Σε δύο κατηγορίες υπάγονται περίπου 120.000 παλαιοί ασφαλισμένοι (πριν από το 1993) στα Ταμεία μισθωτών (ΙΚΑ, Δημόσιο, ΔΕΚΟ, τραπεζών) και ελευθέρων επαγγελματιών ή αυτοαπασχολουμένων (ΟΑΕΕ – ΕΤΑΑ), οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα να συνταξιοδοτηθούν πριν από τα 62 και με τη χρήση πλασματικών ετών.
Η τελευταία νομοθεσία για τα όρια ηλικίας (Ν. 4336/2015) άφησε ανοιχτό παράθυρο για σύνταξη πριν από τα 62 και με λιγότερα από 40 έτη και μετά το 2022 για τους παλαιούς ασφαλισμένους. Και αυτό γιατί προβλέφθηκε ότι όσοι συγκεντρώνουν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης που ίσχυαν πριν από τον Ν. 4336 μέχρι τις 31/12/2021 διατηρούν το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθούν με τα όρια ηλικίας που προβλέπει ο Ν. 4336, ακόμα κι αν αυτά τα όρια συμπληρωθούν μετά το 2022 που θα ισχύει ο κανόνας για σύνταξη στα 62 με 40ετία, αλλιώς στα 67.
Οι νέοι ασφαλισμένοι (μετά το 1993) μπορούν να λάβουν πλήρη σύνταξη λόγω γήρατος στην ηλικία των 67 με ελάχιστο χρόνο ασφάλισης τα 15 έτη, ή στην ηλικία των 62 με 40 έτη ασφάλισης, ενώ στα 62 αλλά με 15 έτη ασφάλισης παίρνουν μειωμένη. Τα όρια ηλικίας που έχουν οι νέοι θα ισχύουν (με εξαιρέσεις) και για τους παλαιούς από το 2022, ώστε ουδείς να έχει δικαίωμα να αποχωρήσει πριν από τα 62.
Ο πλασματικός χρόνος
Οσοι δεν έχουν τα απαιτούμενα έτη μπορούν να τα συμπληρώσουν με αναγνώριση πλασματικών χρόνων από σπουδές, τέκνα, στρατιωτική θητεία, κενά διαστήματα ασφάλισης κ.λπ. Τονίζεται ότι ο πλασματικός χρόνος λόγω τέκνων δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί από μητέρες του ΙΚΑ για συνταξιοδότηση με διατάξεις ανήλικου τέκνου, ενώ, αντίθετα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για σύνταξη με διατάξεις ανηλίκων στο Δημόσιο και σε Ταμεία ΔΕΚΟ, τραπεζών.
Πάντως η διατήρηση και το νέο έτος των μεταβατικών ηλικιακών ορίων προβλέπεται με τη δυνατότητα εξαγοράς πλασματικών χρόνων ασφάλισης που δίδει το υπουργείο Εργασίας στους παλαιούς πριν από το 1993 ασφαλισμένους, οι οποίοι δεν κατοχυρώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης μέσα στο 2021. Επισημαίνεται ότι από τις αλλαγές του 2022 δεν θίγονται οι παρακάτω δύο κατηγορίες ασφαλισμένων:
- Οσοι είχαν συμπληρώσει ως τις 18-8-2015 το όριο ηλικίας και τον απαιτούμενο για τη συνταξιοδότηση χρόνο ασφάλισης με τις παλαιές διατάξεις. Οι ασφαλισμένοι αυτής της κατηγορίας έχουν θεμελιωμένο δικαίωμα και μπορούν να συνταξιοδοτηθούν οποτεδήποτε.
- Οσοι είχαν ήδη συμπληρώσει τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης ως τις 18-8-2015 ή τον συμπληρώνουν από την 19-8-2015 έως και την 31-12-2021 και μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με το νέο ηλικιακό όριο που καθορίζεται στο έτος εντός του οποίου είτε συμπληρώνεται ο απαιτούμενος κάθε φορά χρόνος ασφάλισης είτε συμπληρώνεται το προϊσχύον κατά περίπτωση συνταξιοδότησης προβλεπόμενο ηλικιακό όριο για τους ασφαλισμένους. Για την κατηγορία αυτή προβλέπεται ότι η σύνταξη καταβάλλεται κατά το έτος που συμπληρώνεται το νέο – μεταβατικό – όριο ηλικίας, ακόμα και εάν αυτό λαμβάνει χώρα μετά την 1-1-2022.
Τι ισχύει για όσους έχουν οφειλές
Οδηγίες για την καταβολή σύνταξης στους οφειλέτες δίνει εγκύκλιος του e-ΕΦΚΑ. Ειδικότερα με τις νέες οδηγίες ουσιαστικά καταργείται η διάταξη που όριζε ότι ο οφειλέτης πρέπει να εξοφλήσει το υπερβάλλον ποσό της οφειλής εντός διμήνου. Σύμφωνα με τις νέες οδηγίες εφόσον το υπερβάλλον ποσό των 20.000 ευρώ ή 6.000 ευρώ στον πρώην ΟΓΑ δεν εξοφληθεί εντός διμήνου από τη γνωστοποίηση της οφειλής, η σύνταξη καταβάλλεται από την πρώτη του επόμενου μήνα της εξόφλησης αυτού. Συνεπώς, εάν ο αιτών δεν εξοφλήσει εντός δύο μηνών από τη γνωστοποίηση της οφειλής το υπερβάλλον ποσό, τότε ως έναρξη καταβολής της σύνταξης ορίζεται η πρώτη ημέρα του επόμενου της εξόφλησης του υπερβάλλοντος ποσού μήνα, όπως αυτό είχε προσδιοριστεί κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης.