Οι επιλογές των μεγάλων Δυνάμεων ως προς τις Διεθνείς τους σχέσεις και τα εξοπλιστικά τους προγράμματα, πρόδηλα υπαγορεύονται από την κεντρική τους στόχευση και τις αντιλήψεις τους από τις ικανότητες και τον τρόπο αντιμετώπισης των φερόμενων αντιπάλων τους.
Για μια μεγάλη δύναμη όπως η Ρωσία, η διαμόρφωση των προτεραιοτήτων της ήταν απότοκος της ‘βαριάς κληρονομιάς’ και ήττας του Ψυχρού Πολέμου από τη μια και από την άλλη των μεθοδευμένων επιλογών του Προέδρου Πούτιν για να παγιώσει και να διατηρήσει την ισχύ του.
Του Πολύκαρπου Αδαμίδη
Στην κατεύθυνση αυτή ‘κολάκευσε’ τον ψυχισμό των Ρώσων, που την επαύριο της Σοβιετικής κατάρρευσης, βίωναν τις ταπεινώσεις μιας εντεινόμενης και πανταχού παρούσης παρακμής. Βρήκε έναν αναγκαίο αντίπαλο, το ΝΑΤΟ και τη Δύση, απέναντι στον οποίο και τη φερόμενη περικύκλωση της ‘μητέρας Ρωσίας’ έπρεπε να δείξει σθένος και ετοιμότητα. Και να αποκτήσει τα αναγκαία μέσα για να αναδείξει και να καταστήσει αδιαμφισβήτητη τη στρατιωτική του ισχύ.
Η αυξανόμενη ροή ενέργειας, τόσο πετρελαίου όσο και φυσικού αερίου, από τα τεράστια Ρωσικά αποθέματα, παρείχαν τους πόρους για μια κούρσα εξοπλισμών.
Η οποία δε θα μπορούσε με βάση τον σχεδιασμό, να περιοριστεί από τις δεσμεύσεις των μεγάλων στο πεδίο αυτό συνθήκων και κυρίως τη Συνθήκη START για τον περιορισμό των στρατηγικών πυρηνικών όπλων, καθώς και τη συνθήκη INF, για την απαγόρευση πυραύλων μέσου βεληνεκούς.
Και στις δύο περιπτώσεις η Ρωσική προσέγγιση καθιστούσε ανενεργείς τις Συνθήκες και γράμμα κενό την τήρησή τους. Στην περίπτωση της Συνθήκης START, οι μηχανισμοί επαλήθευσης των συμφωνηθέντων ήταν προβληματικοί και η Ρωσία δεν ανταποκρίνονταν στις προτάσεις για την αναμόρφωση και τη λειτουργικότητά τους, ενώ στην περίπτωση της Συνθήκης INF, ανέπτυξε όπλα, όπως το πυραυλικό σύστημα 9M729, που καταστρατηγούσε τις διατάξεις της Συνθήκης και την απαγόρευση πυραύλων μέσου βεληνεκούς.
Είναι χαρακτηριστικό ότι αρχικά αρνούνταν ακόμα και την ύπαρξη του πυραυλικού συστήματος, για να παραδεχθεί στη συνέχεια και μετά τις αλλεπάλληλες οχλήσεις και αποδείξεις που προσκόμισε το ΝΑΤΟ, την ύπαρξή του, που κατά τα άλλα όπως είπε, δεν ήταν σε θέση να αναπτύξει πυραύλους μέσου βεληνεκούς.
Η συστηματική αυτή παραβίαση των συμβατικών υποχρεώσεων, δε φαίνεται να αποτελούν κινήσεις εν κενώ, που αποσκοπούν απλά και μόνο στην πρόκληση έντασης.
Σε μεγάλο βαθμό αντιστοιχούν στη Ρωσική άποψη, πως είναι κρίσιμη η απόκτηση ενός στρατηγικού πλεονεκτήματος, κατά το πρώτο στάδιο του πολέμου.
Τέτοιο που θα καθιστά ατελέσφορη την ανταπόδοση, είτε γιατί θα έχει παγιωθεί κατάσταση επί του πεδίου, είτε γιατί θα υπολείπεται από το να χαρακτηριστεί ως πράξη πολέμου και να οδηγεί στην περαιτέρω γενίκευσή του.
Υπό την έννοια αυτή θα μπορούσε να θεωρηθεί και ως επιμέρους εξειδίκευση του Δόγματος Γερασίμωφ, περί διεξαγωγής του υβριδικού πολέμου, μέσα από τη συστηματική παραπληροφόρηση και τη συσκότιση ως προς την πραγματική ευθύνη του υπαίτιου για την παραβίαση των Συνθηκών και την αξιοποίηση του όποιου στρατηγικού πλεονεκτήματος, προσφέρει η ανάπτυξη απαγορευμένων όπλων. Μια πρακτική παραποίησης της πραγματικότητας, που αποδίδεται με τον Ρωσικό όρο ‘maskirovka’.
Εύλογη κατά τούτο είναι η ανησυχία που εκφράζει η Δύση. Προτεραιότητες σε έργα υποδομής, που ξεκινούν από την εξασφάλιση οδικών και σιδηροδρομικών δικτύων, για την έγκαιρη μετακίνηση στρατευμάτων, δείχνουν να είναι αυτονόητες και από καιρό
προσδοκώμενες επιλογές.
Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η ανάληψη πρωτοβουλιών στον τομέα της κυβερνοάμυνας, με σημείο αναφοράς το Κέντρο Αριστείας στην Εσθονία.
Υπό το ίδιο πρίσμα θα μπορούσε να ερμηνευτεί και η σχεδιαζόμενη μεταστάθμευση 9.000 στρατιωτών και στελεχών των Αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων, από τη Γερμανία στην Πολωνία.
Όπως εξάλλου η Ιστορία έχει διδάξει, ανεξάρτητα από την προετοιμασία και τις πρακτικές του αντιπάλου σου, εκείνο που πραγματικά μετρά είναι η δική σου ετοιμότητα και προεργασία.
Στην πράξη είναι και το κρίσιμο μέγεθος που αποτρέπει τραυματικές επιθετικές πρωτοβουλίες και βιώματα.
*Ο Πολύκαρπος Αδαμίδης είναι δικηγόρος, LL.M (Harvard’ 95), ΔΝ, αναπληρωτής Καθηγητής Κοινοτικού Δικαίου, Προμηθειών και Διεθνών Σχέσεων στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων