Μία μεγάλη γεωπολιτική αναδιάταξη συντελείται στο παγκόσμιο σύστημα, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, σύμφωνα με την Citigroup, η οποία σε ειδικό της σημείωμα με τις «πρώτες σκέψεις» για το συμβάν, θεωρεί πως η σημερινή κατάσταση δείχνει να έχει ανάλογα χαρακτηριστικά με την 11η Σεπτεμβρίου, καθώς ένα μεμονωμένο γεγονός διαμορφώνει απρόβλεπτα την εξωτερική και στρατιωτική πολιτική των ισχυρών κρατών για τα επόμενα χρόνια.
Ένα κρίσιμο ερώτημα είναι πάντως εάν η κίνηση Πούτιν στην Ουκρανία θα μπορούσε να δημιουργήσει επεκτατικές φιλοδοξίες και σε άλλα μέρη της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Δεδομένου ότι τόσο η Ουκρανία όσο και η Γεωργία ήταν παραδοσιακά τα πιο ανεξάρτητα μέρη της ΕΣΣΔ και δεδομένου ότι η εγγύτητα αυτών των δύο χωρών με το ΝΑΤΟ έχει ενοχλήσει περισσότερο τον Πρόεδρο Πούτιν, ο κίνδυνος επέκτασης της σύγκρουσης δεν μπορεί να αποκλειστεί.
Οι επενδυτές πάντως σήμερα, σύμφωνα με την Citi, βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα σοκ προσφοράς με «στασιμοπληθωριστικά» χαρακτηριστικά την ώρα που τα διλήμματα πλέον που αντιμετωπίζουν οι υπεύθυνοι χάραξης νομισματικής πολιτικής είναι πολύ έντονα. Ωστόσο, οι «περιφράξεις» του ενεργειακού τομέα από κυρώσεις συμβάλουν στην απομόνωση των διεθνών αγορών και οικονομιών από τη γεωπολιτική περιπέτεια στην οποία εισήλθε ο κόσμος, με αποτέλεσμα να εκτιμάται πως οι οικονομικές και χρηματοοικονομικές πιέσεις θα είναι βραχύβιες, χωρίς να αφήσουν αξιόλογο αποτύπωμα στις τελικές αποδόσεις των περιουσιακών στοιχείων παγκοσμίως κατά το τρέχον έτος. Ιστορικά εξάλλου, τα γεωπολιτικά γεγονότα μπορούν να δημιουργήσουν ευκαιρίες αγοράς για τα ριψοκίνδυνα περιουσιακά στοιχεία, με τις αναδυόμενες αγορές που γεωγραφικά βρίσκονται κοντά στο συμβάν να εμφανίζονται οι πλέον ευάλωτες, εκτίμησε η αμερικανική τράπεζα.
Τα σενάρια της Moody’s
Η Moody’s, «βλέπει» από την πλευρά της ως ποιο πιθανά τα εξής σενάρια για την συνέχεια: Στο πρώτο (πιθανότητα 55%), προβλέπει μία γρήγορη λύση στην ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, με μια εκεχειρία να επιτυγχάνεται σε σύντομο χρονικό διάστημα. Οι τιμές του πετρελαίου φτάνουν στα 110 δολάρια το βαρέλι, ενώ η ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου επηρεάζεται περισσότερο. Οι πληθωριστικές πιέσεις εντείνονται, με την Ευρώπη να δέχεται το μεγαλύτερο πλήγμα. Η Fed, συνεχίζει την πολιτική σύσφιγξής, ενώ η ΕΚΤ αυξάνει τα επιτόκια έως το τέλος του 2022.
Στο δεύτερο (πιθανότητα 30%), η ρωσική εισβολή οδηγεί σε μία παρατεταμένη σύγκρουση, καθώς τα ρωσικά στρατεύματα καταλαμβάνουν το Κίεβο και εγκαθιστούν μια νέα κυβέρνηση, ενώ οι ουκρανικές δυνάμεις αντιστέκονται σε διάφορα σημεία της χώρας.
Η τιμή του πετρελαίου τύπου μπρεντ κινείται στα 150 δολάρια το βαρέλι, το φυσικό αέριο φτάνει στα 50 δολάρια ανά εκατομμύριο BTUs. Το δολάριο σημειώνει άνοδο, ενώ η συμπίεση των διαθέσιμων εισοδημάτων οδηγεί σε παγκόσμια ύφεση, με την Ευρωζώνη να επηρεάζεται χειρότερα. Η Fed προχωρά σε επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων για να αντιμετωπίσει τον πληθωρισμό την ώρα που η ΕΚΤ τηρεί στάση αναμονής, αυξάνοντάς παράλληλα το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης για να στηρίξει την ευρωζώνη.
Οι εκτιμήσεις της UBS
Σύμφωνα επίσης με τον Paul Donovan, επικεφαλής οικονομολόγο της UBS, οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας επηρεάζουν την παγκόσμια οικονομία, καθώς η άνοδος του ασφαλίστρου κινδύνου στις τιμές των εμπορευμάτων περιορίζει τον έλεγχο του πληθωρισμού, ενώ ο δρόμος της ποσοτικής σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής των ισχυρών κεντρικών τραπεζών είναι πλέον λιγότερο βέβαιος. Βέβαια η Ρωσία δεν αποτελεί σημαντικό μέρος της παγκόσμιας οικονομίας αντιπροσωπεύοντας μόλις το 2% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Η εξαίρεση της Ρωσίας από το σύστημα Swift δεν σταματά τις διεθνείς συναλλαγές, αλλά την καθιστά πιο γραφειοκρατικές, αλλά και ποιο ακριβές. Αυτό πλήττει τις διεθνείς εταιρείες που συναλλάσσονται με τη Ρωσία, ενώ όπως σημειώνεται ο αποκλεισμός του Ιράν από τη Swift κόστισε περίπου το 30% του εμπορίου του. Οι νέες, σκληρότερες κυρώσεις που επέβαλε η Δύση στη Ρωσία για την συνεχιζόμενη εισβολή στην Ουκρανία, όπως ο αποκλεισμός ρωσικών τραπεζών από το διεθνές σύστημα πληρωμών SWIFT, αλλά και η απόφαση του Ρώσου προέδρου Vladimir Putin να θέσει τις πυρηνικές δυνάμεις της χώρας σε κατάσταση υψηλού συναγερμού που προκαλεί τρόμο, καθορίζουν πάντως το επενδυτικό τοπίο. Η κεντρική τράπεζα της Ρωσίας υπερδιπλασίασε τα επιτόκια από το 9,5% στο 20% και απαγόρευσε τις πωλήσεις μετοχών από ξένους, ενώ η ρωσική τράπεζα Sberbank EuropeAG στην Αυστρία όπως και τις θυγατρικές της στην Κροατία και τη Σλοβενία βρίσκονται ήδη αντιμέτωπες με τον κίνδυνο χρεοκοπίας.
Τα χρηματιστήρια σε όλο τον κόσμο βρέθηκαν στο «βαθύ κόκκινο», το ρούβλι χάνοντας το ένα τρίτο της αξίας βρέθηκε σε νέο ιστορικό χαμηλό, τα εμπορεύματα το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο εκτινάσσονται και τα ασφαλή καταφύγια των ισχυρών κρατικών ομολόγων, του δολαρίου, του γεν και του χρυσού σημειώνουν άνοδο. Η κλιμάκωση της κρίσης μεγεθύνει τους φόβους για πιθανές διαταραχές στον εφοδιασμό πετρελαίου με την Goldman Sachs να αναβαθμίζει την πρόβλεψη της για την τιμή του πετρελαίου σε 115 δολ./ βαρλελι το επόμενο διάστημα.