Τέσσερις όρους-παγίδες για χιλιάδες οφειλέτες του Δημοσίου περιλαμβάνει η νέα ρύθμιση ληξιπρόθεσμων χρεών προς τη Φορολογική Διοίκηση που προβλέπει τμηματική αποπληρωμή οφειλών έως και σε 120 μηνιαίες δόσεις και έχει ήδη τεθεί σε εφαρμογή.
Οι συγκεκριμένοι επαχθείς όροι προκαλούν σημαντικές μειώσεις στον αριθμό των μηνιαίων δόσεων για την εξόφληση ληξιπρόθεσμων οφειλών, ενώ ταυτόχρονα αφήνουν τους οφειλέτες εκτεθειμένους σε κατασχέσεις καταθέσεων, εισοδημάτων και περιουσιακών στοιχείων, ακόμη δε και σε δεσμεύσεις χρηματικών ποσών που προέρχονται από πωλήσεις ακινήτων τους ή αφορούν απαιτήσεις τους από το Δημόσιο.
Όπως προκύπτει από εγκύκλιο της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, η οποία περιλαμβάνει αναλυτικές διευκρινίσεις για τον τρόπο εφαρμογής της νέας ρύθμισης:
1) Για να καθοριστούν ο αριθμός και τα ποσά των μηνιαίων δόσεων που δικαιούται κάθε οφειλέτης-φυσικό πρόσωπο λαμβάνονται υπόψη όλα ανεξαιρέτως τα δηλωθέντα εισοδήματα του έτους 2017, δηλαδή ακόμη και τα αυτοτελώς φορολογηθέντα καθώς και αυτά τα οποία απαλλάχθηκαν από τον φόρο εισοδήματος και από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης, δηλαδή:
αναδρομικά που επιστράφηκαν σε συνταξιούχους ως παρανόμως παρακρατηθείσες εισφορές υγειονομικής περίθαλψης και δηλώθηκαν εφάπαξ ως εισοδήματα του έτους 2017, τόκοι καταθέσεων, επιδόματα επικινδυνότητας, αποζημιώσεις απολύσεων, επιδόματα τέκνων, προνοιακά επιδόματα και συντάξεις αναπήρων, κοινωνικό εισόδημα αλληλεγγύης, αγροτικές επιδοτήσεις, κέρδη από μετοχές, ομόλογα, ρέπος κ.λπ.
Ο όρος αυτός κρύβει μια μεγάλη παγίδα καθώς έχει ως συνέπεια μεγάλος αριθμός οφειλετών να εμφανίζεται με τεχνητά «φουσκωμένα» ετήσια εισοδήματα και έτσι να μην μπορεί να εξασφαλίσει μεγάλο αριθμό και χαμηλά ποσά μηνιαίων δόσεων για την εξόφληση των οφειλών του.
Ειδικότερα, ο αριθμός των μηνιαίων δόσεων στις οποίες μπορεί να εξοφλεί τα χρέη του κάθε οφειλέτης προσδιορίζεται με βάση το άθροισμα όλων ανεξαιρέτως των ατομικών πραγματικών εισοδημάτων του έτους 2017.
Δηλαδή λαμβάνονται υπόψη όλα τα ποσά εισοδημάτων του 2017 που έχουν φορολογηθεί ή απαλλαγεί από τον φόρο εισοδήματος ή έχουν φορολογηθεί με ειδικό τρόπο ή αυτοτελώς, ακόμη κι αυτά που απαλλάχθηκαν ή εξαιρέθηκαν από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης.
Αυτό σημαίνει ότι στο συνολικό ατομικό εισόδημα του οφειλέτη, από το ύψος του οποίου εξαρτάται ο αριθμός των μηνιαίων δόσεων της ρύθμισης, συμπεριλαμβάνονται (εκτός από τυχόν μισθούς, συντάξεις, κέρδη από επιχειρήσεις, αγροτικά εισοδήματα και ενοίκια) και οι παρακάτω κατηγορίες εισοδημάτων:
- Οι μισθοί, οι συντάξεις και τα ποσά της πάγιας αντιμισθίας των ολικά τυφλών ή κινητικά αναπήρων σε ποσοστό 80% και άνω, καθώς και όλων των άλλων αναπήρων σε ποσοστό 80% και άνω.
- Το εξωιδρυματικό επίδομα καθώς και όλα τα προνοιακά επιδόματα που καταβάλλονται μηνιαίως σε αναπήρους.
- Οι αποζημιώσεις απολύσεων.
- Τα επιδόματα τέκνων που έχουν χορηγηθεί από τον ΟΠΕΚΑ, κατόπιν υποβολής των αιτήσεων Α21.
- Το Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (Ε.Κ.Α.Σ.)
- Όλα τα επιδόματα ανεργίας.
- Το επίδομα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης ανέργων.
- Τα αναδρομικά ποσά που έλαβαν το 2017 περίπου 1.000.000 συνταξιούχοι ως επιστροφές εισφορών υγειονομικής περίθαλψης που τους είχαν παρακρατηθεί παράνομα.
- Η διατροφή της συζύγου και των τέκνων.
- Οι συντάξεις των αναπήρων ή θυμάτων πολέμου ή των αναπήρων που υπέστησαν εγκαύματα κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας τους.
- Το εξωιδρυματικό επίδομα καθώς και όλα τα προνοιακά επιδόματα που καταβάλλονται μηνιαίως σε αναπήρους.
