Ο Στέφαν Τόμας, ένας προγραμματιστής από τη Γερμανία που ζει στο Σαν Φρανσίσκο, έχει ακόμη δύο ευκαιρίες να θυμηθεί τον κωδικό του για να μην χάσει περίπου 220 εκατομμύρια δολάρια.
Ο κωδικός αυτός ξεκλειδώνει έναν μικρό σκληρό δίσκο, γνωστό με το όνομα Iron Key, όπου βρίσκονται οι προσωπικοί κωδικοί για το ψηφιακό πορτοφόλι του, που περιέχει 7.002 Bitcoin. Αν και η αξία του κρυπτονομίσματος σημείωσε κατακόρυφη πτώση της Δευτέρα, εξακολουθεί να αξίζει πάνω από 50% περισσότερα σε σχέση με έναν μήνα πριν, όταν ξεπέρασε το προηγούμενο ρεκόρ κοστολόγησης του κάθε Bitcoin στα $20.000.
Το πρόβλημα είναι ότι ο Τόμας έχασε πολλά χρόνια νωρίτερα το χαρτί όπου είχε σημειώσει τον κωδικό του για το Iron Key που δίνει στους χρήστες 10 προσπάθειες πριν κατασχέσει και κρυπτογραφήσει το περιεχόμενό του για πάντα. Έχει ήδη δοκιμάσει οκτώ από τους κωδικούς που χρησιμοποιεί συχνότερα –χωρίς κανένα αποτέλεσμα.
«Απλώς ξάπλωνα στο κρεβάτι και σκεφτόμουν», θυμάται ο Τόμας. «Μετά πήγαινα στον υπολογιστή μου με μια καινούργια στρατηγική, που επίσης δεν λειτουργούσε, και απελπιζόμουν ξανά».
Το Bitcoin, που διαγράφει μια απίστευτη και εξαιρετικά κυμαινόμενη πορεία εδώ και οκτώ μήνες, έχει κάνει πλούσιους πολλούς ιδιοκτήτες του σε ελάχιστο χρόνο, ακόμη και στο διάστημα που ο κοροναϊός τσακίζει την παγκόσμια οικονομία.
Όμως η ασυνήθιστη φύση του κρυπτονομίσματος συνεπάγεται ότι δεν είναι λίγοι και εκείνοι που έχουν κλειδωθεί έξω από τις περιουσίες τους, ως αποτέλεσμα χαμένων ή ξεχασμένων κωδικών. Έτσι, έχουν μείνει να παρακολουθούν απελπισμένοι την τιμή του να ανεβαίνει και να καταποντίζονται ξανά, ανίκανοι να ρευστοποιήσουν τον ψηφιακό τους πλούτο.
Από τα συνολικά 18,5 εκατ. Bitcoin που υπάρχουν στον κόσμο, περίπου το 20%, αξίας περίπου 140 εκατ. δολαρίων, αυτή τη στιγμή φαίνεται να βρίσκεται σε χαμένα ή ξεχασμένα «πορτοφόλια», σύμφωνα με την εταιρεία δεδομένων κρυπτονομισμάτων, Chainanalysis.
Η Wallet Recovery Services, μια εταιρεία που βοηθά στην ανεύρεση χαμένων ψηφιακών κωδικών, αναφέρει στους Times της Νέας Υόρκης ότι λαμβάνει 70 αιτήματα την ημέρα από ανθρώπους που επιθυμούν να ανακτήσουν τα πλούτη τους, αριθμός που είναι τριπλάσιος σε σχέση με τον αντίστοιχο του περασμένου μήνα.
Οι ιδιοκτήτες Bitcoin που έχουν «χάσει» τα πορτοφόλια τους, κάνουν λόγο για άγρυπνες νύχτες σύγχυσης, τις οποίες έχουν περάσει προσπαθώντας να ανακ5τήσουν την πρόσβαση στις περιουσίες τους. Πολλοί εξ αυτών έχουν στην κατοχή τους νομίσματα από τις πρώτες ημέρες του Bitcoin μια δεκαετία νωρίτερα, όταν ακόμη κανείς δεν πίστευε ότι η επένδυση σε αυτό θα μπορούσε να αποβεί κερδοφόρα.
«Τα τελευταία χρόνια θα έλεγα ότι έχω περάσει εκατοντάδες ώρες προσπαθώντας να ξαναμπώ σε αυτά τα πορτοφόλια», λέει στους Times ο Μπραντ Γιασάρ, επιχειρηματίας από το Λος Άντζελες, που έχει στην κατοχή του αρκετούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές που περιέχουν χιλιάδες Bitcoin που δημιούργησε –ή εξόρυξε- τον πρώτο καιρό της εμφάνισης της τεχνολογίας τους. Αν και εκείνα τα Bitcoin πλέον αξίζουν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια, ο ίδιος έχει χάσει τους κωδικούς του πολλά χρόνια νωρίτερα και έχει τοποθετήσει τους σκληρούς δίσκους που τα περιέχουν σε αεροστεγείς τσάντες, τις οποίες στη συνέχεια έχει κρύψει.
