Μπροστά σε ένα τεράστιο πρόβλημα θα βρεθούν οι χώρες της ΕΕ που θα συναντηθούν στη σύνοδο κορυφής της ευρωζώνης Eurosummit: τα αδιάθετα δισεκατομμύρια ευρώ που έχουν εντοπιστεί από χώρες μέλη στον κοινό προϋπολογισμό.
Κεντρικό θέμα στην ατζέντα των «27» είναι η αναθεώρηση του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου (2021-2027), μια συζήτηση που για πρώτη φορά σε επίπεδο ηγετών άνοιξε στο πρόσφατο άτυπο ευρωπαϊκό συμβούλιο στη Γρανάδα. Στο πλαίσιο αυτό οι Βρυξέλλες ζήτησαν την αναθεώρηση προς τα πάνω με την αξοικονόμηση 100 δισ. ευρώ – ωστόσο δεν ήταν λίγες οι χώρες που διαπίστωσαν ότι υπήρχαν αδιάθετα κονδύλια ύψους έως και 16 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με τους FT, η Δανία και άλλες χώρες εντόπισαν έως και 16 δισ. ευρώ σε μη κατανεμημένα κονδύλια της ΕΕ, τα οποία οι Βρυξέλλες δεν φαίνεται να είχαν λάβει υπόψη τους όταν ζήτησαν από τις πρωτεύουσες να χρηματοδοτήσουν επιπλέον 100 δισ. ευρώ για τα επόμενα τέσσερα χρόνια.
«Όλα αυτά καθιστούν σαφές ότι η Επιτροπή δεν έχει κάνει σωστά την δουλειά της, προτού ζητήσει ένα σωρό επιπλέον χρήματα και τα κράτη μέλη δεν είναι ευχαριστημένα με αυτό», δήλωσε διπλωματικος αξιωματούχος της ΕΕ, η οποία ωστόσο αρνήθηκε να σχολιάσει τη συγκεκριμένη διαπίστωση.
Τι ζητούν οι Βρυξέλλες
Η προτεινόμενη αύξηση του προϋπολογισμού της ΕΕ για την περίοδο 2021-27 κατά 67 δισ. ευρώ, καθώς και δάνεια ύψους 33 δισ. ευρώ, είναι ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα ζητήματα μεταξύ των κρατών μελών, καθώς οι ηγέτες συγκεντρώνονται για σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες την Πέμπτη.
Το ήμισυ του αιτήματος αναπλήρωσης της Επιτροπής -17 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 33 δισ. ευρώ σε δάνεια- αποσκοπεί στην παροχή δημοσιονομικής στήριξης στην Ουκρανία για τέσσερα χρόνια, για την οποία υπάρχει σχεδόν ομόφωνη συμφωνία μεταξύ των κυβερνήσεων της ΕΕ.
Ωστόσο, πολλές πρωτεύουσες απέρριψαν τα αιτήματα της Επιτροπής για 50 δισ. ευρώ για την κάλυψη άλλων χρηματοδοτικών αναγκών, συμπεριλαμβανομένων των υψηλότερων από το αναμενόμενο πληρωμών τόκων για τον κοινό δανεισμό της ΕΕ για το σχέδιο ανάκαμψης από την πανδημία του κορονοϊού ύψους 800 δισ. ευρώ – το επιχείρημα αφορά το γεγονός ότι οι εθνικοί προϋπολογισμοί βρίσκονται υπό ακραίες πιέσεις. Αντ’ αυτού, ζήτησαν από τις Βρυξέλλες να βρουν τρόπους εξοικονόμησης στο εσωτερικό τους ή αδιάθετα – τα οποία η Κοπεγχάγη και άλλες χώρες έχουν ήδη βρει.
Οι προτεραιότητες
Ένας ακόμη διπλωματικός αξωματούχος της ΕΕ επιβεβαίωσε ότι τα κράτη μέλη συμφωνούν σε γενικές γραμμές σχετικά με τα 50 δισ. ευρώ για την Ουκρανία, αλλά δήλωσε ότι «υπάρχει μια συζήτηση σχετικά με τα 50 δισ. ευρώ που θα ήθελε η Επιτροπή».
«Ας ξεκινήσουμε πρώτα με την αναπροσαρμογή των προτεραιοτήτων, κάτι που ακόμη δεν έχουμε δει από την Επιτροπή ακόμη», δήλωσε ο διπλωμάτης.