- Τα επιδόματα των αναγνωρισμένων πολιτικών προσφύγων.
- Τα επιδόματα επικίνδυνης εργασίας, τα οποία απαλλάσσονται από τον φόρο εισοδήματος κατά ποσοστό 65%.
- Τα κέρδη από τη διάθεση παραγόμενης ηλεκτρικής ενεργείας μέχρι 10 KW
- Τα κέρδη από πώληση προϊόντων για την παραγωγή των οποίων χρησιμοποιήθηκε ευρεσιτεχνία διεθνώς αναγνωρισμένη (άρθρο 71Α ν.4172/2013).
- Οι τόκοι καταθέσεων.
- Οι τόκοι ομολόγων Ελληνικού Δημοσίου ή έντοκων γραμματίων Ελληνικού Δημοσίου
- Τα κέρδη από την πώληση μετοχών εισηγμένων στο Χρηματιστήριο.
- Τα αφορολόγητα κέρδη από ημεδαπά αμοιβαία κεφάλαια
- Το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης (Κ.Ε.Α.)
- Το ασφάλισμα ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων ημεδαπής προέλευσης.
- Όλες οι αγροτικές εισοδηματικές ενισχύσεις και επιδοτήσεις.
- Η αγροτική επιδότηση πρόωρης συνταξιοδότησης
- Τα κέρδη από μεταβίβαση εταιρικών ομολόγων του ν. 3156/2003, καθώς και εταιρικά ομόλογα εταιρειών ΕΕ και ΕΟΧ/ΕΖΕΖ.
- Τα κέρδη που προκύπτουν κατά την ημερομηνία λήξης ομολόγων, μεταξύ της αξίας κτήσης και της ονομαστικής αξίας τους, όταν αυτά έχουν διακρατηθεί μέχρι τη λήξη τους.
- Τα μερίσματα εισηγμένων σε χρηματιστήριο μετοχών που απαλλάσσονται του φόρου.
- Οι αμοιβές που καταβάλλονται από την Παγκόσμια Ένωση Αναπήρων Καλλιτεχνών σε φορολογικούς κατοίκους Ελλάδος.
Ο συνυπολογισμός όλων των παραπάνω ποσών στο ετήσιο ατομικό πραγματικό εισόδημα που λαμβάνεται υπόψη για τον καθορισμό του αριθμού των μηνιαίων δόσεων της ρύθμισης έχει ως συνέπεια πολλοί οφειλέτες να εμφανίζονται με εξωπραγματικού ύψους εισοδήματα και, ενώ στην πραγματικότητα έχουν ανάγκη από μεγάλο αριθμό και χαμηλά ποσά μηνιαίων δόσεων για να καταφέρουν να εξοφλήσουν τις οφειλές τους, να μην καταφέρνουν να εξασφαλίσουν μια βιώσιμη ρύθμιση.
2) Η υπαγωγή στη ρύθμιση δεν αναστέλλει τυχόν κατασχέσεις που έχουν ήδη επιβληθεί εις χείρας τρίτων, αλλά τα ποσά που προκύπτουν από τα μέτρα αυτά θα μειώνουν ισόποσα τα υπόλοιπα των ρυθμιζόμενων οφειλών.
Δηλαδή οι οφειλέτες εναντίον των οποίων είχαν ήδη ξεκινήσει δεσμεύσεις τραπεζικών λογαριασμών και κατασχέσεις στα υπόλοιπα των καταθέσεών τους ή κατασχέσεις σε μισθούς, συντάξεις, ενοίκια, επιδόματα, επιδοτήσεις κ.λπ. δεν απαλλάσσονται από τα επαχθή αυτά μέτρα, αλλά τα ποσά που δεσμεύονται και κατάσχονται θα χρησιμοποιούνται από τις φορολογικές αρχές για την αποπληρωμή του εκάστοτε ανεξόφλητου υπολοίπου των οφειλών που έχουν ενταχθεί στη νέα ρύθμιση.
3) Η Φορολογική Διοίκηση διατηρεί το δικαίωμα και μετά την υπαγωγή ενός οφειλέτη στη ρύθμιση να μη του χορηγεί αποδεικτικό ενημερότητας για μεταβίβαση ακινήτου ή σύσταση εμπραγμάτου δικαιώματος επ' αυτού, εφόσον αυτός δεν έχει μεριμνήσει ώστε να διασφαλίζονται τα συμφέροντά του Δημοσίου. Δηλαδή ο οφειλέτης για να εξασφαλίσει το αποδεικτικό φορολογικής ενημερότητας, το οποίο τού είναι απαραίτητο για να πωλήσει ένα ακίνητό του θα πρέπει να βάλει υποθήκη ένα ή περισσότερα από τα υπόλοιπα ακίνητά του (αν έχει)!
4) Επιπλέον, η Φορολογική Διοίκηση διατηρεί το δικαίωμα και μετά την υπαγωγή ενός οφειλέτη στη ρύθμιση:
- να εγγράφει υποθήκες σε περιουσιακά στοιχεία του ιδίου, των συνυπόχρεων προσώπων ή των εγγυητών, εφόσον η οφειλή δεν είναι ασφαλισμένη,
- να ορίζει ποσοστό παρακράτησης, στις περιπτώσεις που απαιτείται η προσκόμιση αποδεικτικού για είσπραξη χρημάτων από φορείς του Δημοσίου. Το ποσοστό αυτό πρέπει να αναγράφεται επί του χορηγούμενου αποδεικτικού ενημερότητας