Χωρίς τυμπανοκρουσίες και επικοινωνιακά πυροτεχνήματα, η κινεζική επιρροή επεκτείνεται συνεχώς και σε ποικίλα επίπεδα…
Δεν υπάρχει τομέας οικονομικής δραστηριότητας που να μην έχει και τον Κινέζο του. Ακόμα και στο ποδόσφαιρο –κορυφαία, πλέον, οικονομική και ψυχαγωγική δραστηριότητα– οι Κινέζοι επενδύουν χρήμα χωρίς πολλές φανφάρες. Και σε λίγα χρόνια θα έχουμε και τις πρώτες εκπλήξεις.
Του Ντάνιελ Μπερστάϊν*
Η οικονομία της ψυχαγωγίας δεν είναι καθόλου μικρή υπόθεση. Από την άλλη, όταν ο Μάϊκλ Μπλούμπεργκ αναφέρει ότι θα επενδύσει σ ένα Παγκόσμιο Φόρουμ τύπου Νταβός που θα γίνεται στην Κίνα, ξέρει πολύ καλά τί λέει και τί σκέπτεται. Προφανώς δε, κάποιοι θα πάρουν το μήνυμα.
Η παγκόσμια ισορροπία δυνάμεων αλλάζει. Καθώς οι ΗΠΑ αποσύρονται από την παγκόσμια ηγετική τους θέση, η Κίνα επεκτείνει την διεθνή επιρροή της. Πολλοί στην Δύση φοβούνται τώρα μία κινεζική απόπειρα αναθεώρησης των κανόνων που διέπουν την υφιστάμενη παγκόσμια τάξη. Έχουν άραγε δίκιο να φοβούνται;
Η επανακαμψη της Κίνας ως σημαντικής περιφερειακής, αλλα και παγκόσμιας, δύναμης ασφαλώς και δημιουργεί προκλήσεις για τη διεθνη τάξη, οπως αυτη,με επικεφαλής τις ΗΠΑ, δημιουργήθηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Δεν είναι όμως ρητός στόχος της κινεζικής ηγεσίας να ανατρέψει αυτή την τάξη, η οποία, σε τελική ανάλυση, αποδείχθηκε αρκετά ελαστική ώστε να επιτρέψει στην φτωχή Κίνα της δεκαετίας τού 1970 να γίνει αυτό που είναι σήμερα. Σημερα λοιπον,στο μετρο που η παγκοσμια οικονομια αλλαζει εποχη, σκοπός δυο μεγαλων δυναμεων της, είναι να διασφαλίσουν ότι η υφιστάμενη τάξη μπορεί να εξυπηρετήσει επαρκώς τα συμφέροντα και τους στόχους τους.
Και στο επιπεδο αυτο, οι στόχοι της Κίνας είναι τουλάχιστον φιλόδοξοι. Η πολιτική «μεταρρύθμισης και ανοίγματος» του Ντενγκ Σιαοπίνγκ επέτρεψε ένα οικονομικό θαύμα που έβγαλε από την φτώχεια εκατοντάδες εκατομμύρια Κινέζους. Αποστολή του προέδρου Σι Τζινπίνγκ στις μερες μας είναι όχι απλώς να ολοκληρώσει αυτό που ξεκίνησε ο Ντενγκ και να εξαλείψει την φτώχεια, αλλά και να σφυρηλατήσει μία οικονομία που θα επαναφέρει την Κίνα στην θέση της μεγάλης παγκόσμιας δύναμης, που κατείχε για το μεγαλύτερο μέρος της καταγεγραμμένης ανθρώπινης ιστορίας.
Αυτό ακριβώς το όραμα, το οποίο ο Σι αποκαλεί «κινεζικό όνειρο», είναι που μοιάζει να αναστατώνει την Δύση, σε σημείο να εισηγούνται ορισμένοι ένα είδος συντονισμένης στρατηγικής ανάσχεσης. Γεγονός όμως είναι ότι η εσωτερική οικονομία της Κίνας, όπως και εκείνη των ΗΠΑ, είναι ήδη αρκετά ισχυρή ώστε να διασφαλίζει την μελλοντική επιρροή της χώρας.
Από την άποψη δε αυτή, οι περί προστατευτισμού απειλές είναι κενές περιεχομένου. Είναι παχειά λόγια που απευθύνονται σε αδαείς για να τούς αποπροσανατολίσουν. Η παγκόσμια οικονομία είναι πλέον έτσι δομημένη που όποιος επιχειρήσει να την αποδομήσει, μόνος του θα σπάσει τα μούτρα του. Στο πλαίσιο αυτό, μία οπισθοδρομική στρατηγική άκαμπτης ανάσχεσης είναι καταδικασμένη να αποτύχει. Ακόμα χειρότερα, θα μπορούσε να ωθήσει την Κίνα να στραφεί κατά της υφιστάμενης παγκόσμιας τάξης.
Ο μόνος τρόπος, λοιπόν, να προστατευτεί αυτή η τάξη είναι να παραμείνει επαρκώς ελαστική, ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και στις φιλοδοξίες ολων των παικτων. Η άνοδος της Κίνας θα συνεχιστεί, είτε η Δύση είναι έτοιμη γι’ αυτό είτε όχι. Ενδεχομένως να βοηθούσαν αν δυτικοί διανοητές ανέπτυσσαν νέα αναλυτικά πλαίσια που θα επετρε[αν στους πολιτικούς ηγέτες να κατανοήσουν καλύτερα το αναπτυξιακό μοντέλο της Κίνας.
Μπορούν να ξεκινήσουν αναγνωρίζοντας πως το οικονομικό μοντέλο της –που έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό όσον αφορά τόσον την ενίσχυση της ανάπτυξης όσο και την βιώσιμη μείωση της φτώχειας– αποτελεί μία γνήσια εναλλακτική επιλογή έναντι της δυτικής προσέγγισης. Με πιο απλα λογια, ο κινεζικος καπιταλισμος ειναι μια πραγματικοτητα.
Υπό παρόμοιες συνθήκες, η Δύση θα πρέπει να αναζητήσει νέα πεδία συνεργασίας με την Κίνα γιατί μόνον έτσι θα προκύψουν αμοιβαία οφέλη. Στην σημερινή εποχή της ψηφιακής ανατροπής, οι παλιές εμπορικές συνταγές και οι πρακτικές τους δεν έχουν καμμία απολύτως χρησιμότητα. Το ίδιο και τα βαρύγδουπα λόγια.Ειναι απαραιτητο ετσι να προκυψει μια νεα ταξη πραγματων,μεσα στην οποιαν ο διαλογος θα ειναι μονιμο στοιχειο λειτουργιας μιας οικονομιας σε διαρκη μεταβαση.
*Αμερικανός συγγραφέας και δημοσιογράφος