Τα ισχυρά κράτη-μέλη της Ευρωζώνης ανέσυραν απο το «σεντούκι» των μέτρων της κορύφωσης της κρίσης το πιο στενό κορσέ επιτήρησης που έχει σχεδιαστεί για τις χώρες της Ευρωομάδας. Στη περίπτωση της Ελλάδας βέβαια η ολοκλήρωση των 400 προαπαιτούμενων του τρίτου μνημονίου έχει ως αποτέλεσμα η αυστηρή αυτή επιτήρηση να συνοδεύεται από πανηγυρικούς τόνους από τη πλευρά των Ευρωπαίων για την ολοκλήρωση του προγράμματος.
Το protothema παρουσιάζει τη κρίσιμη πρόβλεψη του σχήματος της «μετα-μνημονιακής» ενισχυμένης επιτήρησης η οποία κλείδωσε τα ξημερώματα της Παρασκευής και προβλέπει ρητά τη δυνατότητα των θεσμών να επιβάλουν νέα μέτρα στην Ελλάδα.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το απόσπασμα του ενημερωτικού σημειώματος της Επιτροπής, «η Επιτροπή μπορεί να προτείνει στο Συμβούλιο Υπουργών να συστήσει στο σχετικό κράτος μέλος τη θέσπιση διορθωτικών μέτρων ή την εκπόνηση ενός σχεδίου προγράμματος μακροοικονομικής προσαρμογής».
Ωστόσο αυτό είναι μόνο η βάση. Διότι το συγκεκριμένο πλαίσιο που ισχύει για όλες τις χώρες είναι ο καμβάς πάνω στην οποίο θα σχεδιαστεί ένα ειδικό «εργαλείο», όπως το έχει χαρακτηρίσει ο Πρόεδρος της Ευρωομάδας Μάριο Σεντένο, το οποίο ενεργοποιείται ειδικά για την Ελλάδα εφόσον δεν υπάρχει προηγούμενο ενισχυμένης εποπτείας στην ιστορία της Ευρωζώνης.
Βήμα-βήμα η νομική βάση της ενισχυμένης εποπτείας
Η διαδικασία ενισχυμένης εποπτείας, νομικά βασίζεται στη «Δέσμη Δύο Μέτρων», γνωστή και ως «Two-Pack», που θεσμοθετήθηκε το Μάιο του 2013.
Προβλέπει ένα αυστηρό πλαίσιο επιτήρησης και χρονοδιάγραμμα για τα κράτη που υπόκεινται σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος. Κοινοτικές πηγές αναφέρουν πως το σκέλος του που αφορά στην επιτήρηση των κρατών μελών θα χρησιμοποιηθεί ως ένας «σκελετός» στον οποίο σχεδιαστεί η μεταπρογραμματική επιτήρηση της Ελλάδας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Eurogroup. Απόψε τη νύχτα θα δούμε τα χαρακτηριστικά του.
Όπως προέκυψε με την απόφαση του Eurogroup η τρόικα συμπεριλαμβανομένου του ΔΝΤ θα ελέγχει την τήρηση των δεσμεύσεων ανά τρίμηνο (όπως συμβαίνει και με τα μνημόνια) και θα μπορεί να ζητάει νέα μέτρα αν υπάρχουν αποκλίσεις.
Στα κείμενα που αποτελούν τη βάση του εργαλείου αναφέρεται ότι «με βάση αυτήν την εποπτεία, η Επιτροπή μπορεί να συναγάγει ότι ένα κράτος μέλος πρέπει να λάβει περαιτέρω μέτρα διότι η χρηματοπιστωτική κατάστασή του θα μπορούσε να έχει σημαντικές δυσμενείς επιπτώσεις στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα της ζώνης του ευρώ. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η Επιτροπή μπορεί να προτείνει στο Συμβούλιο Υπουργών να συστήσει στο σχετικό κράτος μέλος τη θέσπιση διορθωτικών μέτρων ή την εκπόνηση ενός σχεδίου προγράμματος μακροοικονομικής προσαρμογής».
Να σημειωθεί πως η «Δέσμη Δύο Μέτρων» είχε αρχικά σχεδιαστεί για την αυστηρότερη εποπτεία των κρατών που υπόκεινται σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος. Το σκέλος ωστόσο που αφορά τους κανόνες για ενισχυμένη εποπτεία σε κράτη-μέλη που βγαίνουν από ένα πρόγραμμα θα χρησιμοποιηθεί για πρώτη φορά ως νομικό πλαίσιο στην περίπτωση της Ελλάδας.
Με δεδομένο πως το «ολιστικό σχέδιο ανάπτυξης» του υπουργού Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου δεν είναι το σχέδιο βάσει του οποίου θα βαδίσει η χώρα ως το 2022. Το συμπυκνωμένο κείμενο των δύο σελίδων που προσαρτήθηκε ως παράρτημα στο ανακοινωθέν παραπέμπει στις ακόλουθες δεσμεύσεις:
-Ρήτρα «μη αντιστρεψιμότητας» των μεταρρυθμίσεων των προηγούμενων μνημονίων
-Η μείωση των συντάξεων (2019) και του αφορολόγητου (2020) θα εφαρμοστούν κανονικά.
-Τήρηση του στόχου για πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% ως το 2022.
-Συνέχιση των αποκρατικοποιήσεων με δεσμεύσεις για ολοκλήρωση του προγράμματος του ΤΑΙΠΕΔ
-Αναπροσαρμογή του ΕΝΦΙΑ σύμφωνα με τις τιμές της αγοράς ως τα μέσα του 2020. Ενδέχεται να κρύβει νέες αυξήσεις στις λεγόμενες «λαϊκές γειτονιές»
-Περαιτέρω κινήσεις για την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας
-Αλλαγές στα επιδόματα αναπηρίας ως τα μέσα του 2019 με καθολική εφαρμογή της νέας προσέγγισης για τον προσδιορισμό της αναπηρίας «με βάση τόσο την ιατρική όσο και τη λειτουργική αξιολόγηση»
-Εφαρμογή της μεταρρύθμισης για την αποκομματικοποίηση της δημόσιας διοίκησης με τοποθετήσεις των μονίμων διευθυντών στο δημόσιο ως τον Οκτώβριο
-Συνέχιση του σχεδίου εξυγίανσης των τραπεζών και διαρκούς μείωσης των κόκκινων δανείων σε συνεργασία με την ΤτΕ
-Δέσμευση για διατήρηση της ανεξαρτησίας της ΑΑΔΕ και απλοποίηση των φορολογικών διαδικασιών
-Μεταρρύθμιση του συστήματος κοινωνικής Πρόνοιας με την τεχνική βοήθεια του SRSS, δηλαδή της μόνιμης δύναμης τεχνοκρατών της Κομισιόν που βρίσκεται στην Αθήνα και αποτελεί το διάδοχο σχήμα της Ομάδας Δράσης
-Συνέχιση των διαρθρωτικών αλλαγών στις αγορές προϊόντων
-Η δημιουργία του ενιαίου ταμείου συντάξεων ΕΦΚΑ πρέπει να έχει ολοκληρωθεί ως τα μέσα του 2020
-Άνοιγμα 120 κέντρων πρωτοβάθμιας περίθαλψης μέχρι τα τέλη του 2018 και 240 ως τα μέσα του 2020.