Οι τιμές των τροφίμων, της ενέργειας και άλλων βασικών αγαθών συνεχίζουν το ανοδικό τους σπιράλ λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και των προβλημάτων της εφοδιαστικής αλυσίδας που δημιουργήθηκαν -και συνεχίζονται- λόγω της πανδημίας. Οι κεντρικές τράπεζες μπορεί, μεν, να έχουν τον πρώτο λόγο στην καταπολέμηση του πληθωρισμού, αλλά οι κυβερνήσεις είναι αυτές που πρέπει να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που αυτός προκαλεί.
Αν και το πρόβλημα είναι παγκόσμιο, πολλοί ηγέτες γνωρίζουν πως οι επιπτώσεις του θα είναι τοπικές. Ήδη λαμβάνουν χώρα πορείες διαμαρτυρίας σε χώρες όπως η Γαλλία, ενώ στη Βρετανία, ο πρόεδρος της ΒοΕ προειδοποίησε για μία «αποκαλυπτική αύξηση των τιμών» τη στιγμή που το αυξημένο κόστος διαβίωσης απειλεί την πρωθυπουργία του Μπόρις Τζόνσον.
Στις ΗΠΑ ο Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν προσπαθεί να κάνει ό,τι μπορεί για να μειώσει τις τιμές ενέργειας πριν τις μεσοπρόθεσμες εκλογές του Νοεμβρίου.
Ιδού η ανάλυση του Bloomberg για μερικές από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου και τις προσπάθειές τους για την καταπολέμηση του πληθωρισμού:
ΗΠΑ
Πληθωρισμός Απριλίου: 8,3%
Η προσπάθεια καταπολέμησης του πληθωρισμού από την κυβέρνηση Μπάιντεν έχει επικεντρωθεί στη βελτίωση των τιμών των τροφίμων, της βενζίνης και των αυτοκινήτων. Για τη μείωση της τιμής της βενζίνης, η αμερικανική κυβέρνηση ανακοίνωσε την απελευθέρωση 1 εκατομμυρίου βαρελιών πετρελαίου από τα στρατηγικά αποθέματα της χώρας καθημερινά για το επόμενο εξάμηνο. Παράλληλα, ήρε την απαγόρευση για την πώληση της βενζίνης με υψηλή περιεκτικότητα σε αιθανόλη για τους καλοκαιρινούς μήνες. Ο Λευκός Οίκος τόνισε, επίσης, πως θα ξοδέψει $1 δισ. για τη χρηματοδότηση των ανεξάρτητων επεξεργαστών πουλερικών και κρέατος, ενώ έθεσε σε λειτουργία κανονισμούς έκτακτης ανάγκης για τη βελτίωση των μεταφορών σιτηρών, σόγιας και λιπασμάτων μέσω σιδηροδρόμων.
Παράλληλα, η κυβέρνηση Μπάιντεν έθεσε πρόστιμα σε όσα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων καθυστερούν στα λιμάνια της χώρας, προς βελτίωση της ταχύτητας εισαγωγών.
O Μπάιντεν αποφάσισε και το «πάγωμα» της αποπληρωμής φοιτητικών δανείων, ενώ έλαβε μέτρα για τη μείωση του κόστους ασφάλειας υγείας κοινωνικών στρωμάτων με μέσα και χαμηλά εισοδήματα.
Ρωσία
Πληθωρισμός Μαρτίου: 16,7%
Η Ρωσία αντιμετώπιζε καλπάζοντα πληθωρισμό ακόμα και πριν τον πόλεμο στην Ουκρανία. Οι κυρώσεις της Δύσης έστειλαν τις τιμές σε νέα ύψη. Η κεντρική τράπεζα της χώρας αρχικά διπλασίασε το επιτόκιό της για τη σταθεροποίηση του ρουβλίου, αλλά το τελευταίο διάστημα έχει αρχίσει να το περιορίζει δεδομένης της μερικής διόρθωσης που έχει επιδείξει τόσο ο πληθωρισμός όσο και η ισοτιμία του νομίσματος.
Η κυβέρνηση ασκεί πιέσεις σε παραγωγούς και εμπόρους λιανικής για περιορισμό των τιμών των βασικών αγαθών, συμπεριλαμβανόμενων των τροφίμων και ορισμένων μεταλλευμάτων. Παρά τις κινήσεις αυτές, η κεντρική τράπεζα προβλέπει πληθωρισμό της τάξης του 23% μέχρι το τέλος του έτους, σε υψηλό 20ετίας.
Η τράπεζα προειδοποίησε πως οι επιπτώσεις των κυρώσεων θα αυξήσουν τις τιμές των προϊόντων περαιτέρω.
Ηνωμένο Βασίλειο
Πληθωρισμός Απριλίου: 9,1%
Ο πληθωρισμός βρίσκεται ακόμα σε υψηλό 40ετίας, ενώ αναμένεται να αγγίξει το 10% μέχρι το τέλος του έτους. Η ΒοΕ έχει αντιδράσει μέσω επιθετικής αύξησης των επιτοκίων τη στιγμή που καλείται να αντιμετωπίσει την επιπλέον πληθωριστική πίεση που προκάλεσε το Brexit, το οποίο αύξησε τις τιμές των εισαγόμενων ευρωπαϊκών προϊόντων και έπληξε την αγορά εργασίας.
Ο Βρετανός ΥΠΟΙΚ Ρίσι Σουνάκ έχει προσπαθήσει πολλάκις να μειώσει το κόστος διαβίωσης των πολιτών με μέτρα όπως μείωση της φορολογίας των καυσίμων και αύξηση του αφορολόγητου ορίου. Παρά τα μέτρα που έχει λάβει για τη στήριξη των νοικοκυριών μέσω επιδομάτων, δεν πρόκειται να συνεχίσει τη στρατηγική αυτή λόγω φόβων για αύξηση του πληθωρισμού.
Οι εκκλήσεις από τα μέσα ενημέρωσης και την αντιπολίτευση, όμως, ασκούν πίεση στην κυβέρνηση Τζόνσον η οποία αναμένεται σύντομα να ανακοινώσει νέα μέτρα υποστήριξης της οικονομίας.
Γερμανία
Πληθωρισμός Απριλίου: 7,8%
Φοβούμενος πως ο πληθωρισμός θα μετατραπεί σε… στασιμοπληθωρισμό, ο Γερμανός Καγκελάριος Ολαφ Σόλτς και η κυβέρνησή του έχoυν θέσει σε εφαρμογή δύο πακέτα στήριξης της οικονομίας ύψους 30 δισ. ευρώ, για την αντιστάθμιση της ενεργειακής κρίσης.
Τα μέτρα αυτά συμπεριλαμβάνουν την άρση πρόσθετων χρεώσεων στους λογαριασμούς ρεύματος για την προώθηση της χρήσης καθαρής ενέργειας, τη μείωση των εισιτηρίων των μέσων μαζικής μεταφοράς για τρεις μήνες και ένα επίδομα 100 ευρώ για κάθε παιδί και 300 ευρώ για κάθε φορολογούμενο.
Ιταλία
Πληθωρισμός Απριλίου: 6,3%
Η Ιταλία έχει δεσμεύσει 6 δισεκατομμύρια ευρώ για την προστασία των φτωχότερων κοινωνικών στρωμάτων από τον πληθωρισμό, μέσω επιδόματος 200 ευρώ. Το νέο μέτρο αποφασίστηκε από την κυβέρνηση Ντράγκι στις 2 Μαΐου ως μέρος συνολικού πακέτου 14 δισ. ευρώ για τη στήριξη της οικονομίας έναντι του καλπάζοντος πληθωρισμού.
Ο ιταλικός πληθωρισμός οφείλεται κυρίως στην ενεργειακή κρίση. «Πρόκειται για μία παροδική κρίση που πρέπει να αντιμετωπίσουμε με έκτακτα μέτρα», τόνισε ο Ντράγκι, προειδοποιώντας πως «χωρίς αυτά, κινδυνεύουμε να μετατρέψουμε την κρίση σε μόνιμη».
Γαλλία
Πληθωρισμός Απριλίου: 5,4%
Ο πληθωρισμός στη χώρα κατέγραψε απροσδόκητη αύξηση σε υψηλό 20ετίας τον Απρίλιο. Αν και παραμένει χαμηλός σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρωζώνης, οι πιέσεις στις τιμές έχουν πλήξει σημαντικά την καταναλωτική αυτοπεποίθηση παρά τα μέτρα της κυβέρνησης. Ο πληθωρισμός και η μείωση της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών αποτέλεσαν το λόγο πρόσφατων διαδηλώσεων την Πρωτομαγιά κατά του Προέδρου Μακρόν.
