Αυξήσεις μισθών και στο Δημόσιο από τις αρχές του 2022 φέρνει η επόμενη μέρα της πανδημίας. Ενώ μέσα στην υγειονομική κρίση και την ύφεση η κυβέρνηση έδωσε προτεραιότητα στην επιβίωση των επιχειρήσεων και τη στήριξη του ιδιωτικού τομέα, ο καλπασμός της οικονομίας υποχρεώνει το οικονομικό επιτελείο να επισπεύσει τα σχέδιά του και για τους εργαζομένους του Δημοσίου.
Και το σχέδιο αυτό μπαίνει σε εξέλιξη τις επόμενες εβδομάδες έως το τέλος του έτους και περιλαμβάνει – συνδυαστικά ή και εναλλακτικά ενδεχομένως:
- Μείωση ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης από το 2022, που αυξάνει οριζόντια τους μισθούς στο Δημόσιο.
- Μπόνους παραγωγικότητας και επίτευξης συγκεκριμένων στόχων, όπως και στον ιδιωτικό τομέα, με αρχή την πιλοτική εφαρμογή σε 6.000 υπαλλήλους των δήμων.
- Αλλαγές στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα και τα επιδόματα εργασίας στο Δημόσιο. Με την ολοκλήρωση του έργου της Επιτροπής Αξιολόγησης Επικίνδυνης και Ανθυγιεινής Εργασίας και την υποβολή τελικής γνωμοδότησης στους συναρμόδιους υπουργούς, θα εκδοθεί η απαιτούμενη υπουργική απόφαση με την οποία θα προσδιοριστούν οι δικαιούχοι, το ύψος, οι όροι και οι προϋποθέσεις καταβολής του επιδόματος.
Αποφάσεις τον Δεκέμβριο
Όλα εξαρτώνται από την τελική εκτίμηση για ανάπτυξη υψηλότερη και από 6% φέτος, αλλά και τη συμφωνία των θεσμών για το κατά πόσο αυτή η ανάπτυξη δεν είναι απλώς συγκυριακή, αλλά πραγματικά διατηρήσιμη και επαναλαμβανόμενη για το 2022 κατά το μεγαλύτερο μέρος της. Ωστόσο, ο πρωθυπουργός και το υπουργείο Οικονομικών δεν χρειάζεται να περιμένουν έως τις 4 Δεκεμβρίου για τα νεότερα στοιχεία για τους ρυθμούς ανάπτυξης στο γ’ τρίμηνο, αφού μέχρι τότε θα έχουν ήδη δημοσιοποιηθεί πολλοί δείκτες για την πραγματική οικονομία.
Μια θετική εξέλιξη για την πορεία του ΑΕΠ, πάντως, φέρνει πολύ πιο κοντά:
1 Αναστολή εισφοράς αλληλεγγύης και στο Δημόσιο: Έως τώρα στην κυβέρνηση αποφεύγουν να μιλήσουν για το αν θα καταργηθεί το 2023 και στον δημόσιο τομέα. Όχι όμως επειδή είναι μακρινό ή θέλουν να εξαιρέσουν και πάλι το Δημόσιο, αλλά διότι ψάχνουν στέρεο έδαφος για να εξαγγείλουν την απαλλαγή άμεσα των μισθών του Δημοσίου από τον Ιανουάριο του 2022 κιόλας – ή και ως μποναμά ενδεχομένως στη μισθοδοσία, στα τέλη Δεκεμβρίου του 2021. Η κυβέρνηση ψάχνει δημοσιονομικό χώρο 300-500 εκατ. ευρώ. Οι ανακοινώσεις σε αυτή την περίπτωση θα συνοδεύουν το τελικό σχέδιο του Προϋπολογισμού και ως μόνο εμπόδιο φαντάζουν οι ενστάσεις των Ευρωπαίων. Το ελληνικό αντεπιχείρημα θα είναι ότι από τη διανομή της ανάπτυξης δεν μπορούν να εξαιρεθούν οι δημόσιοι υπάλληλοι (ή και οι συνταξιούχοι). Μετά από χρόνια θα δουν έτσι μια μισθολογική βελτίωση όσοι λαμβάνουν πάνω από 1.000 ευρώ τον μήνα.
2 Αυξήσεις μισθών βάσει καθηκόντων και αποδοτικότητας: Το μέτρο στηρίζεται στην αξιολόγηση και παρακολούθηση του έργου των δημοσίων υπαλλήλων. Προωθείται προς τα τέλη του έτους, αλλά απαιτεί σημαντική τεχνική προετοιμασία. Οι θεσμοί επί της αρχής το αποδέχονται, διότι οι αυξήσεις θα δοθούν στοχευμένα και προωθούνται η αξιολόγηση και η μεταρρύθμιση στο μισθολόγιο. Δεν κρύβουν άλλωστε ότι προκρίνουν και για τον υπόλοιπο δημόσιο τομέα το μισθολογικό μοντέλο που εφαρμόζεται ήδη στην ΑΑΔΕ – δηλαδή σε εφοριακούς, τελωνειακούς και λοιπά στελέχη της ανεξάρτητης αρχής.
Η ανταμοιβή θα είναι ένα είδος μπόνους προϋπολογισμού. Θα δίνεται δηλαδή από τον εγκεκριμένο προϋπολογισμό του κάθε οργανισμού (και όχι από το υπουργείο Οικονομικών) στα στελέχη του, σύμφωνα με την αξιολόγηση απόδοσης. Το μέτρο θα εφαρμοστεί πιλοτικά σε 6.000 εργαζομένους, με ιδιαίτερη έμφαση στις τεχνικές υπηρεσίες των δήμων, μόλις ολοκληρωθεί το σχετικό θεσμικό πλαίσιο.
Η απόδοση του μπόνους επίδοσης μπαίνει σε τελείως νέα βάση, ώστε να αποφευχθούν φαινόμενα του παρελθόντος. Όταν δηλαδή ένα ειδικό επίδομα για συγκεκριμένες υποχρεώσεις υπαλλήλων ενός υπουργείου κατέληγε -μέσω προσφυγών στα διοικητικά δικαστήρια- σε οριζόντια εισοδηματική ενίσχυση για όλο το Δημόσιο.
Η παρέμβαση που θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης θα συνοδεύεται από συνεχή αξιολόγηση των υπαλλήλων και το μπόνους θα αποδίδεται μετά την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων που θα καθορίζονται σε κάθε δημόσιο οργανισμό. Η ανταμοιβή δεν είναι απαραίτητο να είναι χρηματική (αν πάντως είναι, θα είναι συμβατή με το ενιαίο μισθολόγιο), αλλά μπορεί να έχει τη μορφή προαγωγής ή και μετεκπαίδευσης σε κάποιο αντικείμενο.
Προηγουμένως, το υπουργείο Εσωτερικών θα πρέπει να έχει συστήσει ένα θεσμικό πλαίσιο για την αξιολόγηση της απόδοσης των υπαλλήλων σε όλες τις υπηρεσίες, με συγκεκριμένη διαδικασία ελέγχου και κλιμάκωσης του μπόνους ενός εκάστου υπαλλήλου, ανάλογα με τον στόχο που θα έχει τεθεί στο τμήμα.
Ακόμη, το μοντέλο ΑΑΔΕ πλεονεκτεί διότι οι εργαζόμενοι συνεχίζουν να λαμβάνουν τις αποδοχές του ενιαίου μισθολογίου βάσει αρχαιότητας και εκπαιδευτικού επιπέδου, ενώ διατηρείται κατά περίπτωση η καταβολή της οικογενειακής παροχής, του επιδόματος παραμεθορίου και του επιδόματος ανθυγιεινής εργασίας.
3 Νέος κατάλογος βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων, που δεν συνεπάγεται μόνο μισθολογικές ενέσεις και επιδόματα στις ειδικότητες που θα ενταχθούν, αλλά και ενισχυμένα ασφαλιστικά δικαιώματα. Οι τελικές ανακοινώσεις θα γίνουν με Κοινή Υπουργική Απόφαση μετά την παράδοση του πορίσματος της επιτροπής. Αγκάθι εξακολουθεί να είναι πάντως ο κλάδος των υγειονομικών, καθώς τυχόν ένταξή τους μπορεί να οδηγήσει σε κύμα συνταξιοδότησης και αποψίλωση του ΕΣΥ από έμπειρα στελέχη.