Το ξέσπασμα του κορωνοϊού ξεκίνησε ως επιδημία πριν μετατραπεί σε πανδημία. Το ίδιο φαίνεται πως κάνει και ο πληθωρισμός.
Οι Αμερικανοί πολίτες αντιμετωπίζουν υψηλά επίπεδα τιμών τόσο στα πρατήρια, όσο και στα σούπερ μάρκετ αλλά και στην αγορά ακινήτων. Σύμφωνα με το Βusiness Insider, οι Ρεπουμπλικανοί πολιτικοί στην Ουάσινγκτον έχουν πολλάκις καταφερθεί κατά της Fed, κατηγορώντας την πως έφτασε τον πληθωρισμό στο απροχώρητο και δεν αντέδρασε αρκετά γρήγορα.
Η δυσμενής κατάσταση αυτή, όμως, δε λαμβάνει χώρα μόνο στις ΗΠΑ. Ο πληθωρισμός βρίσκεται σε ιστορικά υψηλά ανά τον κόσμο και οι οικονομίες του πλανήτη παλεύουν να τα βγάλουν πέρα με την πίεση των υψηλών τιμών.
Ο πληθωρισμός αυτός οφείλεται, σε μεγάλο βαθμό, στα παγκόσμια τεκταινόμενα. Ο πόλεμος στην Ουκρανία, για παράδειγμα, οδήγησε την παγκόσμια αγορά ενέργειας σε κρίση και αύξησε τις τιμές αγαθών και εμπορευμάτων όπως φυσικό αέριο, πετρέλαιο, σιτηρά και λιπάσματα. Οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας, επίσης, επιδείνωσαν την ήδη ασταθή κατάσταση στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα και αύξησαν περαιτέρω τις τιμές.
Τα σοκ αυτά έχουν επηρεάσει δεκάδες τομείς. Οι τιμές των μεταφορών έχουν εκτιναχθεί σε νέα υψηλά. Οι αυξημένες τιμές των σιτηρών έχουν αυξήσει παράλληλα τις τιμές των τροφίμων στα σούπερ μάρκετ, ενώ οι παρόμοια υψηλές τιμές λιπασμάτων θα συνεχίσουν να κρατούν τις τιμές αυτές σε υψηλά επίπεδα μακροπρόθεσμα. Η αύξηση των τιμών πετρελαίου και φυσικού αερίου έχει παράλληλα δημιουργήσει «ντόμινο» πληθωρισμού στις βιομηχανίες και τη μετακίνηση, επιδεινώνοντας το πρόβλημα που καλούνται να αντιμετωπίσουν τα νοικοκυριά.
Άδεια ράφια και υψηλές τιμές
Τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα συνεχίζονται μετά από τις καθυστερήσεις του 2021 λόγω της πανδημίας και των πρόσφατων lockdowns στην Κίνα. Στις ΗΠΑ, πολλά προϊόντα έχουν εξαφανιστεί πια από τα ράφια, ενώ δεν υπάρχουν καν αρκετοί επαγγελματίες οδηγοί για τη μεταφορά των προϊόντων που μετά από τεράστιες καθυστερήσεις ξεφορτώνονται στα λιμάνια. Παράλληλα, υπάρχει μειωμένη προσφορά σε κοντέινερ, η οποία προκαλεί προβλήματα στην παγκόσμια ναυτιλία.
Ορισμένοι παράγοντες του πληθωρισμού, τουλάχιστον στις ΗΠΑ, οφείλονται στην ενοποίηση -συγχωνεύσεις και τις εξαγορές- του επιχειρηματικού τομέα των τελευταίων δεκαετιών η οποία οδήγησε στη δημιουργία λιγοστών και τεράστιων κολοσσών οι οποίοι πολύ εύκολα μεταθέτουν τα αυξημένα λειτουργικά κόστη στους καταναλωτές. Σύμφωνα με το Roosevelt Institute, το 2021 οι εταιρείες αυτές προχώρησαν με αυξήσεις-ρεκόρ των προϊόντων τους σε σημείο αισχροκέρδειας, που με τη σειρά τους οδήγησαν σε ρεκόρ εσόδων.
Οι κινήσεις των κεντρικών τραπεζών
Παρά τις επικρίσεις που δέχεται η Fed, οι λοιπές κεντρικές τράπεζες ανά τον κόσμο έχουν πράξει παρόμοια. Η ΕΚΤ αναμένεται να αυξήσει τα επιτόκιά της για πρώτη φορά από το 2011 στα τέλη Ιουλίου, ενώ η ΒοΕ έχει ήδη προχωρήσει σε 5 συνεχόμενες αυξήσεις των επιτοκίων της.
Η κεντρική τράπεζα του Καναδά προχώρησε σε δεύτερη αύξηση των επιτοκίων της κατά 0,5% τον Ιούνιο, ενώ τόνισε πως ενδέχεται να «προχωρήσει πιο επιθετικά», εάν ο πληθωρισμός αποδειχθεί μονιμότερος του προσωρινού.
Όλα τα παραπάνω στοιχεία υποδεικνύουν πως η μάχη για τον πληθωρισμό είναι παγκόσμια ενώ η «αποκαθήλωσή» του θα είναι πολύ δύσκολη.