Τα γεγονότα μπορεί να μην είναι κραυγαλέα, πλην όμως κρύβουν πτυχές που τα κάνουν εξαιρετικά επικίνδυνα. Ιδιαίτερα δε για την ευρύτερη περιοχή μας, δηλαδή τα Βαλκάνια, τη ΝΑ Μεσόγειο και κομμάτι της Μέσης Ανατολής.
Ας ξεκινήσουμε από την οικονομία. Όπως υποστηρίζει ο γνωστός οικονομολόγος και καθηγητής Νουριέλ Ρουμπινί, μέσα στο 2023 θα έχουμε καταιγίδα η οποία ήδη είναι ορατή στον ορίζοντα. «Οι αγορές θα κτυπηθούν από ύφεση, κρίση χρέους και πληθωρισμό», προβλέπει. Ο άνθρωπος που έγινε γνωστός και ως «dr Doom», προειδοποιεί ότι μια στασιμοπληθωριστική κρίση χρέους είναι μπροστά μας και συνδυάζει τις χειρότερες μορφές στασιμοπληθωρισμού.
«Πιστεύω ότι μια στασιμοπληθωριστική κρίση θα εμφανιστεί φέτος», είπε ο Ρουμπινί σε συνέντευξή του στο ABC της Αυστραλίας την περασμένη εβδομάδα.
Με τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ να παραμένει σταθερός στο 6,4%, ο Ρουμπινί εκτίμησε ότι η Federal Reserve θα χρειαστεί να αυξήσει τα επιτόκια αναφοράς «πολύ πάνω από» το 6%, για να υποχωρήσει ο πληθωρισμός στον στόχο του 2%.Αλλά αυτό θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια σοβαρή ύφεση, κραχ του χρηματιστηρίου και μια έκρηξη στις χρεοκοπίες, μην αφήνοντας στη Fed άλλη επιλογή από το να υποχωρήσει από την καταπολέμηση του πληθωρισμού και να αφήσει τις τιμές να ξεφύγουν από τον έλεγχο, πρόσθεσε. Το αποτέλεσμα θα ήταν ούτως ή άλλως μια απότομη ύφεση, ακολουθούμενη από περισσότερα προβλήματα χρέους και πληθωρισμού.
«Τώρα αντιμετωπίζουμε την τέλεια καταιγίδα: Πληθωρισμό, στασιμοπληθωρισμό, ύφεση και μια δυνητική κρίση χρέους», προειδοποίησε ο Ρουμπινί.Προς την ίδια κατεύθυνση κινούνται και οι προβλέψεις των «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» και του «Εκόνομιστ». Υποστηρίζουν ότι «η μάχη κατά του πληθωρισμού δεν έχει τελειώσει. Και αυτό σημαίνει ότι οι αγορές θα μπορούσαν να υποστούν απότομη διόρθωση, μέσα σε πλασματικό κλίμα αισιοδοξίας».
Κατά την εκτίμηση οικονομικών παραγόντων σε Ν.Υόρκη και Λονδίνο, η κύρια πηγή πληθωρισμού είναι πλέον ο τομέας των υπηρεσιών, ο οποίος είναι περισσότερο εκτεθειμένος στο κόστος εργασίας. Στην Αμερική, τη Βρετανία, τον Καναδά και τη Νέα Ζηλανδία, η αύξηση των μισθών παραμένει πολύ πάνω από αυτή που είναι συνεπής με τους στόχους του 2% για τον πληθωρισμό των αντίστοιχων κεντρικών τους τραπεζών. Η αύξηση των μισθών είναι ασθενέστερη στην ευρωζώνη, αλλά αυξάνεται σε μεγάλες οικονομίες όπως η Ισπανία.
Αυτό δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη, δεδομένης της ισχύος στις αγορές εργασίας. Έξι από τις χώρες της G7, η ομάδα των μεγάλων πλούσιων χωρών, έχουν ποσοστό ανεργίας ίσο ή κοντά στο χαμηλότερο ποσοστό που έχει καταγραφεί από τις αρχές αυτού του αιώνα. Αυτό των Ηνωμένων Πολιτειών είναι το χαμηλότερο από το 1969. Είναι δύσκολο να δούμε πώς μπορεί να εκτονωθεί ο υποκείμενος πληθωρισμός όσο οι αγορές εργασίας παραμένουν τόσο σφιχτές. Διατηρούν πολλές οικονομίες σε τροχιά πληθωρισμού που δεν θα πέσει κάτω από περίπου 3-5%. Αυτό θα ήταν λιγότερο τρομακτικό από την εμπειρία των δύο τελευταίων ετών. Αλλά αυτό θα ήταν μεγάλο πρόβλημα για τους κεντρικούς τραπεζίτες, οι οποίοι κρίνονται από τους στόχους τους. Θα έβαζε επίσης ένα πλήγμα στην αισιόδοξη άποψη των επενδυτών.
Από γεωπολιτικής πλευράς, πέρα από τον πόλεμο στην Ουκρανία, δεν πρέπει να αποκλείονται }° αναταραχές στη ΝΑ Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή και γιατί όχι τα Βαλκάνια. Το Ισραήλ έχει κάνει σαφή εδώ και καιρό την τάση του να ασκεί στρατιωτική πίεση για να παρεμποδίσει τις πυρηνικές προόδους και τις εξαγωγές όπλων του Ιράν -και, πιο πρόσφατα, το πρόγραμμα τεχνολογίας μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Τους τελευταίους μήνες, ωστόσο, η επιθυμία του Ισραήλ για ρίσκο φαίνεται να έχει αυξηθεί. Στις αρχές Ιανουαρίου, ένα ισραηλινό χτύπημα με στόχο φιλοϊρανικές μαχητικές ομάδες στο εσωτερικό της Συρίας έθεσε εκτός λειτουργίας το διεθνές αεροδρόμιο της Δαμασκού. Αργότερα τον ίδιο μήνα, αναφορές κατέδειξαν ότι το Ισραήλ είχε πραγματοποιήσει μια σημαντική επίθεση με μη επανδρωμένο αεροσκάφος σε στρατιωτική τοποθεσία στην ιρανική πόλη Ισφαχάν. Το Ισραήλ προετοιμάστηκε για αντίποινα από το Ιράν, ενδεχομένως σε πολιτικούς στόχους εκτός της χώρας. Στην συνέχεια, το Ιράν εξαπέλυσε επίθεση με μη επανδρωμένα αεροσκάφη εναντίον ενός εμπορικού δεξαμενόπλοιου στην Αραβική Θάλασσα που ανήκε σε έναν Ισραηλινό επιχειρηματία, σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους. Και μόλις την περασμένη εβδομάδα, ένα σημαντικό ισραηλινό πλήγμα φέρεται να είχε ως στόχο Ιρανούς αξιωματούχους που συνεδρίαζαν σε μια κατοικημένη γειτονιά της Δαμασκού.
Αυτές οι πρόσφατες επιθέσεις δίνουν συνέχεια σε ένα μοτίβο δεκαετιών ως επί το πλείστον αδήλωτων χτυπημάτων μεταξύ του Ισραήλ και του Ιράν σε αυτό που περιγράφεται ως «σκιώδης πόλεμος» με μέτωπα στην ξηρό, στον αέρα, και στην θάλασσα. Υπήρξε μια σύντομη παύση στις ισραηλινές επιθέσεις κατά του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, όταν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ της Ισλαμικής Δημοκρατίας και των Δυτικών δυνάμεων δημοσιοποιήθηκαν το 2013. Αυτή η ανάπαυλα διήρκεσε μέχρι την απόσυρση της κυβέρνησης Τραμπ από την προκύπτουσα πυρηνική συμφωνία, γνωστή ως Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (Joint Comprehensive Plan of Action - JCPOA), το 2018. Ακόμα κι έτσι, καθ' όλη την διάρκεια της περιόδου κατά την οποία όλα τα μέρη τήρησαν το JCPOA, το Ισραήλ συνέχισε αυτό που οι στρατιωτικοί του εμπειρογνώμονες ονόμασαν «εκστρατεία μεταξύ πολέμων».
Διόλου απίθανο έτσι, το φαινόμενο αυτό να πάρει έκταση και στη ΝΑ Μεσόγειο, τώρα που Ελλάδα, Αίγυπτος, Ισραήλ και Κύπρος κάθονται πάνω σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Σαφώς δε, στο χορό θα μπει και η Τουρκία, η οποία έχει ήδη σοβαρή επιρροή στη Βόρεια Αφρική.
Αν σε όλα τα παραπάνω προσθέσουμε και την κρίση στις σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας, το σκηνικό για το 2023 γίνεται ακόμα πιο ζοφερό.