«Δεν θέλω να μου θυμίζουν καθημερινά ότι αυτά που έχω αυτή τη στιγμή δεν είναι παρά ένα ψήγμα εκείνων που θα μπορούσα να έχω και τα οποία έχω χάσει», εξηγεί.
Το δίλημμα αποτελεί ισχυρή υπενθύμιση των ασυνήθιστων τεχνολογικών θεμελίων του Bitcoin, που το διαχωρίζουν από τα κανονικά χρήματα και του αποδίδουν ορισμένες από τις ιδιότητες που του έχουν χαρίσει επαίνους, αλλά ταυτόχρονα το καθιστούν και τόσο επίφοβο. Στην περίπτωση των παραδοσιακών τραπεζικών λογαριασμών και online πορτοφολιών, τράπεζες και άλλες εταιρείες, όπως το PayPal, δίνουν τη δυνατότητα σε όσους χάνουν τους κωδικούς τους, να τους αντικαταστήσουν με νέους.
Όμως πίσω από το Bitcoin δεν υπάρχει καμία εταιρεία που να παρέχει ή να αποκαθιστά κωδικούς. Ο δημιουργός του εικονικού νομίσματος, μια σκιώδης φιγούρα που χρησιμοποιεί το όνομα Σατόσι Νακαμότο, έχει δηλώσει ότι η κεντρική ιδέα του κρυπτονομίσματος ήταν ότι ο καθένας, όπου και αν βρισκόταν, θα μπορούσε να ανοίξει έναν ψηφιακό τραπεζικό λογαριασμό για να φυλάσσει τα χρήματά του, με τέτοιο τρόπο ώστε καμιά κυβέρνηση να μην μπορεί να τον εμποδίσει ή να τον ελέγξει.
Αυτό καθίσταται εφικτό από τη δομή του Bitcoin, το οποίο ελέγχεται απ΄πο ένα δίκτυο υπολογιστών που συμφωνούν να λειτουργήσουν με ένα software που περιέχει όλους τους κανόνες του. Το software περιλαμβάνει έναν περίπλοκο αλγόριθμο που καθιστά εφικτή τη δημιουργία διεύθυνσης και ένα σχετιζόμενο ιδιωτικό κλειδί, γνωστό μόνο στο πρόσωπο που δημιούργησε το πορτοφόλι.
Το Software δίνει επίσης τη δυνατότητα στο δίκτυο του Bitcoin να επιβεβαιώνει την εγκυρότητα του κωδικού για να επιτρέψει τις συναλλαγές, χωρίς να βλέπει ή να γνωρίζει τον ίδιο τον κωδικό. Εν συντομία, το σύστημα επιτρέπει στον οποιονδήποτε να δημιουργήσει ένα τέτοιο πορτοφόλι χωρίς να είναι υποχρεωμένος να εγγραφεί σε κάποιον οικονομικό οργανισμό ή να περάσει από οποιονδήποτε έλεγχο της ταυτότητάς του.
Αυτή η λειτουργία έχει καταστήσει το Bitcoin ιδιαίτερα δημοφιλές στους εγκληματίες, που είναι σε θέση να αξιοποιήσουν τα κέρδη τους χωρίς να αποκαλύψουν την ταυτότητά τους. Επιπλέον, έχει προσελκύσει ανθρώπους που ζουν σε χώρες όπως η Κίνα, όπου οι αυταρχικές κυβερνήσεις είναι διαβόητες για τις κατασχέσεις ή το κλείσιμο παραδοσιακών τραπεζικών λογαριασμών.
Όμως η δομή αυτού του συστήματος δεν έλαβε υπόψη της το πόσο εύκολα οι άνθρωποι ξεχνούν τους κωδικούς τους –αλλά και το πόσο ανίκανοι αποδεικνύονται συχνά στην προστασία αυτών των κωδικών.
«Ακόμη και έμπειροι επενδυτές αποδεικνύονται εντελώς ανίκανοι να διαχειριστούν τους προσωπικούς κωδικούς τους», τονίζει μιλώντας στους Times ο Ντιόγκο Μόνικα, συνιδρυτής της start-up Anchorage, που βοηθά τις επιχειρήσεις να διαχειριστούν την ασφάλεια των κρυπτονομισμάτων τους. Ο Μόνικα ίδρυσε την εταιρεία το 2017, αφού πρώτα βοήθησε ένα αμοιβαίο κεφάλαιο να ανακτήσει την πρόσβαση σε ένα πορτοφόλι με Bitcoin.
Ο Τόμας αναφέρει ότι ένας από τους λόγους που επέλεξε τα Bitcoin ήταν το γεγονός ότι δεν ελέγχονταν από κάποιο κράτος ή εταιρεία. Το 2011, όταν ζούσε στην Ελβετία, ένας από τους πρώτους οπαδούς του κρυπτονομίσματος του χάρισε 7.002 Bitcoin ως ανταμοιβή για τη δημιουργία ενός βίντεο animation που εξηγούσε πώς λειτουργεί η νέα αυτή τεχνολογία, με τίτλο «What is Bitcoin?».
Την ίδια χρονιά έχασε τα ψηφιακά κλειδιά για το πορτοφόλι με τα Bitcoin του. Έκτοτε, η αξία του νομίσματος έχει εκτοξευθεί και καταποντιστεί ξανά και ξανά και, καθώς αδυνατούσε να πάρει πίσω τα χρήματά του, τα συναισθήματα του Τόμας απέναντι στη δυνατότητα να είναι τράπεζα του εαυτού του έχουν αλλάξκει.
«Η ίδια η ιδέα του να είσαι εσύ η τράπεζά σου, ας το θέσω έτσι: Φτιάχνεις μόνος σου τα παπούτσια σου;», λέει. «Ο λόγος που υπάρχουν τράπεζες είναι ακριβώς το ότι δεν θέλουμε να ασχολούμαστε με όλα αυτά τα πράγματα που κάνουν οι τράπεζες».
Δεν είναι ο μόνος λάτρης του Bitcoin που συνειδητοποίησε ότι το να είναι η τράπεζα του εαυτού του συνοδεύεται από σημαντικές δυσκολίες. Αρκετοί έχουν αναθέσει τη δουλειά της διαχείρισης των κρυπτονομισμάτων τους σε start-ups που κρατούν τους κωδικούς τους ασφαλείς.
Όμως κάποιες από αυτές τις υπηρεσίες έχουν αντιμετωπίσει εξίσου μεγάλα προβλήματα σε αυτή τους την προσπάθεια, ενώ δεν είναι λίγες οι εταιρείες που έχουν χάσει ή ίδιες τους δικούς τους κωδικούς ή που τους έχουν δει να γίνονται αντικείμενο κλοπής.
Ο 34χρονος Γκάμπριελ Άμπεντ, επιχειρηματίας από το Μπαρμπέιντος, έχασε περίπου 800 Bitcoin –που αυτή τη στιγμή αντιστοιχούν σε 25 εκατ. δολάρια- όταν ένας συνάδελφός του έκανε… φορμάτ σε ένα laptop που περιείχε τους προσωπικούς κωδικούς για το πορτοφόλι του, το 2011.
Ο Άμπεντ εξηγεί ότι αυτό δεν τον έκανε λιγότερο ενθουσιώδη. Πριν το Bitcoin, όπως λέει, ο ίδιος και οι υπόλοιποι κάτοικοι της νησιωτικής του χώρας δεν είχαν πρόσβαση σε χαμηλού κόστους ψηφιακά οικονομικά προϊόντα, όπως οι πιστωτικές κάρτες και οι τραπεζικοί λογαριασμοί. Στο Μπαρμπέιντος ήταν σχεδόν αδύνατον να ανοίξεις λογαριασμό ακόμη και στο PayPal, σημειώνει. Η ανοιχτή φύση του Bitcoin του έδωσε πλήρη πρόσβαση στον ψηφιακό οικονομικό κόσμο για πρώτη φορά.
«Οι κίνδυνοι του να είμαι η τράπεζά μου συνοδεύεται από την επιβράβευση της ελεύθερης πρόσβασης στα λεφτά μου και της ιδιότητάς μου ως πολίτη του κόσμου. Αξίζει τον κόπο», εξηγεί.
Για τον Άμπεντ και τον Τόμας, το κόστος της απώλειας των προσωπικών κωδικών αντισταθμίζεται από τα απίστευτα κέρδη που τους απέφεραν τα Bitcoin που παραμένουν στη διάθεσή τους. Τα 800 Bitcoin που έχασε ο Άμπεντ δεν είναι παρά ένα μικρό μέρος των κρυπτονομισμάτων που έχει εμπορευτεί έκτοτε, και που πρόσφατα του επέτρεψαν να αγοράσει οικόπεδο στο Μπαρμπέιντος, στην ακτή του ωκεανού, έναντι 25 εκατ. δολαρίων.
Και ο Τόμας κατάφερε επίσης να αποκτήσει περισσότερα χρήματα από όσα μπορεί να ξοδέψει χάρη στα ψηφιακά του νομίσματα. Φιλοδοξεί ότι στο μέλλον θα υπάρξουν νέες μέθοδοι αποκρυπτογράφησης περίπλοκων κωδικών, που θα του επιτρέψουν να πάρει στα χέρια του και τα χαμένα του Bitcoin. Μέχρι τότε, τα έχει κρύψει σε ασφαλή μυστική τοποθεσία και προσπαθεί να μην τα σκέφτεται, όπως λέει.
«Έφτασα σε ένα σημείο που είπα στον εαυτό μου: Άστα στο παρελθόν για χάρη της ψυχικής σου υγείας», τονίζει στους Times.