Παρά τις προβλέψεις για χιονοπτώσεις και μεταβολή του καιρού ήδη από το φθινόπωρο σε περιοχές της Ευρώπης, το μοτίβο των τελευταίων ετών με τη βροχή και το χιονόνερο επανήλθε – δυστυχώς χωρίς χιόνι, όπως διαπιστώνει και ο Guardian.
Ενδεικτικά, στα χιονοδρομικά κέντρα Morzine και Les Gets στις γαλλικές Άλπεις, οι έντονες βροχοπτώσεις σήμαιναν ότι το πλήρες άνοιγμα των θερέτρων καθυστέρησε μέχρι δύο ημέρες πριν από τα Χριστούγεννα, αφήνοντας τη βιομηχανία και τα εκατομμύρια των τουριστών που σχεδίαζαν ταξίδια να κοιτάζουν τον ουρανό με ελπίδα.
Αλλά καμία επιθυμία ή ελπίδα δεν φαίνεται πως είναι αρκετή για να ξεπεράσει αυτό που αποτελεί υπαρξιακή απειλή για τις Άλπεις, τη βιομηχανία αξίας 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων, που αποτελεί τον πιο δημοφιλή προορισμό για σκι στον κόσμο.
Η κλιματική αλλαγή
Η επιστήμη είναι ξεκάθαρη. Όπως αναφέρει ο Guardian, πρόσφατη έρευνα προειδοποίησε φέτος πως η άνοδος κατά 2 βαθμούς της παγκόσμιας θερμοκρασίας πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, θα οδηγούσε το 53% από τα 28 ευρωπαϊκά θέρετρα να διατρέξουν πολύ υψηλό κίνδυνο από την ελάχιστη χιονοκάλυψη, δηλαδή τη φτωχότερη κάλυψη που παρατηρείται κατά μέσο όρο κάθε πέντε χρόνια μεταξύ 1961 και 1990.
Εάν η αύξηση αυτή άγγιζε τους 4 βαθμούς Κελσίου, τότε το ποσοστό αυτό θα εκτοξευόταν στο 98% των θερέτρων.
Μια άλλη μελέτη αποκάλυψε τον τρόπο με τον οποίο η χιονοκάλυψη στις Άλπεις παρουσίασε μια «άνευ προηγουμένου» μείωση τα τελευταία 600 χρόνια, με τη διάρκεια της κάλυψης να είναι πλέον μικρότερη κατά 36 ημέρες.
Η Διεθνής Ομοσπονδία Σκι
Κάποιοι εκτιμούν ότι το σκι θα επιβιώσει και μπορεί να επιβιώσει εάν οι παγκόσμιες θερμοκρασίες διατηρηθούν στα όρια που θέτει η συμφωνία του Παρισιού και εάν η βιομηχανία προσαρμοστεί. Δεν έχει την ίδια άποψη, ωστόσο, η Διεθνής Ομοσπονδία Σκι (FIS), που φέτος πλέον εξέφρασε με έντονο τρόπο τη δυσαρέσκεια και την αγωνία της για την έλλειψη δράσης για τη διασφάλιση της επιβίωσης του αθλήματος.
Η FIS βρέθηκε στο επίκεντρο μιας διαμάχης για το κλίμα το 2019, όταν ο Gian Franco Kasper, ο τότε πρόεδρός του, αποκαλύφθηκε ως αρνητής της κλιματικής αλλαγής σε μια συνέντευξη, υποστηρίζοντας ότι προτιμά να συναναστρέφεται με δικτάτορες παρά με περιβαλλοντολόγους. Στη συνέχεια αποχώρησε και αντικαταστάθηκε από τον Johan Eliasch.
Φέτος 500 επαγγελματίες αθλητές χειμερινών σπορ δημοσίευσαν μια επιστολή με την οποία ζητούσαν μεγαλύτερη δράση για το κλίμα από την FIS. Τόνισαν πως τα προγράμματα αγώνων ανάγκαζαν τους σκιέρ να κάνουν αεροπορικές πτήσεις προς τα πίσω και προς τα εμπρός πάνω από τον Ατλαντικό από εβδομάδα σε εβδομάδα, δημιουργώντας άσκοπα μεγάλα αποτυπώματα άνθρακα, και κάλεσαν την ομοσπονδία να ανοίξει τη σεζόν αργότερα και να την τελειώσει νωρίτερα για να σεβαστεί το κλίμα.
Η FIS βρέθηκε στο επίκεντρο μιας διαμάχης για το κλίμα το 2019
Δράσεις για το κλίμα
Ακολούθησε τον Οκτώβριο μια αναφορά που ζητούσε από την ομοσπονδία να κάνει περισσότερα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής , η οποία έχει συγκεντρώσει περισσότερες από 35.000 υπογραφές.
Η εκστρατεία θέλει την FIS να δημοσιεύει τις δικές της περιβαλλοντικές επιπτώσεις με πλήρη διαφάνεια, να μετακινεί το ημερολόγιο των αγώνων κατά τουλάχιστον ένα μήνα για να σεβαστεί την κλιματική αλλαγή, να μειώσει την απαίτηση για αεροπορικά ταξίδια και να χρησιμοποιήσει την πολιτική επιρροή της για να υποστηρίξει τη δράση για το κλίμα σε κυβερνητικό πια επίπεδο.
Η FIS δήλωσε ότι υπογράφοντας το Πλαίσιο Δράσης Αθλητισμού για το Κλίμα (UNFCCC) δεσμεύτηκε να μειώσει τις εκπομπές άνθρακα κατά 50% έως το 2030. «Εργαζόμαστε σε ένα σχέδιο βιωσιμότητας που θα μας κάνει να συλλέγουμε τόσα δεδομένα κατά τη διάρκεια την επερχόμενη χειμερινή περίοδο για να παρέχουμε την πιο ακριβή εκτίμηση του ανθρακικού αποτυπώματός μας. Καθυστερήσαμε την έναρξη της σεζόν για μία εβδομάδα και θα συνεχίσουμε να παρακολουθούμε στενά εάν χρειάζεται να ξεκινήσουμε τη σεζόν ακόμα αργότερα».
Πώς θα επιβιώσει το σκι
Ο Dom Winter, του Protect our Winters UK, διευκρίνισε πως «η επιστήμη έδειξε ότι ο θάνατος του σκι δεν θα ήταν αναπόφευκτος εάν μειώνονταν οι παγκόσμιες εκπομπές. Το μέλλον των χειμερινών αθλημάτων εξαρτάται από το πόσο καλά θα μειώσουμε τις εκπομπές ρύπων τις επόμενες δεκαετίες».
Και πρόσθεσε: «Σίγουρα στους 2oC τα θέρετρα χαμηλότερου υψομέτρου θα αντιμετώπιζαν μεγάλο πρόβλημα. Αλλά θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν μέρη με φυσικό χιόνι στις Άλπεις, έτσι ώστε τα θέρετρα σε υψηλότερο υψόμετρο να μπορούν να επιβιώσουν. Η ανησυχία είναι πόσο ακριβά και ελιτίστικα μπορεί να γίνουν».
Μικρές ποσότητες χιονιού θα βοηθούσαν στη διατήρηση ορισμένων θέρετρων, μάλιστα, ιδιαίτερα εκείνων που βρίσκονται σε χαμηλότερο υψόμετρο. Αλλά η παραγωγή χιονιού σε κλίμακα δεν θα μπορέσει ποτέ να αντικαταστήσει το πραγματικό χιόνι, καθώς είναι πολύ ακριβό και χρησιμοποιεί υπερβολική ενέργεια και νερό.
Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη μελέτη, η χρήση χιονιού για την επίτευξη κάλυψης χιονιού 50% σε πίστες μειώνει τον αριθμό των ευρωπαϊκών θέρετρων που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο απώλειας χιονοκάλυψης σε 27% στους 2oC και 71% στους 4oC.
Αν και η ίδια μελέτη δείχνει ότι οι εκπομπές από την παραγωγή χιονιού είναι μικρές, μόλις στο 2% των συνολικών εκπομπών του θερέτρου, η χρήση τεχνητού χιονιού σε κλίμακα δημιουργεί προβλήματα στη χρήση ενέργειας και νερού.
Η χρήση χιονιού για την επίτευξη κάλυψης χιονιού 50% σε πίστες μειώνει τον αριθμό των ευρωπαϊκών θέρετρων
Το τεχνητό χιόνι
Μια μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Βασιλείας που επικαλείται ο Guardian, διαπίστωσε ότι τα θέρετρα που βρίσκονται κάτω από 1.800 έως 2.000 μέτρα, θα έπρεπε να εγκαταλείψουν τις χαμηλότερες πλαγιές τους και να βασίζονται όλο και περισσότερο στο τεχνητό χιόνι για να κρατήσουν ανοιχτές μόνο τις υψηλότερες πλαγιές τους.
