Απόφαση-σταθμό εξέδωσε η το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών, σύμφωνα με την οποία, προβλέπεται αύξηση της σύνταξης για τον παππού ή τη γιαγιά που ασκούν την επιμέλεια των εγγονών.
Η απόφαση αυτή προκύπτει πλέον και με βάση τα νέα δεδομένα που προέκυψαν από το φονικό στη Μακρινίτσα Μαγνησίας, όπου οι γονείς της δολοφονηθείσας μητέρας, αναλαμβάνουν την επιμέλεια του μοναδικού τέκνου που είχε, καθώς ο πατέρας είναι έγκλειστος, κατηγορούμενος για ανθρωποκτονία με δόλο. Επιπλέον, υπάρχουν χιλιάδες άλλες περιπτώσεις ανά την επικράτεια, όπου οι παππούδες ασκούν την επιμέλεια των εγγονών, καθώς είτε απεβίωσαν οι γονείς, είτε είναι ανίκανοι για την ανατροφή του παιδιού τους.
Η προσαύξηση θα γίνει στη σύνταξη γήρατος ή αναπηρίας συνταξιούχου που έχει τέκνο συντηρούμενο κυρίως από τον ίδιο και αποτελεί πρόσθετη κοινωνικοασφαλιστική παροχή, η οποία μπορεί να χορηγηθεί και στο συγγενικό η τρίτο πρόσωπο, στο οποίο αποδεδειγμένως έχει ανατεθεί δικαστικώς, λόγω ανικανότητας των γονέων, η άσκηση της γονικής μέριμνας και ως εκ τούτου και της επιμέλειας του τέκνου, και το οποίο, στο πλαίσιο της συγκεκριμένης υποχρέωσης, βαρύνεται με κάθε αναγκαία βιοτική δαπάνη για την ανατροφή, την επίβλεψη, τη μόρφωση και την εκπαίδευσή του.
Σύμφωνα με την Απόφαση 108/2021 του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, προκύπτουν τα εξής:
- Επειδή, στην παράγραφο 3 εδάφ. β’ του άρθρου 29 του αν.ν. 1846/1951 «Περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων» (Α’ 179), όπως αντικαταστάθηκε και συμπληρώθηκε με το άρθρο 3 παρ. 3 και 4 του ν 825/1978 (Α’189), ορίζεται ότι: οι συντάξεις γήρατος και αναπηρίας που αυτό χορηγεί «… προσαυξάνονται κατά 20% δια το πρώτον τέκνον, 15% δια το δεύτερον τέκνον και 10% δια το τρίτον τέκνον, εφόσον είναι άγαμα και δεν ασκούν επάγγελμα τι ή δεν λαμβάνει δι’ αυτά προσαύξησιν ο έτερος των συζύγων, εάν είναι συνταξιούχος, ή δεν λαμβάνουν τα ίδια σύνταξιν εξ ασφαλιστικού οργανισμού ή του Δημοσίου ή ΝΠΔΔ». Περαιτέρω, κατά τα οριζόμενα στην παρ. 8 του άρθρου 2 του ν. 1759/1988 (Α’50), οι προβλεπόμενες στο άρθρο 29 παρ. 3 του α.ν. 1846/1951 προσαυξήσεις των συντάξεων για παιδιά χορηγούνται μέχρι το χρόνο συμπλήρωσης των ορίων ηλικίας που προβλέπονται στην παράγραφο 6 του ίδιου άρθρου 29, στην τελευταία δε αυτή παράγραφο ορίζεται ότι το δικαίωμα στην ως άνω προσαύξηση λήγει επί τέκνων, εγγόνων και προγονών κατά το τέλος του μήνα, κατά τον οποίο συμπλήρωσαν το 18 έτος της ηλικίας τους ή πριν από αυτό συνήψαν γάμον και ότι, κατ’ εξαίρεση, το δικαίωμα σε σύνταξη των παιδιών, εγγονών ή προγονών, εφόσον δεν εργάζονται ή δεν ασκούν κάποιο επάγγελμα ή δεν παίρνουν σύνταξη από δική τους εργασία από το Δημόσιο, Ν.Π.Δ.Δ. ή οποιονδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης, παρατείνεται μέχρι το τέλος του μήνα που συμπληρώνουν το 240 έτος της ηλικίας τους αν, μεταξύ άλλων, φοιτούν σε ανώτερες ή ανώτατες σχολές του εσωτερικού ή του εξωτερικού.
- Επειδή, η προβλεπόμενη με τις προπαρατεθείσες διατάξεις του άρθρου 29 του αν.ν. 1846/1951 προσαύξηση στη σύνταξη γήρατος ή αναπηρίας συνταξιούχου του ΙΚΑ- ΕΤΑΜ που έχει τέκνο συντηρούμενο κυρίως από τον ίδιο, αποτελεί πρόσθετη κοινωνικοασφαλιστική παροχή, η οποία χορηγείται για την ενίσχυση του οικογενειακού εισοδήματος του συνταξιούχου ενόψει του ότι αυτός, επωμιζόμενος το σχετικό οικογενειακό βάρος, θεωρείται ασθενέστερος από οικονομική άποψη, για το λόγο δε αυτό δεν χορηγείται προσαύξηση στη σύνταξη συνταξιούχου που, δεν φέρει το βάρος αυτό όπως, μεταξύ άλλων, στην περίπτωση που το ως άνω τέκνο λαμβάνει το ίδιο σύνταξη (βλ. ΣτΕ 4718/2012).
