήταν επιλέξιμοι βάσει πιστοληπτικής αξιολόγησης, κάνει επιφυλακτικές τις αγορές, ειδικά μετά την κρίση στην Ιταλία.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, στις ανιχνευτικές συζητήσεις που γίνονται το διάστημα αυτό για τους όρους (κόστος δανεισμού) με τους οποίους θα μπορούσαν να χρηματοδοτούνται οι ελληνικές τράπεζες από τη διατραπεζική αγορά μετά τη λήξη του προγράμματος, η απάντηση… προσγειώνει ανώμαλα.
«Δεν τίθεται θέμα κόστους. Δεν θα γίνονται καν repos με μία χώρα της οποίας η πιστοληπτική αξιολόγηση είναι πέντε σκάλες κάτω από το να θεωρείται επενδύσιμη».
Υπό το πρίσμα της ρευστότητας και των κινδύνων που αναδεικνύει, μάλιστα, η κρίση στην Ιταλία (και οι ανησυχίες για την Ισπανία), εταίροι και αγορές φαίνεται ότι αδυνατούν να κατανοήσουν πώς η ελληνική κυβέρνηση απεμπολεί το δικαίωμά της σε ένα πρόσθετο δίχτυ ασφαλείας – την προληπτική γραμμή στήριξης -, του οποίου δεν θα υποχρεωθεί να κάνει χρήση αν όλα βαίνουν ομαλά και οι χρηματοδοτικές ανάγκες καλύπτονται από το buffer ρευστότητας.
Τη στιγμή, μάλιστα, που η προληπτική γραμμή δεν μπορεί να «κατηγορηθεί» ότι αμαυρώνει την καθαρή έξοδο, αφού είναι σαφές πως η έξοδος θα συνδυαστεί με αυξημένη εποπτεία.
Σημειώνεται ότι η προληπτική πιστωτική γραμμή, πέρα από το ότι θα μπορούσε να εξασφαλίσει πρόσβαση, αν χρειαστεί, σε φθηνά κεφάλαια του ESM, και να συντηρήσει την εξαίρεση του waiver, θα επέτρεπε επίσης τη συμμετοχή των ελληνικών κρατικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ στην κανονική περίοδο, αλλά κυρίως στην περίοδο της επανεπένδυσης.
Στην πράξη δηλαδή, θα διασφάλιζε ένα περιβάλλον μεγάλης πτώσης των επιτοκίων και άρα φθηνότερου δανεισμού για τις τράπεζες και τη χώρα, παρά θα λειτουργούσε ως αντικίνητρο για τις αγορές οδηγώντας τες να διατηρήσουν υψηλά τα επιτόκια.
Το τελευταίο φοβάται η κυβέρνηση, ότι δηλαδή η προληπτική γραμμή θα δώσει λάθος σήμα στις αγορές, οδηγώντας τες στην εκτίμηση ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να σταθεί μόνη της για τη χρηματοδότησή της μετά τη λήξη του προγράμματος.
Σε κάθε περίπτωση, τα σύννεφα που μαζεύονται στις αγορές δεν προμηνύουν έξοδο της Ελλάδας με λιακάδα τον Αύγουστο.
Για το λόγο αυτό, οι εταίροι προετοιμάζονται να ζητήσουν από την ελληνική κυβέρνηση όχι μόνο ομπρέλα (buffer), αλλά και αδιάβροχο (προληπτική γραμμή).