Το διαθέσιμο εισόδημα των ελληνικών νοικοκυριών ενισχύθηκε το εννεάμηνο του 2024, αλλά στο ίδιο διάστημα, ο ρυθμός αποταμίευσης παρέμεινε αρνητικός.
Ειδικότερα, σύμφωνα με το δελτίο «7 Ημέρες οικονομία» της Eurobank, η ιδιωτική κατανάλωση στην Ελλάδα διατήρησε τη δυναμική της, καταγράφοντας ετήσια πραγματική αύξηση 2,0% ή 5,6% σε τρέχουσες τιμές. Ένας από τους κύριους ερμηνευτικούς παράγοντες αυτού του αποτελέσματος ήταν η ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών. Αποδεικνύεται ότι οι αμοιβές εξαρτημένης εργασίας ανά απασχολούμενο είχαν τη μεγαλύτερη συνεισφορά στην αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, αύξηση η οποία ωστόσο διοχετεύτηκε αποκλειστικά στην κατανάλωση με αποτέλεσμα ο ρυθμός αποταμίευσης των νοικοκυριών να παραμείνει σε αρνητικό έδαφος.
Ελλάδα – Ακαθάριστο Διαθέσιμο Εισόδημα, Θεσμικός Τομέας των Νοικοκυριών
Σύμφωνα με τους μη χρηματοοικονομικούς λογαριασμούς θεσμικών τομέων που δημοσιεύει η ΕΛΣΤΑΤ, το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, δηλαδή το εισόδημα που διατίθεται προς κατανάλωση και αποταμίευση, παρουσίασε ετήσια ονομαστική αύξηση 5,6% το 9μηνο του 2024. Σε πραγματικούς όρους, ήτοι σε μονάδες αγοραστικής δύναμης, η αύξηση ήταν ηπιότερη στο 2,5%, καθότι την ίδια περίοδο το γενικό επίπεδο των τιμών κινήθηκε ανοδικά κατά 3%.
Πώς προέκυψε η αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος
Από ποιες συνιστώσες πόρων και χρήσεων που διαμορφώνουν το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών προήλθε η παραπάνω αύξηση; Από το εισόδημα εξαρτημένης εργασίας; Από το εισόδημα των αυτοαπασχολούμενων; Από το εισόδημα περιουσίας; Ή από τις μεταβιβαστικές πληρωμές του κράτους; Σύμφωνα με τη Eurobank, την υψηλότερη συμβολή είχε το εισόδημα εξαρτημένης εργασίας, καταγράφοντας ισχυρή άνοδο 8,9% και προσθέτοντας 4,3 ποσοστιαίες μονάδες στην αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών. Ακολούθησαν το μικτό εισόδημα και το καθαρό εισόδημα περιουσίας με αρκετά μικρότερη συνεισφορά.
Σημειώνεται ότι η αύξηση του εισοδήματος εξαρτημένης εργασίας αντανακλά κυρίως την ενίσχυση των αμοιβών ανά απασχολούμενο κατά 7,7%, καθότι η απασχόληση, πλην αυτοαπασχολούμενων, κινήθηκε ανοδικά κατά 1,0%.
Συνεπώς, βάσει των παραπάνω στοιχείων, η άνοδος των μισθών είχε τη μεγαλύτερη συμβολή στην ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών το 9μηνο του 2024.
Παρά ταύτα, η αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών διοχετεύτηκε στην κατανάλωση και όχι στην αποταμίευση. Αναλυτικά, το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών ενισχύθηκε στα €119,4 δισεκ. το 9μηνο, από 113,1 δισεκ. την αντίστοιχη περίοδο του 2023, και η κατανάλωση αυξήθηκε στα €122,1 δισεκ., από €115,6 δισεκ. Ως εκ τούτου, η αποταμίευση παρέμεινε σε αρνητικό έδαφος, -€2,6 δισεκ. ή -2,2% του διαθέσιμου εισοδήματος , από -€2,5 δισεκ. ή -2,2% του διαθέσιμου εισοδήματος την αντίστοιχη περίοδο του 2023.
Ελλάδα – Ακαθάριστος Ρυθμός Αποταμίευσης, Θεσμικός Τομέας των Νοικοκυριών (Κινητός Μέσος Όρος 3 Τριμήνων)
Εν κατακλείδι, το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών στην Ελλάδα κινήθηκε ανοδικά το 9μηνο του 2024, σημειώνοντας ετήσια αύξηση σε ονομαστικούς όρους κατά 5,6% και σε πραγματικούς όρους κατά 2,5%. Οι αμοιβές εξαρτημένης εργασίας ανά απασχολούμενο είχαν την υψηλότερη συνεισφορά σε αυτό το αποτέλεσμα. Επιπρόσθετα, σε σύγκριση με τα προ πανδημίας επίπεδα, ήτοι του 9μηνου του 2019, το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών ήταν ενισχυμένο κατά 9,5%, με το εισόδημα περιουσίας και το εισόδημα των αυτοαπασχολούμενων να εμφανίζουν τη μεγαλύτερη συμβολή. Ο ρυθμός αποταμίευσης των νοικοκυριών παρέμεινε σε αρνητικό έδαφος και διατηρήθηκε στα ίδια επίπεδα με αυτά του 9μηνου του 2023 (-2,2% του διαθέσιμου εισοδήματος).
Η αρνητική αποταμίευση του θεσμικού τομέα των νοικοκυριών στην Ελλάδα αποτελεί ένα δομικό πρόβλημα της οικονομίας εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Εξαίρεση αποτελεί η περίοδος της πανδημίας, ωστόσο τότε η θετική αποταμιευτική ροή ήταν περισσότερο ακούσια λόγω των lockdowns παρά εκούσια. Η αρνητική αποταμίευση των νοικοκυριών στερεί πόρους για την εγχώρια χρηματοδότηση των επενδύσεων με αποτέλεσμα η οικονομία να προσφεύγει εν μέρει στον εξωτερικό δανεισμό.