Ο αντίκτυπος της χρήσης τεχνητού χιονιού για έως και 100 συνεχόμενες ημέρες θα αύξανε την κατανάλωση νερού κατά περίπου 540 μέτρα λίτρα νερού και τα θέρετρα σε γήπεδα έναντι των τοπικών κοινοτήτων λόγω του ανταγωνισμού για τη χρήση του νερού.
Στις γαλλικές Άλπεις η κατανάλωση νερού θα μπορούσε να εννιαπλασιαστεί έως το 2100 λόγω αυτής της εξάρτησης από το τεχνητό χιόνι, σύμφωνα με τη μελέτη.
Η ομοσπονδία επισήμανε ότι μόνο με τη χρήση αντιστάθμισης άνθρακα θα ήταν δυνατή η επίτευξη του στόχου 1,5oC της Συμφωνίας του Παρισιού. και είχε δημιουργήσει το FIS Rainforest Initiative για να το κάνει πραγματικότητα.
Έτσι, ενώ κάποιοι πιέζουν τη βιομηχανία να κάνει περισσότερα για να προσαρμοστεί προκειμένου να διατηρήσει το άθλημα ζωντανό, άλλοι εργάζονται για να αγκαλιάσουν ένα νέο μέλλον αντί να επικεντρώνουν τα πάντα σε ένα άθλημα.
Όχι μόνο σκι – πάνω απ’όλα ο πλανήτης
Στο Morzine, ο μη κερδοσκοπικός όμιλος βιωσιμότητας Montagne Verte εργάζεται για να υποστηρίξει μια κίνηση προς ένα μέλλον χαμηλών εκπομπών άνθρακα στην περιοχή. Η Cécile Burton, γενική διευθύντρια της Montagne Verte, δήλωσε: «Οι θερμοκρασίες στις Άλπεις αυξάνονται περισσότερο από το διπλάσιο του παγκόσμιου μέσου όρου και αυτά δεν είναι καλά νέα για μια βιομηχανία που εξαρτάται από το χιόνι. Η προσέγγισή μας είναι να επικεντρωθούμε στον τουρισμό τεσσάρων εποχών στην κοιλάδα και να κάνουμε την κοιλάδα και τα βουνά προσιτά για όλο το χρόνο».
Υπάρχει ζωή μετά το σκι; «Προφανώς, αλλά πρέπει να προσαρμοστούμε και να φανταστούμε πώς θα είναι το μέλλον μας. Αυτή είναι μια περιοχή όπου μπορείτε να αναρριχηθείτε, να κάνετε ποδήλατο βουνού, να περπατήσετε ή απλώς να βρίσκεστε στο περιβάλλον. Πρέπει να δώσουμε μεγαλύτερη αξία σε άλλες εποχές του χρόνου, όχι μόνο από περιβαλλοντική άποψη, αλλά και από ανθρώπινη προοπτική – για να μπορεί κανεις να ζήσει όλο το χρόνο, πρέπει να έχει και απασχόληση όλο το χρόνο», πρόσθεσε.
«Θέλουμε να μετακινήσουμε το επίκεντρο της σεζόν μας από το χειμερινό σκι»
Οι περισσότερες εκπομπές από το σκι προέρχονται από τις τουριστικές πτήσεις προς τα θέρετρα, τα ταξίδια με αυτοκίνητο σε θέρετρα και την ενέργεια που χρησιμοποιείται στα καταλύματα, έτσι η Montagne Verte εργάζεται για να πείσει πολιτικούς και επιχειρήσεις να μετακινηθούν σε θέρετρα χωρίς αυτοκίνητα. Ο οργανισμός πέτυχε επίσης να ενθαρρύνει 100 επιχειρήσεις να γίνουν μέρος ενός Alpine express pass που προσφέρει εκπτώσεις για σκι, μασάζ spa και γιόγκα σε άτομα που ταξιδεύουν στις διακοπές τους με τρένο.
Και μετά; Ο Al Judge, πρόεδρος της εταιρείας διακοπών πολυτελών σαλέ AliKats προσπαθεί να προσαρμοστεί στην επόμενη ημέρα, εκείνη που σταματάει το χιόνι. «Θέλουμε να μετακινήσουμε το επίκεντρο της σεζόν μας από το χειμερινό σκι», εξήγησε ο Judge. «Το καλοκαίρι είναι η δεύτερη μεγαλύτερη σεζόν μας, αλλά προσπαθούμε να επικεντρωθούμε στο να έχουμε μεγαλύτερη ζήτηση για διακοπές την άνοιξη και το φθινόπωρο, έτσι ώστε όταν σταματήσει το χιόνι να έχουμε προσαρμοστεί για να γίνουμε επιχείρηση τεσσάρων εποχών, όλο το χρόνο».