Η γαλλική κυβέρνηση έχει δεσμεύσει 25 δισ. ευρώ για την καταπολέμηση του πληθωρισμού, μέσω επιδοτήσεων σε ενεργοβόρες επιχειρήσεις, ενίσχυσης της ικανότητας δανεισμού των εταιρειών και λοιπών εργασιακών επιδομάτων.
Παράλληλα, αποσκοπεί στη μείωση των τιμών της ενέργειας και στην παροχή επιδόματος καυσίμων στους Γάλλους αλιευτές.
Σύμφωνα με την στατιστική υπηρεσία Insee, τα μέτρα αυτά έχουν περιορίσει τον πληθωρισμό κατά 1,5%.
Τουρκία
Πληθωρισμός Απριλίου: 70%
Η κυβέρνηση της Τουρκίας έχει υιοθετήσει μία τριμερή προσέγγιση στη μείωση των τιμών. Η πρώτη είναι η άσκηση πίεσης προς τους εμπόρους λιανικής για τη μείωση της κερδοσκοπίας μέσω επιθεωρήσεων από τους «κομάντο» του τουρκικού Υπουργείου Εμπορίου.
Η δεύτερη είναι οι επιδοτήσεις για την ενέργεια τόσο προς τους πολίτες όσο και προς τις εταιρείες, αλλά και η προσφορά δανείων σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις με τόκο 9%.
Η τρίτη αποτελεί την καθημερινή προώθηση του αφηγήματος απόπειρας πραξικοπήματος κατά του Προέδρου Ερντογάν από όσους προσπαθούν να αυξήσουν τις τιμές τους, μέσω των μέσων μαζικής ενημέρωσης.
Βραζιλία
Πληθωρισμός στα μέσα Μαΐου: 12,2%
Οι αυξημένες τιμές πετρελαίου συνεχίζουν και πλήττουν τη μεγαλύτερη οικονομία της Λατινικής Αμερικής. Η κρατική πετρελαϊκή Petrobras αύξησε τις τιμές της για δεύτερη φορά από το Μάρτιο, προκαλώντας την αντίδραση από τον Πρόεδρο Μπολσονάρου ο οποίος βρίσκεται στη δεύτερη θέση των γκάλοπ των επερχόμενων εκλογών Οκτωβρίου. Σημειωτέον πως ο Μπολσονάρου αποφάσισε να αντικαταστήσει τον CEO της Petrobras στα τέλη Μαρτίου, προκαλώντας κατηγορίες για κυβερνητική παρεμβατικότητα και εκκλήσεις για ιδιωτικοποίηση της εταιρείας. Στις 24 Μαΐου, ο Μπολσονάρου «καρατόμησε» τον νέο CEO της κρατικής επιχείρησης.
Ο πληθωρισμός συνεχίζει να βρίσκεται σε δυσθεώρητο σημείο και οι μισθοί δεν ακολουθούν παράλληλη ανοδική τροχιά.
Αρχικά η κυβέρνηση αντέδρασε σπασμωδικά, μειώνοντας τους φόρους στα καύσιμα ντίζελ και αιθανόλης. Πλέον, η κυβέρνηση προσπαθεί να προωθήσει νέα μείωση στο φόρο καυσίμων βενζίνης, ενώ προετοιμάζει πακέτο ύψους $32,4 δισ. για την ενίσχυση της μεσαίας τάξης. Ο ΥΠΟΙΚ της χώρας δυσκολεύεται, όμως, να βρει τρόπους για τη χρηματοδότηση των επιδομάτων αυτών, δεδομένων των συνταγματικών πλαφόν όσον αφορά τις κυβερνητικές δαπάνες κατά τη διάρκεια προεκλογικής περιόδου. Η κεντρική τράπεζα της χώρας, από την πλευρά της, προειδοποιεί πως τέτοια μέτρα ενδέχεται να επιδεινώσουν την οικονομική κατάσταση στη χώρα και να αυξήσουν τον πληθωρισμό.