Οι διαπραγματευτικοί χειρισμοί των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ στα τελευταία δύο χρόνια και ειδικά οι τακτικισμοί αυτής της περιόδου έχουν ήδη καταστήσει αναπόφευκτη την υπογραφή ενός 5ου μνημονίου – προγράμματος για την Ελλάδα. Το 4ο τείνει ήδη να ξεπεραστεί.
Του Αντώνη Κεφαλά
Οι τρεις μεγάλοι εγγενείς κίνδυνοι που έχουν επισημανθεί ως «σημεία ανησυχίας» είναι πλέον απτοί και άμεσοι: η επιβράδυνση της ήδη αναιμικής ανάπτυξης, η μόνιμα ελλειμματική λειτουργία του ασφαλιστικού συστήματος και η υπερφορολόγηση. Συνδυαστικά, με τις πολιτικές ελέγχου των δαπανών που οφείλουν να εφαρμοστούν ώστε να επιτευχθούν τα προβλεπόμενα υψηλά πλεονάσματα, σχεδόν εγγυόνται την αδυναμία επίτευξης των στόχων του προγράμματος.
Στον καμβά αυτόν προστίθεται η άφρονος τακτική της δημιουργίας υψηλών αλλά μη ρεαλιστικών προσδοκιών—απόρροια των ιδεολογικών εμμονών των κυβερνόντων καθώς και της ανάγκης να καθησυχάζεται, σε κάποιο μέτρο, η εκλογική πελατεία τους. Ως αποτέλεσμα οι αναγκαίες για την ανάπτυξη άμεσες ξένες επενδύσεις δεν θα υλοποιηθούν. Στην καλύτερη περίπτωση, όσες υλοποιηθούν, απλά θα δημιουργήσουν τοπικούς και περιορισμένης εμβέλειας θύλακες ανάπτυξης, αποκομμένους από την υπόλοιπη οικονομία – καθώς και ο ένας από τον άλλο.
Σ’ αυτήν την βάση οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ έχουν περιορισμένες επιλογές. Θεωρητικά θα μπορούσαν να επιλέξουν (α) να μην πληρώσουν τα τοκοχρεολύσια, (β) να τα πληρώσουν από τα κεφάλαια που έχουν συσσωρεύσει και (γ) να μην αποδεχτούν το σχέδιο και να πάνε σε εκλογές. Και οι τρεις αυτές «λύσεις» οδηγούν στη χρεοκοπία.
Η 1η άμεσα, η 2η με κάποια καθυστέρηση μέσω της βαθιάς ύφεσης που θα δημιουργηθεί και η 3η επειδή δεν υπάρχει χρόνος για εκλογές πριν την καταληκτική ημερομηνία της πληρωμής των τοκοχρεολυσίων.
Μία 4η επιλογή είναι η αποδοχή της πρότασης του Eurogroup/DNT/ Schauble και η προσφυγή στις κάλπες αμέσως μετά. Όσοι μέσα στο κόμμα είχαν από πριν υποστηρίξει αυτόν τον δρόμο αισθάνονται τώρα δικαιωμένοι.
Με σκληρή αντιπαράθεση και με βάση το εθνικολαϊκό σύνθημα ότι «η Ελλάδα εκβιάζεται» θεωρούν πως μπορούν να στερήσουν την αυτοδυναμία στη Ν.Δ. –η οποία θα βρεθεί υποχρεωμένη να εφαρμόσει επώδυνα μέτρα με συνθήκες κοινωνικής αναταραχής.
Η διακυβέρνηση της θα είναι σύντομη και με την προοπτική της απλής αναλογικής στις επόμενες εκλογές οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ θα έχουν επιβιώσει για να πολεμήσουν και να νικήσουν την επόμενη φορά. Αυτή είναι η θεωρία της δεξιάς παρένθεσης.
Η 5η επιλογή, στην οποία εμμένει ακόμη ο Πρωθυπουργός, στηρίζεται στην αποδοχή της συμφωνίας χωρίς τα άμεσα οφέλη της διευθέτησης του χρέους και της νομισματικής επέκτασης (QE), με την προοπτική, όμως, πως θα δοθεί μία κάποια λύση μετά τις Γερμανικές εκλογές.
Είναι επιλογή ανάγκης που ηχεί καλά στα αυτιά όσων επιδιώκουν να παραμείνουν γαντζωμένοι στην εξουσία.
Όλα αυτά, όμως, είναι χωρίς τον…ξενοδόχο. Αν θεωρήσουμε ότι η πλέον πιθανή έκβαση είναι η 5η, τότε πρέπει να συνυπολογίσουμε τα εξής. Καταρχάς, η όποια διευθέτηση υποχρεωτικά θα έρθει το νωρίτερα στο τέλος του χρόνου.
Στην καλύτερη περίπτωση θα περιλαμβάνει τυπική χωρίς αντίκρισμα ένταξη στο QE, διότι τα ποσά θα είναι μικρά και θα έρθουν πολύ αργά, ενώ από την πλευρά του χρέους δεν θα υπάρχει (αν κι αυτό) παρά μία πιο λεπτομερής ανάλυση των μέτρων που ανακοινώθηκαν τον Μάιο του 2016. Δεύτερον, διευθετήσεις μερικούς μήνες πριν τελειώσει το πρόγραμμα δεν επαρκούν για να αλλάξουν το οκταετές αρνητικό αφήγημα της Ελλάδας.
Τέλος, με την προοπτική μίας δύσκολης 3ης αξιολόγησης και με τους στόχους του προγράμματος στον αέρα, η έξοδος στις αγορές (που πάντα ήταν περίπου όνειρο θερινής νυκτός) θα είναι αν όχι ανέφικτη πάντως εξαιρετικά δύσκολη και πανάκριβη. Και, οπωσδήποτε, ανεπαρκής για να καλύψει όλες τις υποχρεώσεις μας.
Η στήλη αυτή θεωρεί, ως εκ τούτου, ότι το 5ο μνημόνιο –πρόγραμμα είναι αναπόφευκτο. Οι καθυστερήσεις στην αξιολόγηση, τα πισωγυρίσματα στις υποσχέσεις, οι φανερές και κρυφές αντιστάσεις στις μεταρρυθμίσεις, η Γκεμπελική «αλήθεια» των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, τα επικοινωνιακά κόλπα, η κυριαρχία της αβεβαιότητας, δεν εμπνέουν εμπιστοσύνη σε ξένους επενδυτές – είτε για άμεσες επενδύσεις είτε για επενδύσεις χαρτοφυλακίου. Εξαιρέσεις θα υπάρξουν – διότι όλα ξεπουλιούνται κοψοχρονιά. Αλλά, η ελληνική οικονομία θα παραμείνει persona non grata για τις αγορές.
Και τότε θα υπογράψουμε το 5ο μνημόνιο, που θα ενσωματώσει το 4ο και θα το πηγαίνει μία πενταετία μπροστά – τουλάχιστον μέχρι το 2023. Ο Τζιαμαρόλι το υπογράμμισε, εξάλλου: δεν έχετε την ιδιοκτησία του προγράμματος.