Κατ’ αναλογία, ενόψει του ως άνω σκοπού ενίσχυσης του οικογενειακού εισοδήματος, η εν λόγω προσαύξηση δύναται να χορηγηθεί και στο συγγενικό η τρίτο πρόσωπο, στο οποίο αποδεδειγμένως έχει ανατεθεί δικαστικώς, λόγω ανικανότητας των γονέων, η άσκηση της γονικής μέριμνας και ως εκ τούτου και της επιμέλειας του τέκνου, και το οποίο, στα πλαίσια της ως άνω υποχρέωσης, βαρύνεται με κάθε αναγκαία βιοτική δαπάνη για την ανατροφή, την επίβλεψη, τη μόρφωση και την εκπαίδευσή του (βλ. Δ.ΕφΑθ. 1332/2011, 101/2018). Τούτο δε ακόμη και μετά την ενηλικίωση του τέκνου και έως τη συμπλήρωση του 24ου έτους της ηλικίας του, εφόσον το παραπάνω πρόσωπο εξακολουθεί να φέρει τα ίδια βάρη, υπό την προϋπόθεση ότι συντρέχουν οι ειδικώς αναφερόμενες στο νόμο περιπτώσεις που η εν λόγω προσαύξηση χορηγείται στο συνταξιούχο γονέα ενήλικου τέκνου βάσει των κείμενων διατάξεων.
- Επειδή, στην προκείμενη περίπτωση, από τα στοιχεία της δικογραφίας προκύπτουν τα ακόλουθα: Με την ./2.7.2007 απόφασή του, ο Διευθυντής του Υποκαταστήματος Ι.Κ.Α. Αγ. Αναργύρων απένειμε στον εφεσίβλητο πλήρη σύνταξη λόγω γήρατος από 24.4.2007, κατά τις διατάξεις του Κανονισμού Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων του Ι.Κ.Α., καθώς και προσαύξηση οικογενειακών βαρών, λόγω της συζύγου του. Η παραπάνω σύνταξη προσαυξήθηκε στη συνέχεια από 24.4.2007, και για τη γεννηθείσα στις …. ανήλικη εγγονή του,… αφού με την 6406/2009 απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών ακυρώθηκε η απόρριψη του αιτήματος χορήγησης προσαύξησης της σύνταξής του για την ως άνω εγγονή, καθώς αυτός ασκούσε την επιμέλειά της από 20.8.1999 και τη γονική μέριμνά της από 17.7.2007 (βλ. την 27541/1999 και 4499/2007 αποφάσεις του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, αντιστοίχως). Η καταβολή της εν λόγω προσαύξησης διακόπηκε από 31.10.2011, λόγω της συμπλήρωσης του 18ου έτους της ηλικίας της εγγονής του. Ακολούθως, με την ./17.10.2011 αίτησή του προς το Υποκατάστημα Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. Αγίων Αναργύρων, ο εφεσίβλητος ζήτησε την παράταση της χορήγησης της προσαύξησης οικογενειακών βαρών για την παραπάνω εγγονή του, λόγω των σπουδών της στο Τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Το αίτημά του έγινε δεκτό, με την ./13.7.2012 απόφαση της Διευθύντριας του ανωτέρω Υποκαταστήματος Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ., και παρατάθηκε η προσαύξηση της σύνταξής του για την εγγονή του από 1.11.2011 και για όσο χρόνο πληρούνται στο πρόσωπό του οι νόμιμες προϋποθέσεις, με την αιτιολογία ότι ο ν. 825/1978 προβλέπει στο άρθρο 5 παρ. 5 καταβολή της προσαύξησης οικογενειακών βαρών και μετά την συμπλήρωση του 18ου έτους της ηλικίας του τέκνου για το χρονικό διάστημα που συνεχίζει τις σπουδές του σε Ανώτερες ή Ανώτατες Σχολές, με απώτατο χρονικό όριο τη συμπλήρωση του 24ου έτους της ηλικίας του. Ωστόσο, κατόπιν οδηγιών της Γενικής Διεύθυνσης Ασφαλιστικών Υπηρεσιών του Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. (βλ. το ./23.1.2013 έγγραφο της τελευταίας), η παραπάνω απόφαση ανακλήθηκε, με την ./31.1.2013 απόφαση της Διευθύντριας του ανωτέρω Υποκαταστήματος και απορρίφθηκε, τελικώς, το προαναφερόμενο αίτημά του, με την αιτιολογία ότι, κατά το άρθρο 1538 του Αστικού Κώδικα, η γονική μέριμνα παύει με την ενηλικίωση του τέκνου. Κατ’ αυτής, ο εφεσίβλητος άσκησε την ./2.4.2013 ένσταση ενώπιον της Τοπικής Διοικητικής Επιτροπής (Τ.Δ.Ε.) του Τοπικού Υποκαταστήματος Ι.ΚΑ-Ε.ΤΑΜ. Ιλίου-Αγίων Αναργύρων, η οποία απορρίφθηκε με την ./Συν../3.4.2014 απόφαση της ως άνω Τ.Δ.Ε., με την ίδια αιτιολογία. Προσφυγή του εφεσίβλητου κατά της τελευταίας απόφασης, με την οποία έβαλε, μεταξύ άλλων, κατά της εσφαλμένης εφαρμογής της διάταξης του άρθρου 29 παρ. 3 του αν. 1846/1951, έγινε δεκτή με την εκκαλούμενη απόφαση, ακυρώθηκε η προαναφερόμενη απόφαση της Τ.Δ.Ε. και αναγνωρίσθηκε ότι αυτός δικαιούται την παράταση της προσαύξησής της σύνταξής του για την ενήλικη σπουδάστρια-εγγονή του.