Η Επιτροπή έχει προειδοποιήσει τα κράτη μέλη ότι η χρηματοδότηση για κρίσιμα προγράμματα της ΕΕ θα μπορούσε να μειωθεί έως και κατά 30%, εκτός εάν ο προϋπολογισμός συμπληρωθεί με εθνικές συνεισφορές, σύμφωνα με ανάλυση των προτάσεων προϋπολογισμού που έκανε η Ισπανία, η οποία ασκεί την εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ.
Ο Σαρλ Μισέλ, πρόεδρος του Συμβουλίου της ΕΕ, έγραψε σε επιστολή του προς τους ηγέτες της ΕΕ ότι το μπλοκ πρέπει «να εξετάσει με κριτική ματιά τις πιο πιεστικές ανάγκες μας, να προσδιορίσει τις προτεραιότητές μας και να αποφασίσει πώς θα τις χρηματοδοτήσει».
Αρκετά κράτη μέλη εξέφρασαν τις ανησυχίες τους για το γεγονός ότι η Επιτροπή δεν πρότεινε ένα ανώτατο όριο για τη χρηματοδότηση που απαιτείται για την κάλυψη των πληρωμών τόκων που προκύπτουν από το κοινό πρόγραμμα δανεισμού του μπλοκ, οι οποίοι έχουν αυξηθεί απότομα με τον πληθωρισμό.
Προγράμματα υπό μείωση
Άλλοι έχουν προτείνει ότι η προτεινόμενη στήριξη ύψους 50 δισ. ευρώ για την Ουκρανία θα μπορούσε να αναδιαμορφωθεί ώστε να περιέχει περισσότερα δάνεια και λιγότερες επιχορηγήσεις, προκειμένου να απελευθερωθούν πιο άμεσα μετρητά για άλλα μέρη της αναπλήρωσης του προϋπολογισμού.
«Ήρθε η ώρα οι ηγέτες να δώσουν τώρα κάποια καθοδήγηση, δηλαδή ποιες είναι οι προτεραιότητες και πώς θα τις χρηματοδοτήσουμε; Αυτά είναι τα ερωτήματα για τα οποία οι ηγέτες θα πιεστούν», δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ που συμμετέχει στην προετοιμασία της συνόδου κορυφής.
Οι τομείς του προϋπολογισμού της ΕΕ που θεωρούνται ότι κινδυνεύουν περισσότερο να περικοπούν περιλαμβάνουν ένα πρόγραμμα για την ενίσχυση των ψηφιακών και καθαρών τεχνολογιών, εν μέσω φόβων ότι το μπλοκ χάνει τις βιομηχανίες αιχμής του από χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα, όπου προσφέρονται τεράστιες κρατικές επιδοτήσεις.
Σύμφωνα με αξιωματούχους της ΕΕ, τα κράτη της Νότιας Ευρώπης υποστηρίζουν σε μεγάλο βαθμό το πρόγραμμα, αλλά οι πιο λιτές κυβερνήσεις, όπως οι Κάτω Χώρες και η Γερμανία, θα ήθελαν να το δουν να μειώνεται σε μέγεθος.
Σύμφωνα με διπλωμάτες που συμμετέχουν στις συνομιλίες, άλλες ροές που θα μπορούσαν να μειωθούν περιλαμβάνουν το ερευνητικό πρόγραμμα Horizon της ΕΕ και το πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών Erasmus. Η πλειοψηφία των κρατών μελών απορρίπτει επίσης την αναπλήρωση του προϋπολογισμού της ίδιας της Επιτροπής κατά 1,9 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση των αυξήσεων των μισθών των υπαλλήλων της ΕΕ, σύμφωνα με την αξιολόγηση της ισπανικής προεδρίας.
«Πρέπει να σκεφτούμε περισσότερο προς την κατεύθυνση της ανακατανομής, της ιεράρχησης των προτεραιοτήτων εντός του προϋπολογισμού παρά για πρόσθετους πόρους», τόνισε Γερμανός κυβερνητικός αξιωματούχος, προσθέτοντας ότι η κυβέρνηση του Βερολίνου «εξεπλάγη» από το εύρος και την ποικιλομορφία ορισμένων από τις προτάσεις της Επιτροπής και ορισμένων κρατών μελών σχετικά με την αναθεώρηση του προϋπολογισμού.
Η αύξηση των επιτοκίων του δανεισμού που χρηματοδοτεί το πακέτο της ΕΕ για την ανάκαμψη από την πανδημία «παίζει ρόλο και πρέπει να χρηματοδοτηθεί με κάποιον τρόπο», συμπλήρωσε. Αλλά αυτό «θα πρέπει να γίνει μέσω ανακατανομών στον υπόλοιπο προϋπολογισμό και επαναπροσδιορισμών, αντί να ζητούνται νέα χρήματα».