Από τότε που κυκλοφόρησε το Bitcoin, το πρώτο κρυπτονόμισμα στον κόσμο, οι υποστηρικτές του ισχυρίζονται ότι θα αλλάξει όχι μόνο τα χρηματοοικονομικά συστήματα αλλά και την έννοια του χρήματος. Η αποδοχή ή αντίθετα η απόρριψη των ισχυρισμών αυτών «σκοντάφτει» σε μια απλή και παραδόξως αναπάντητη (έως τώρα) ερώτηση: Μπορεί το Bitcoin να λειτουργήσει στον πραγματικό κόσμο, για την καθημερινή αγορά και πώληση πραγμάτων και τη μεταφορά χρημάτων;
Η ανακοίνωση του Ελ Σαλβαδόρ ότι υιοθετεί το Bitcoin ως νόμιμο χρήμα για κάποιους είναι η απάντηση. Για κάποιους άλλους, πολύ περισσότερους, η ανακοίνωση απλώς προσθέσε στo μυστηριώδες Bitcoin και τη χώρα του Ελ Σαλβαδόρ. Το Bloomberg εξηγεί σε 10 ερωτήσεις τι σημαίνει η πρώτη παγκοσμίως «κρατική νομιμοποίηση» του κρυπτονομίσματος και γιατί είναι σημαντική.
1. Τι έκανε το Ελ Σαλβαδόρ;
Ο 39χρονος Πρόεδρος του Ελ Σαλβαδόρ, Ναγίμπ Μπουκέλε, ανακοίνωσε ότι η Βουλή ενέκρινε το νομοσχέδιο που προβλέπει την υιοθέτηση του Bitcoin ως νόμιμο χρήμα. Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, οι κάτοικοι του Ελ Σαλβαδόρ θα μπορούν πλέον να πληρώνουν τους φόρους τους σε Bitcoin και οι «οικονομικοί πάροχοι» θα είναι υποχρεωμένοι να αποδέχονται το κρυπτονόμισμα ως μέσο πληρωμής για αγαθά και υπηρεσίες. Η μικρή χώρα της Κεντρικής Αμερικής είναι η πρώτη στον κόσμο που υιοθετεί το κρυπτονόμισμα ως νόμιμο χρήμα ενώ θα συνεχίσει και η κυκλοφορία του αμερικανικού δολαρίου που είναι το επίσημο νόμισμα της.
2. Πώς θα λειτουργεί το Bitcoin ως νόμιμο χρήμα;
Οι ασάφειες είναι πολλές. Θεωρητικά, θα δημιουργηθεί ένα κανάλι πληρωμών σε Bitcoin παράλληλα με το αμερικανικό δολάριο. Οι τιμές πιθανότατα θα αναγράφονται και σε Bitcoin. Το νομοσχέδιο που ψηφίστηκε από τη Βουλή με πλειοψηφία 62 ψήφων από τις συνολικά 84 προβλέπει επιπλέον τη δημιουργία ενός ταμείου για να αντιμετωπιστεί η μεταβλητότητα και η αστάθεια του Bitcoin έναντι του δολαρίου.
3. Ποιο είναι το σκεπτικό;
Τα εμβάσματα από το εξωτερικό αντιπροσωπεύουν περίπου το 20% του ΑΕΠ της χώρας, προερχόμενα από τους μετανάστες του Ελ Σαλβαδόρ που ζουν και εργάζονται στις ΗΠΑ και όπως δήλωσε ο Μπουκέλε μεγάλο μέρος τους «χάνεται» σε τέλη μεταφοράς τα οποία δεν θα υφίσταται με το Bitcoin. Το Ελ Σαλβαδόρ είναι μια «δολαροποιημένη» οικονομία, πράγμα που σημαίνει ότι οι δημοσιονομικές αποφάσεις της κυβέρνησης των ΗΠΑ και της Κεντρικής Τράπεζας (FED) έχουν τεράστιο αντίκτυπο. Η υιοθέτηση του Bitcoin από το Ελ Σαλβαδόρ θα μπορούσε να παρέχει στη χώρα μεγαλύτερη ανεξαρτησία.
4. Πώς αλλιώς θα μπορούσε να βοηθήσει;
Ο Μπουκέλε δήλωσε είπε ότι το Ελ Σαλβαδόρ θα μπορούσε να γίνει ένας κόμβος εξόρυξης Bitcoin, της διαδικασίας επαλήθευσης συναλλαγών με αντάλλαγμα τη δημιουργία νέων νομισμάτων. Ο Μπουκέλε έγραψε σε ένα μήνυμά του στο twitter ότι εάν το 1% της συνολικής αξίας του Bitcoin κατέληγε στο Ελ Σαλβαδόρ, θα αυξάνονταν κατά 25% το ΑΕΠ της χώρας, αν και δεν εξήγησε με σαφήνεια τον μηχανισμό μέσω του οποίου θα μπορούσε να ενισχυθεί το ΑΕΠ.
5. Θα μπορούσε το Ελ Σαλβαδόρ να το κάνει αυτό;
Στην εξόρυξη Bitcoin, η οποία περιλαμβάνει σύνθετους υπολογισμούς και τεράστια ποσά υπολογιστικής ισχύος, ασκείται έντονη κριτική για την ποσότητα της ηλεκτρικής ενέργειας που απαιτεί και την ρύπανση που προκαλεί. Ο Μπουκέλε έγραψε στο Twitter ότι: «Μόλις έδωσα εντολή στον πρόεδρο της @LaGeoSV (της κρατικής εταιρείας γεωθερμίας και ηλεκτρισμού), να εκπονήσει ένα σχέδιο για την παροχή εγκαταστάσεων εξόρυξης #Bitcoin με πολύ φθηνή, 100% καθαρή, 100% ανανεώσιμη και με μηδενικούς ρύπους ενέργεια από τα ηφαίστεια μας». Ανεξάρτητα από το εάν αυτό μπορεί να γίνει ή όχι, πρόκειται για μία κίνηση απολύτως συμβατή με το προφίλ που οικοδομεί ο Μπουκέλε για τον εαυτό του ως το νέο είδος του Λατινοαμερικανού ηγέτη. Έχει γίνει ήδη γνωστός, μεταξύ άλλων, για το γεγονός ότι προτιμά να επικοινωνεί μέσω μηνυμάτων στο Twiter, κάνει σέρφινγκ και φορά ανάποδα τα καπελάκια του μπέιζμπολ. Με την ψήφιση του νομοσχεδίου άλλαξε τη φωτογραφία του στο προφίλ του στο Twitter, υιοθετώντας τα “laser eyes” δημοφιλές χαρακτηριστικό των υποστηρικτών των κρυπτονομισμάτων.
6. Είναι όντως ένα πρωτότυπο πείραμα;
Το Bitcoin χρησιμοποιείται ήδη για ορισμένες συναλλαγές σε διάφορα σημεία της χώρας. Για παράδειγμα, χρησιμοποιείται ήδη ανεπίσημα στην παραλιακή πόλη El Zonte, η οποία διαθέτει δύο μηχανήματα ATM για Bitcoin και όπου περισσότερες από 30 επιχειρήσεις δέχονται ήδη το κρυπτονόμισμα ως μέσο πληρωμών. Ωστόσο η μεταβλητότητά του -η αστάθεια της τιμής του- το καθιστούν κάθε άλλο παρά ελκυστικό για τις περισσότερες επιχειρήσεις. Από τα μέσα Απριλίου, έχει χάσει σχεδόν το μισό της αξίας του. Οι περισσότερες επιχειρήσεις δεν θέλουν να αποδεχθούν σήμερα πληρωμές σε ένα νόμισμα το οποίο αύριο θα αξίζει λιγότερο, ακόμα και με τη σοβαρή πιθανότητα αύριο να αξίζει τελικά περισσότερο. Ακόμα και στα μεγάλα κέντρα τεχνολογίας όπως η Silicon Valley και η Σιγκαπούρη, η χρήση του Bitcoin ως μέσου συναλλαγών εξακολουθεί να είναι μικρή. Από την άλλη πλευρά, στο Ελ Σαλβαδόρ τόσο η κυβέρνηση όσο και η κεντρική τράπεζα της χώρας στηρίζουν ενεργά τη χρήση του, γεγονός το οποίο μπορεί να ενισχύσει την υιοθέτησή του.
7. Υπάρχουν άλλοι κίνδυνοι;
Τα κρυπτονομίσματα βρίσκονται στο στόχαστρο προσπαθειών παραβίασης και μπορούν εύκολα να “χαθούν” εάν ο χρήστης τους χάσει τον κωδικό που τον αναγνωρίζει ως κάτοχο. Επιπλέον η ευρεία υιοθέτηση του Bitcoin θα μπορούσε να μετατρέψει το Ελ Σαλβαδόρ σε φορολογικό παράδεισο – ή καταφύγιο για ξέπλυμα χρήματος. Και εάν η χώρα δελεάσει τις «φάλαινες» του Bitcoin (όπως είναι γνωστοί οι “μεγάλοι” κάτοχοι), ώστε να μεταφέρουν τα νομίσματά τους στο Ελ Σαλβαδόρ, μια ενδεχόμενη επανάληψη των κύκλων ανόδου και πτώσης που τακτικά καταγράφει το Bitcoin θα μπορούσε να έχει καταστροφικές συνέπειες για την οικονομία των 27 δισ. δολαρίων της χώρας.
8. Τι σημαίνει όλο αυτό για την κοινότητα Bitcoin;
Τα τελευταία χρόνια, το Bitcoin έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον των mainstream χρηματοοικονομικών εταιρειών που «βλέπουν» στα κρυπτονομίσματα ένα δυνητικά προσοδοφόρο νέο πεδίο. Αλλά ένα βασικό ερώτημα παραμένει άλυτο: Είναι το Bitcoin ένα εργαλείο για τη διεξαγωγή χρηματοοικονομικών συναλλαγών, όπως το δολάριο και τα άλλα παραδοσιακά νομίσματα; Ή είναι κάτι που αξίζει η αγορά του ως μέσο αποθήκευσης και διατήρησης της αξίας και το οποίο, όπως ο χρυσός, συνδέεται λιγότερο άμεσα με τους οικονομικούς κύκλους σε σύγκριση με τα περισσότερα assets; Η μικρή χώρα των έξι εκατομμυρίων κατοίκων στην Κεντρική Αμερική θα παρακολουθείται πλέον στενά προκειμένου να απαντηθεί το ερώτημα αυτό.
9. Το έχουν υιοθετήσει άλλες χώρες;
Καμία άλλη χώρα δεν έχει υιοθετήσει κρυπτονόμισμα ως νόμιμο χρήμα. Πολλές κεντρικές τράπεζες αναπτύσσουν τα δικά τους ψηφιακά νομίσματα, αλλά αυτά διαφέρουν πολύ από τα κρυπτονομίσματα όπως το Bitcoin και τη «φιλοσοφία» τους για ανεξαρτησία από τις κυβερνήσεις.
10. Τι είναι αυτό που ώθησε το Ελ Σαλβαδόρ;
Η οικονομία του Ελ Σαλβαδόρ πέρυσι κατέγραψε τη μεγαλύτερη πτώση της σε διάστημα τεσσάρων δεκαετιών, ενώ το δημοσιονομικό έλλειμμα διευρύνθηκε σε περισσότερο από 10% του ΑΕΠ, μετά και το πλήγμα που επέφερε το lockdown για τον περιορισμό της πανδημίας Covid-19. Η κυβέρνηση της χώρας αναζητά νέες πηγές χρηματοδότησης. Το υπουργείο Οικονομικών βρίσκεται σε συνομιλίες με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για την παροχή δανείου ύψους 1,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων και ήδη το Ταμείο αντέδρασε στην είδηση της υιοθέτησης του Bitcoin αναφέροντας ότι εγείρει σειρά οικονομικών και νομικών ζητημάτων. Η χώρα χαρακτηρίζεται επικίνδυνη. Ο Μπουκέλε επαινεί την πολιτική της κυβέρνησής του για τη μείωση των δολοφονιών, αλλά το ποσοστό τους παραμένει υψηλό και τετραπλάσιο από εκείνο των ΗΠΑ. Οι σχέσεις μεταξύ του Μπουκέλε και της κυβέρνησης των ΗΠΑ έχουν ενταθεί με την αμερικανική πλευρά να τον κατηγορεί για παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την απόλυση του γενικού εισαγγελέα για την καταπολέμιση της διαφθοράς και τη διάλυση του συνταγματικού δικαστηρίου.